سرنوشت پسماندهای عفونی چه می‌شود
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ پسماندهای عفونی بیمارستانی شامل موادی مانند سرنگ‌های استفاده شده، پانسمان‌های آلوده، بقایای جراحی و سایر زباله‌های پزشکی است که می‌توانند حامل عوامل بیماری‌زا باشند. این پسماندها در صورت عدم مدیریت صحیح، به انتشار بیماری‌ها، آلودگی منابع آب و خاک و تهدید سلامت عمومی منجر می‌شوند و بنابراین، ضدعفونی و بی‌خطرسازی این پسماندها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
بیشتر بخوانید
روش‌های مختلفی برای بی‌خطرسازی پسماندهای عفونی وجود دارد که شامل اتوکلاو، استفاده از مواد شیمیایی ضدعفونی‌کننده، امحای حرارتی و بیولوژیکی می‌شود. اتوکلاو به دلیل استفاده از بخار و فشار بالا، یکی از روش‌های رایج و سازگار با محیط‌زیست است. همچنین، فناوری‌های نوین مانند پلاسما و امواج مایکروویو به عنوان گزینه‌های مؤثر و کم‌خطر برای محیط‌زیست مطرح شده‌اند.
مدیریت صحیح این پسماندها نقش مهمی در کاهش آلودگی زیست‌محیطی و حفظ سلامت جامعه دارد. استفاده از روش‌های استاندارد برای تفکیک، ذخیره‌سازی و امحای پسماندهای بیمارستانی نه تنها باعث کاهش خطرات ناشی از انتشار عوامل بیماری‌زا می‌شود، بلکه به حفظ منابع طبیعی و کاهش آلودگی هوا و خاک کمک می‌کند.
تولید روزانه ۳ تن پسماند عفونی در زنجان
جلیل نصیری رئیس گروه سلامت محیط دانشگاه علوم پزشکی زنجان در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری موج‌رسا با بیان اینکه پسماندهای پزشکی ویژه به تمام پسماندهای عفونی و زیان‌آور ناشی از بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتی درمانی، آزمایشگاه‌های تشخیص طبی و سایر مراکز مشابه که به‌دلیل بالا بودن حداقل یکی از خواص خطرناک از قبیل سمیت، بیماری‌زایی، قابلیت انفجار یا اشتعال، خورندگی و مشابه آن که به مدیریت خاص نیاز دارند گفته می‌شود، اظهار کرد: چهار دسته اصلی پسماندهای پزشکی شامل پسماند عفونی، تیز و برنده، شیمیایی و دارویی و پسماند عفونی هستند.
وی با بیان اینکه مقدار کل پسماندهای عفونی، تیز و برنده تولیدی در بیمارستان‌های استان حدود ۳ تن در روز بوده، ادامه داد: به جهت بی‌خطرسازی این پسماندها از دستگاه‌های اتوکلاووکیوم استفاده شده و تمام بیمارستان‌ها مجهز به این نوع دستگاه هستند که ضمن بررسی کارکرد دستگاه‌ها، مطابق ضوابط و روش‌های مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته، پسماندهای ذکر شده با نظارت کارشناس بهداشت محیط بیمارستان و با بررسی شاخص‌های مکانیکی، شیمیایی و بیولوژیکی بی‌خطر و مطابق قانون مدیریت پسماند با هماهنگی و همکاری شهرداری پسماندهای بی‌خطر شده به جایگاه دفع پسماند شهری منتقل و در آن محل دفن می‌شود.
رئیس گروه سلامت محیط دانشگاه علوم پزشکی زنجان عنوان کرد: علاوه بر نظارت کارشناسان بهداشت محیط بیمارستان‌ها به موضوع مذکور، نحوه بی‌خطرسازی پسماندهای پزشکی از سوی اداره‌کل محیط‌زیست نیز بررسی و نمونه‌برداری لازم جهت اطمینان از صحت کارکرد دستگاه‌ها توسط آزمایشگاه‌های معتمد محیط‌زیست انجام و نتایج به بیمارستان مربوطه اعلام می‌شود.
وی با اشاره به اینکه بر اساس نتایج آخرین ارزیابی، کارکرد تمام دستگاه‌های اتوکلاو بیمارستان‌ها مطلوب گزارش شده است، افزود: پسماندهای پزشکی مطب‌ها و مؤسسات پزشکی در شهرستان‌های زنجان، ابهر، خدابنده، خرمدره و سلطانیه که روزانه حدود 750 کیلوگرم است، که توسط یک شرکت صلاحیت‌دار جمع‌آوری و در سایت مربوطه با دستگاه اتوکلاو بی‌خطر و پسماندهای بی‌خطر شده توسط شهرداری حمل و دفن می‌شود.
رئیس گروه سلامت محیط دانشگاه علوم پزشکی زنجان گفت: در این زمینه نیز همکاران بهداشت محیط بر عملکرد شرکت (نحوه جمع‌آوری، انتقال و بی‌خطرسازی) نظارت می‌کنند
نگرانی بابت امحای زباله‌های بیمارستانی نیست
محمود بیگدلی مهندس بهداشت محیط بیمارستان امام حسین (ع) زنجان در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری موج‌رسا با بیان اینکه بیمارستان امام حسین (ع) زنجان اقدامات مؤثری در راستای مدیریت صحیح پسماندهای عفونی بیمارستانی انجام داده و به‌طور دقیق بر اساس ابلاغیه‌های وزارت بهداشت عمل می‌کند، اظهار کرد: تمام اقدامات لازم جهت بی‌خطر کردن پسماندهای عفونی توسط دستگاه‌های مربوطه در بیمارستان انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه تفکیک پسماندهای بیمارستانی و بی‌خطر کردن آنان قبل از عمل امحا امری مهم است، افزود: پسماندهای بیمارستانی در بیمارستان امام حسین (ع) به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند که شامل پسماندهای عفونی، غیرعفونی، تیز و برنده و پسماندهای دارویی و شیمیایی هستند.
مهندس بهداشت محیط بیمارستان امام حسین (ع) اضافه کرد: این تفکیک از همان ابتدا در بخش‌های مختلف بیمارستان انجام می‌شود تا روند بی‌خطرسازی و امحای این زباله‌ها به بهترین شکل ممکن صورت گیرد.
وی با اشاره به پسماندهای عادی و غیرعفونی در بیمارستان، ابراز کرد: این پسماندها زباله‌هایی هستند که خطر خاصی از نظر بهداشتی ندارند و قابل مدیریت از طریق سیستم جمع‌آوری شهری هستند.
مهندس بهداشت محیط بیمارستان امام حسین (ع) گریزی به تحویل پسماندها به شهرداری زد و بیان کرد: مقدار این نوع زباله‌ها در بیمارستان امام حسین (ع) روزانه حدود ۲۵۰ کیلوگرم است.
بیگدلی با بیان اینکه پسماندهای عفونی شامل زباله‌های آلوده به میکروب‌ها، خون و سایر مواد زیستی خطرناک هستند، به‌صورت ویژه مدیریت می‌شوند، عنوان کرد: در این بیمارستان، زباله‌های تیز و برنده همچون سرنگ، تیغ جراحی و سایر ابزارهای پزشکی، ابتدا در دستگاه اتوکلاو تحت دمای بالا و فشار بخار قرار گرفته و بی‌خطر می‌شوند.
وی با اشاره به فرآیند اتوکلاو کردن زباله‌ها با دقت بالایی زد و ادامه داد: به‌صورت روزانه تست‌های شیمیایی و به‌صورت هفتگی تست‌های بیولوژیکی بر روی پسماندهای عفونی توسط کارشناسان انجام می‌شود، پس از این مرحله، شرکت‌های معتبر محیط‌زیستی این زباله‌ها را از نظر میکروبی بررسی و تأیید می‌کنند.
مهندس بهداشت محیط بیمارستان امام حسین (ع) گفت: مقدار پسماندهای عفونی و تیز و برنده در این بیمارستان روزانه حدود ۱۹۰ کیلوگرم است که در یک ماه به ۱۰ هزار کیلوگرم می‌رسد.
بیگدلی عنوان کرد: پسماندهای دارویی و شیمیایی یکی از حساس‌ترین انواع زباله‌های بیمارستانی هستند که نیازمند مدیریت ویژه‌ای هستند.
وی ادامه داد: این زباله‌ها در بیمارستان امام حسین (ع) به چهار دسته داروهای معمولی، داروهای خطرناک پزشکی، سرطان‌زا و پسماندهای حاوی فلزات سنگین مانند جیوه و باطری‌ها تقسیم می‌شود.
مهندس بهداشت محیط بیمارستان امام حسین (ع) ابراز کرد: به‌دلیل نبود امکانات لازم برای بی‌خطرسازی این نوع پسماندها در داخل بیمارستان، زباله‌های دارویی و شیمیایی جمع‌آوری‌شده و پس از رسیدن به تناژ مشخص، از طریق شرکت‌های معتبر محیط‌زیستی برای بی‌خطرسازی منتقل می‌شوند. مقدار این نوع پسماندها روزانه حدود ۱۰ کیلوگرم است.
بیگدلی ادامه داد: مدیریت صحیح پسماندهای بیمارستانی تأثیر مستقیمی بر سلامت کارکنان، بیماران و محیط‌زیست دارد. با اجرای فرآیندهای تفکیک و امحای استاندارد، خطرات ناشی از آلودگی‌های میکروبی، انتقال بیماری‌های عفونی و آلودگی‌های شیمیایی به حداقل می‌رسد.
وی گفت: بیمارستان امام حسین (ع) زنجان با رعایت استانداردهای بین‌المللی، یکی از مراکز پیشرو در این حوزه محسوب می‌شود و تلاش می‌کند با بهره‌گیری از روش‌های نوین، پسماندهای بیمارستانی را به شکل کاملاً بهداشتی و ایمن مدیریت کند.
بی‌خطرسازی زباله‌های عفونی تأثیر منفی بر محیط‌زیست ندارد
در ادامه علیرضا حیدری رئیس اداره مدیریت زیست‌محیطی آب، خاک و پسماند استان زنجان در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری موج‌رسا با بیان اینکه پسماندهای بیمارستانی شامل انواع مختلفی از زباله‌های خطرناک مانند زباله‌های عفونی، شیمیایی، دارویی و پسماندهای تیز و برنده هستند که در صورت عدم مدیریت صحیح، می‌توانند اثرات مخربی بر محیط‌زیست و سلامت عمومی داشته باشند، اظهار کرد: به‌همین دلیل، این پسماندها پیش از امحا باید از طریق روش‌های استاندارد بی‌خطرسازی شوند.
وی با بیان اینکه در بیمارستان‌ها، فرآیند بی‌خطرسازی پسماندها با استفاده از دستگاه‌های مجهز مانند اتوکلاو انجام می‌شود، ادامه داد: این دستگاه‌ها با استفاده از حرارت بالا، بخار و فشار، میکروارگانیسم‌های خطرناک موجود در پسماندها را از بین برده و آن‌ها را به مواد بی‌خطر تبدیل می‌کنند.
رئیس اداره مدیریت زیست‌محیطی آب، خاک و پسماند استان زنجان با اشاره به اینکه پس از انجام این فرآیند، پسماندهای بیمارستانی دیگر تهدیدی برای محیط‌زیست و سلامت عمومی محسوب نمی‌شوند و می‌توان آن‌ها را در مکان‌های تعیین‌شده توسط شهرداری دفن کرد، گفت: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در مدیریت پسماندهای بیمارستانی، دفع داروهای شیمیایی و تاریخ گذشته است.
وی ادامه داد: در ایران، استان اصفهان با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و روش‌های استاندارد، این نوع پسماندها را بی‌خطرسازی می‌کند. پسماندهای دارویی و شیمیایی از سطح بیمارستان‌های استان جمع‌آوری شده و پس از طی مراحل بی‌خطرسازی، دفع می‌شوند.
رئیس اداره مدیریت زیست‌محیطی آب، خاک و پسماند استان زنجان با بیان اینکه این اقدام نقش مهمی در کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی دارد، زیرا داروهای تاریخ گذشته در صورت ورود به محیط‌زیست، می‌توانند موجب آلودگی آب‌های زیرزمینی و خاک شوند، اضافه کرد: پسماندهای بیمارستانی تنها محدود به بیمارستان‌ها نیستند، بلکه کلینیک‌ها، مطب‌های پزشکان و آزمایشگاه‌ها نیز تولیدکننده این نوع زباله‌ها هستند.
حیدری ابراز کرد: برای مدیریت این پسماندها، نظارت دقیقی بر جمع‌آوری و دفع آن‌ها انجام می‌شود. این مراکز با شرکت‌های تخصصی که در زمینه مدیریت پسماندهای پزشکی فعالیت دارند، قرارداد منعقد کرده و زباله‌های تولیدی خود را به آن‌ها تحویل می‌دهند.
وی تأکيد کرد: این شرکت‌ها با رعایت استانداردهای لازم، فرآیند بی‌خطرسازی و دفع را انجام می‌دهند تا از انتشار آلودگی‌های زیست‌محیطی جلوگیری شود.
رئیس اداره مدیریت زیست‌محیطی آب، خاک و پسماند استان زنجان ادامه داد: مدیریت صحیح پسماندهای بیمارستانی یک ضرورت اساسی برای حفظ سلامت عمومی و محیط‌زیست است. اجرای دقیق فرآیندهای بی‌خطرسازی و نظارت مداوم بر دفع این زباله‌ها، تأثیر منفی بر محیط‌زیست را به‌حداقل رسانده و از انتشار عوامل بیماری‌زا جلوگیری می‌کند.
مدیریت اصولی پسماندهای عفونی بیمارستانی نقش کلیدی در حفظ محیط‌زیست و سلامت عمومی دارد. استفاده از روش‌های نوین و استاندارد ضدعفونی و بی‌خطرسازی می‌تواند از انتشار آلودگی‌های زیست‌محیطی جلوگیری کند. آگاهی‌بخشی و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در مراکز درمانی، راهی مؤثر برای کاهش خطرات ناشی از این پسماندها است.
انتهای خبر/