قدیمی‏ترین صنعت استان زنجان در انتظار آئین‎نامه منع حمل سلاح سرد/ 26 هزار صنعتگر زنجان قربانی عدم کار کارشناسی می‎‏شوند؟

به گزارش موج رسا; نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی روز چهارشنبه، 12 آبان ماه،در جریان بررسی طرح الحاق دو تبصره به ماده 617 قانون مجازات اسلامی با 150 رأی موافق، 50 رأی مخالف و 5 رأی ممتنع از مجموع 222 نماینده حاضر در نشست علنی با ماده واحده این طرح موافقت کردند.

در این نشست نمایندگان مجلس شورای اسلامی در موافقت و مخالفت با ماده واحده فوق سخنانی را مطرح کردند، همچنین سردار "عباسعلی محمدیان" رئیس پلیس آگاهی تهران در خصوص این طرح اظهار داشت: هیچگاه در آمار قتل‎ها استفاده از چاقو کمتر از 35 درصد نبوده است و در 6 ماهه اول امسال 60 درصد قتل‎ها با استفاده از سلاح‎های سردی است که موضوع این ماده واحده است.

براساس ماده واحده مذکور؛ تبصره‎های زیر به عنوان تبصره‎های یک و دو به ماده 617 قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم- تعزیرات) مصوب 2 خرداد 1375 الحاق می‎شود.

تبصره یک- حمل سلاح سرد شامل قمه، شمشیر، چاقوی ضامن دار، ساطور، قداره یا پنجه بوکس و نیز سایر ادواتی که صرفا در درگیری فیزیکی و ضرب و جرح کاربرد دارد جرم محسوب و مرتکب به حداقل مجازات مقرر در این ماده محکوم می‎شود. واردات، تولید و عرضه سلاح‎های مذکور ممنوع است و مرتکب به جزای نقدی درجه ششم محکوم و حسب مورد، این سلاح‎ها به نفع دولت ضبط یا معدوم می‎شود.

تبصره 2- تولید، عرضه یا حمل ادوات موضوع تبصره (1) در موارد ورزشی، نمایشی، آموزشی و نیاز ضروری اشخاص برای استفاده شغلی یا دفاع شخصی پس از دریافت مجوز بلامانع است.

نحوه و مرجع صدور مجوز به موجب آیین نامه‎ای است که ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ این قانون با پیشنهاد وزرای دادگستری و کشور و با همکاری نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران تهیه می‎شود و به تصویب هیات وزیران می‎رسد.

 

*عکس‎العمل دست اندرکاران زنجانی

این کلیات مصوبه‎ای است که مجلس به آن رای مثبت داد اما این مصوبه برای صنعتگران استان زنجان نگرانی‎هایی را به دنبال داشته است. "محمود علیمحمدی" معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری زنجان اولین فردی است که در زنجان به این مصوبه عکس‎العمل نشان داد.

وی می‎گوید: در حال حاضر 500 کارگاه چاقوسازی در استان زنجان فعال است که بیش از 700 صنعت‎گر چاقوساز مشغول به کارند.

این مسئول اعتقاد دارد: یک هزار و 400 تاجر چاقوساز در این زمینه فعالیت داشته و حدود 10 هزار نفر در این استان از این محل ارتزاق می‎کنند که با تصویب این مصوبه دچار سردرگمی شده‎اند.

بیشترین تاکید معاون صنایع دستی، اداره‌ کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان توجه به آئین نامه‎ای است که قرار است در این زمینه ظرف سه ماه آینده نوشته شود.

علیمحمدی معتقد است، مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی در خصوص غیر مجاز بودن استفاده از سلاح سرد شامل محصولاتی از جمله کاردهای آشپزخانه،میوه خوری و قلم‎زنی نمی‎شود و بر اساس این مصوبه تنها تولید و فروش قمه، غداره و شمشیر منع قانونی دارد که تولید کنندگان می‎توانند با دریافت مجوزهای لازم اقدام به تولید کنند.

تنها نگرانی این مسئول زنجانی این است که با این مصوبه روند رو به رشد صنعت چاقو در زنجان متوقف شود چرا که وی معتقد است پس از دوره رکود مدام این صنعت چند سالی است رونق یافته، اما مجلس شورای اسلامی می‎تواند با این مصوبه بار روانی بر روی تولید کنندگان داشته باشد.

علیمحمدی راکد شدن تولید را یکی دیگر از دغدغه‎های خود عنوان کرد و گفت: در حال حاضر میراث فرهنگی زنجان به دنبال صادرات رسمی صنایع دستی از جمله چاقو است که با تصویب این آئین نامه شرایط برای صادرات سخت می‎شود.

وی با اشاره به اینکه 80 درصد سلاح‌‎های سرد مربوط به اعمال مجرمانه به چاقوهای ساخت خارج از کشور و وارداتی است، افزود: امیدواریم اقدام به شناسنامه‎دار شدن چاقوی استان شود تا چنین مشکلاتی بروز نکند.

علیمحمدی تصریح کرد: در صورتی که چاقوی استان شناسنامه‎دار شود، محل تولید، فروش و مصرف محصول مشخص خواهد شد.

معاون صنایع دستی، اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به اینکه در استان زنجان ظرفیت تولید 50 درصد از چاقوی مصرفی کشور وجود دارد، افزود: باید به جای بستن جلوی تولید از واردات بی‌رویه آن پیشگیری شود.

وی با بیان اینکه اغلب چاقوهای مصرفی در کشور از دانمارک، چین و .... وارد می‌شود، گفت: صنعت چاقوسازی شناسنامه هنری استان است و باید حمایت‌های لازم از آن صورت گیرد.

 

*نمایندگان مجلس چه می‎گویند

"مرتضی خاتمی"عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی از پیگیری جزئیات طرح ممنوعیت تولید، حمل و نگهداری سلاح سرد در مجلس شورای اسلامی خبر داد و گفت:راه برای ادامه فعالیت فعالان صنعت چاقو در استان زنجان همچنان باز است.

وی اخذ مجوز برای تولید شمشیر و غداره را تنها تفاوت قبل و بعد از تصویب این مصوبه دانست و گفت:کلیات این طرح مخالفان قابل توجهی دارد.

خاتمی با بیان اینکه کمیسیون تخصصی قول رفع مشکلات ناشی از تصویب کلیات طرح را به نمایندگان داده است، افزود: نگرانی‌های به وجود آمده در این حیطه به دلیل عدم اطلاع از ماهیت مصوبه مجلس است.

نماینده مردم ماهنشان، ایجرود و دهستان‌های بوغداکندی و قلتوق با اشاره به اینکه همه نمایندگان مجلس استان زنجان به کلیات طرح ممنوعیت تولید، حمل و عرضه سلاح سرد رای مخالف داده‎‌اند، ادامه داد: عدم حمایت نمایندگان مجلس استان از صنعتگران صحت ندارد.

" احمد بیگدلی"عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز در این زمینه اعتقاد دارد؛ مصوبه مجلس برای تولید، حمل و توزیع سلاح سرد به نفع صنعتگران استان است چرا که این مصوبه واردات چاقو را ممنوع می‌‎کند.

وی گفت: پنجه بوکس، چاقوی ضامن‌دار و شمشیرهایی که موجب ضرر جانی می‌شود،اقلام ممنوع شده برای تولید در مصوبه مجلس است.

نماینده مردم خدابنده در مجلس شورای اسلامی مشکلات صنعت چاقو سازی زنجان را عدم به روز رسانی عنوان کرد و گفت: نباید این مصوبه در بین صنعتگران نگرانی ایجاد کند اشکال کار در جایی به نام ساماندهی امور صنعتگران و عدم به روزسانی است.

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان زنجان نیز به صراحت با تصویب قانون منع تولید و حمل چاقو و سلاح سرد در مجلس شورای اسلامی موافق نیست.

غلامرضا جمیلی معتقد است؛ تعجیل در اجرایی کردن این قانون پیش از نهایی شدن، آسیب جدی به اقتصاد استان زنجان وارد می‎کند چرا که با اجرایی شدن این قانون چند هزار شغل در استان زنجان از دست می ‎رود.

وی گفت: صنعت چاقوی استان زنجان از اصالت و قدرت برخوردار است و نباید اجازه داد این تاریخ از بین برود.

" رحیم حاج‌نایبی" رئیس اتاق اصناف استان زنجان نیز به شدت مخالف این قانون است و معتقد است در یک اقدام غیر کارشناسی، متاسفانه قانونی به ضرر صنعت استان زنجان به تصویب رسیده است.

وی خاطرنشان کرد: صنعت چاقوسازی زنجان از جمله هنرهای تولیدی و فاخر کشور است و  قانون منع تولید و حمل چاقو و سلاح سرد خطر از دست دادن شغل را برای هنرمندان این صنعت به دنبال دارد.

حاج‌ نایبی گلایه‌هایی نیز از نمایندگان استان زنجان داشت و گفت: در استان زنجان 10 هزار نفر به ‌صورت مستقیم و 15 هزار نفر به‌ صورت غیر مستقیم در صنعت تولید چاقوسازی استان زنجان فعالیت دارند.

وی مصوبه اخیر مجلس را بسیار کلی دانست و گفت: صنعت چاقو‌سازی با تار‌ و‌ پود زنجان گره خورده است و از استاندار زنجان تقاضا داریم تا در تدوین آیین‌نامه‌ها در مورد، مشکلات به‌وجود آمده برای فعالان صنعت چاقوسازی استان زنجان مد نظر قرار گیرد.

 

*فریاد فعالان چاقو سازی زنجان 

از جمله مسائل مطرح شده از سوی چاقو سازان زنجانی جنبه هنری داشتن تولیدات استان است که معتقدند باید در اجرایی کردن مصوبه مورد توجه قرار گیرد.

یکی از فعالان این صنعت در اعتراض به مصوبه مجلس در زمینه جرم بودن حمل و تولید سلاح سرد گفت: بسیاری از ابزارهایی که به قصد استفاده درست ساخته می‌شود، مورد استفاده نادرست قرار می‌گیرد، اما هیچ یک از آن صنایع تعطیل نشده است.

یکی دیگر از فعالان صنعت چاقوسازی نیز خاطرنشان کرد: اگر جامعه آنقدر امن است که نیازی به وجود چاقو نیست، پس چرا مسئولان محافظ دارند.

دیگر فعال این صنعت نیز با انتقاد از عدم حمایت نمایندگان استان از صنعت برتر استان افزود: استفاده نادرست برخی از اشخاص از چاقو دلیل بر خطرناک بودن آن نیست و نباید 10 هزار نفر قربانی این استفاده‌های غلط شوند.

 

*اتحادیه چاقوسازان زنجانی

 "محمد رضا جرجیسی" سخنگوی اتحادیه چاقو سازان استان زنجان نیز  در خصوص مصوبه اخیر مجلس شورای اسلامی در خصوص منع حمل سلاح‎های سرد اظهار داشت: صنایع فلزی استان زنجان جزو صنایع پایه محسوب می‎شود که صنعت چاقو صنعت اولیه و مادر در استان زنجان است.

وی با اشاره به اینکه در کشور در بین 3 هزار شاخه صنایع دستی تعریف شده چاقو، پنجمین صنعت است، تصریح کرد: چاقو سازان از طرق مختلف از جمله اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشکری بخش معاونت هنرهای سنتی، فنی و حرفه‎ای و اتحادیه چاقو سازان و چاقو فروشان فعالیت می‎کنند.

این مسئول با بیان اینکه 11 هزار نفر به صورت مستقیم و 15 هزار نفر به صورت غیر مستقیم در این صنعت مشغول فعالیت هستند، افزود: مصوبه اخیر مجلس در افزایش بیکاری استان تاثیر مستقیم  دارد.

 سخنگوی اتحادیه چاقو سازان استان زنجان با اشاره به اینکه در این حوزه، نجار،برشکار، ریخته‎گر و پرداخت کار فعالیت می‎کنند، افزود: در صورت اجرای این مصوبه این افراد نیز در معرض بیکاری قرار می‎گیرند.

جرجیسی با اشاره به اینکه این مصوبه باید در کمیسیون‎های قضایی و پژوهش مجلس شورای اسلامی و  شورای نگهبان نیز بررسی شود، افزود: پس از طی این مراحل محدودیت‏های ایجاد شده بیشتر مشخص می‏شود.

وی با بیان اینکه در حال حاضر این محدودیت‎ها ایجاد نشده است، تصریح کرد: با بررسی‎های انجام شده، آئین نامه‏های اجرایی توسط کمیسیون قضایی و پژوهشی مجلس شورای اسلامی و نیروی انتظامی ارائه می‎شود.

این مسئول در خصوص صادرات رسمی چاقو  نیز از گمرک زنجان اظهار داشت: در حال حاضر صادرات رسمی وجود ندارد.

 سخنگوی اتحادیه چاقو سازان استان زنجان با بیان اینکه در حال حاضر صنعتگران استان زنجان به شهرهای کربلا، سامرا و کاظمین در عراق صادرات چمدانی دارند،افزود: همچنین صادرات این صنعت نیز به ترکیه، ارمنستان، قزاقستان،باکو، اروپا و اتحادیه خلیج فارس به صورت چمدانی انجام می‏شود.

جرجیسی با اشاره به اینکه صنعتگران توان تولید صنعتگران استان زنجان پایین است و به دلیل طولانی بودن پروسه بورکراسی تجاری نمی‎توانند به صورت مستقیم صادرات انجام دهند، تصریح کرد: حمایت‏های کمرگ نیز در حد بوروکراسی اداری بوده است اما به صورت عملیاتی نامه‏ای برای تسهیل این امر ارائه نشده است تا این موضوع ثابت شود که استان زنجان ظرفیت صادرات را بدون پرداخت مالیات دارد.

وی با اشاره به اینکه در استان‎های دیگر زمینه صادرات بیشتر فراهم است، خاطرنشان کرد: گمرک استان‎هایی همچون اردبیل،آذربایجان غربی و قم صادرات چاقو انجام می‎شود.

 

*صنعت چاقوی زنجان در یک نگاه

سابقه صنعت چاقوسازی در ایران را در زمان‎هایی باید جستجو کرد که داشتن سلاح سرد از ضروریات زندگی هر فرد به شمار می‌رفت،یکی از قدیمی‌ترین مناطق سکونت ایران که قدمت آن به هزاره‌ ششم می‌رسد، تپه سیلک کاشان است،‌قدیمی‌ترین آثار بدست آمده از سیلک از جنس سنگ و چاقویی است با دسته‌ از استخوان و تیغه‌ای از سنگ چخماق متعلق به 4200 ق.م. است.
با ورود سلاح گرم به بازار بتدریج حمل و استفاده از سلاح سرد منسوخ شد، صنعت شمشیرسازی نیز رو به افول رفت و در حد چاقوسازی و ساخت اشیاء برنده مورد نیاز روزمره زندگی به حیات خود ادامه داد، یکی از شهرهائی که صنعت چاقوسازی و ساخت اشیاء برنده را حفظ کرده و بیشترین شهرت و معروفیت را در ایران دارد، شهر زنجان است.
صنعت چاقوسازی در زنجان بطور قطع ماحصل عواملی چون موقعیت جغرافیایی و نقش زنجان در جنگهای مختلف تاریخی، موقعیت سوق‌الجیشی استان نسبت به استان‎های همجوار، قرار گرفتن بر سر تمدن‏های شرقی، غربی و نزدیکی به فلات مرکزی، فراهم بودن مواد اولیه و معادن غنی آهن و مس است.
در بررسی‌های به عمل آمده و با توجه به شواهد و مدارک به دست آمده به طور قطع اعلام تاریخ دقیق و مشخص پیرامون زمان شروع این صنعت در استان زنجان مقدور نیست اما قدیمی‌ترین چاقوی به دست آمده از مجموعه‌ مرد نمکی در معدن نمک چهرآباد - روستای حمزه‌لو - متعلق به هیجده قرن پیش است.

با طلوع و ظهور دین مبین اسلام و گسترش آن در سراسر سرزمین ایران، شهر زنجان از جمله مناطقی بود که با ورود مهاجمان عرب مقابله کرد و این امر موجب پیدایش جنگ‌های متعدد و نیز تولید بیشتر سلاح سرد و رونق فلزکاری در منطقه شد.

در چهار قرن اول تمدن اسلامی، بیشتر اشیاء ساخته شده فلزی به غیر از تغییرات جزئی، اصولاً تقلیدی بوده است از فلزکاری دوره‌ ساسانی، ولی از قرن پنجم به بعد صنعت فلزکاری ایران وارد مرحله‌ جدیدی می‌شود که آن را می‌توان تجدید حیات هنری نامید، به طور مشخص در دوره‌ سلجوقیان عده‌ای از هنرمندان فلزکار به این ناحیه مهاجرت می‌کنند، آثار بی نظیر و نفیس این دسته از هنرمندان فلز کار ایرانی در شهر موصل به آن درجه از شهرت جهانی رسید که به هنر موصلی معروف شد.
از حدود قرن 10 هجری قمری شهر زنجان یکی از مراکز مهم صنعتی بوده است که در آن کارگاه‎های مختلف اسلحه‌سازی دایر و چاقوسازی نیز یکی از صنایع جنبی آن، محسوب می‌شده است.
با کشف مجموعه منحصر به فرد مرد نمکی، پیشینه‌ تاریخی این صنعت در زنجان از هیجده قرن پیش به طور قطع مشخص است. از دیگر مدارک موثق موجود در مرکز اسناد ملی می‌توان به مکاتبات معمول شده و یک برگ صورتجلسه‌ی چاقوسازان که به تاریخ 1323 شمسی اشاره نمود. در این سند ذیقیمت اسامی و امضاء 31 نفر از چاقوسازان زنجانی قید شده است.

نویسنده:ملکناز نجفی