به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ در دهه‌های اخیر، الگوی زندگی خانواده‌ها به‌طور قابل‌توجهی تغییر کرده است. افزایش هزینه‌های زندگی، دغدغه‌های شغلی، ادامه تحصیلات، تغییر سبک زندگی و حتی تمایل به داشتن استقلال مالی و اجتماعی بیشتر، موجب شده بسیاری از زوج‌ها تصمیم به فرزندآوری در سنین بالاتر بگیرند.
بیشتر بخوانید
این روند اگرچه در نگاه نخست یک انتخاب آگاهانه و منطقی است، اما واقعیت آن است که با چالش‌های متعددی در حوزه سلامت جسمی، روانی و اجتماعی همراه خواهد بود. آگاهی از این چالش‌ها و بهره‌گیری از راهکارهای علمی می‌تواند مسیر والد شدن در سنین بالا را هموارتر کند.
یکی از نخستین مشکلاتی که در فرزندآوری دیرهنگام مطرح می‌شود، کاهش تدریجی کیفیت تخمک در زنان و اسپرم در مردان است. زنان پس از ۳۵ سالگی با افت قابل‌توجه ذخیره تخمدانی مواجه می‌شوند و این امر شانس باروری طبیعی را کاهش می‌دهد. در مردان نیز با افزایش سن، تحرک اسپرم‌ها کم شده و احتمال بروز مشکلات ژنتیکی بالا می‌رود.
این مسئله نه تنها بر باروری اثر می‌گذارد، بلکه می‌تواند خطر ابتلای جنین به اختلالات کروموزومی را بیشتر کند.
بارداری پرخطر در زنان
بارداری در سنین بالاتر از ۳۵ سالگی با افزایش احتمال بروز بیماری‌هایی همچون دیابت بارداری، فشار خون بالا، پره‌اکلامپسی، زایمان زودرس و نیاز به عمل سزارین همراه است. این مشکلات ضرورت انجام مراقبت‌های پزشکی دقیق‌تر، مراجعات منظم به متخصص زنان و انجام آزمایش‌های تکمیلی را دوچندان می‌کند.
در واقع هرچند امکان بارداری در این سنین وجود دارد، اما ریسک‌های پزشکی آن باید با دقت مدیریت شود.
مشکلات روانی و استرس
علاوه بر مسائل جسمی، بعد روانی نیز در فرزندآوری دیرهنگام اهمیت ویژه‌ای دارد. بسیاری از زوج‌ها هنگام تصمیم‌گیری برای بچه‌دار شدن در سنین بالا با اضطراب، نگرانی از ناباروری یا حتی ترس از سلامت کودک آینده مواجه می‌شوند. این فشار روانی ممکن است روابط خانوادگی را تحت تأثیر قرار دهد. دریافت مشاوره‌های روانشناسی، گفتگوهای سازنده میان زوجین و حمایت عاطفی خانواده می‌تواند نقش مهمی در کاهش استرس و افزایش آرامش ایفا کند.
استفاده از روش‌های کمک‌باروری
پیشرفت‌های علمی در حوزه ناباروری، امید تازه‌ای برای زوج‌های بالای ۳۵ سال به ارمغان آورده است. روش‌هایی مانند IVF (لقاح آزمایشگاهی)، IUI، فریز تخمک و اسپرم یا استفاده از داروهای تحریک تخمک‌گذاری می‌تواند شانس باروری را افزایش دهد. این فناوری‌ها به‌ویژه برای زوج‌هایی که به‌طور طبیعی امکان بارداری ندارند، راه‌گشا هستند. البته استفاده از این روش‌ها باید با مشاوره و تحت نظر پزشک متخصص انجام شود تا ضمن افزایش احتمال موفقیت، خطرات احتمالی نیز مدیریت می‌شود.
اهمیت غربالگری‌های پزشکی
غربالگری‌های پزشکی و ژنتیکی در سنین بالاتر اهمیت دوچندان دارند. آزمایش‌های پیش از بارداری، بررسی کروموزوم‌ها و غربالگری‌های سه‌ماهه اول و دوم بارداری می‌توانند مشکلات احتمالی جنین را در مراحل اولیه شناسایی کنند. تشخیص زودهنگام این اختلالات، امکان تصمیم‌گیری آگاهانه و اقدامات درمانی به‌موقع را فراهم می‌آورد.
حتی در سنین بالا نیز تغییر در سبک زندگی می‌تواند نقش مؤثری در افزایش باروری داشته باشد. رعایت رژیم غذایی سالم و سرشار از ویتامین‌ها، مصرف پروتئین کافی، ورزش منظم و ملایم، خواب کافی و پرهیز از دخانیات، الکل و مواد مخدر، همگی به بهبود کیفیت تخمک و اسپرم کمک می‌کند. کاهش وزن در صورت اضافه‌وزن و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و فشار خون نیز از دیگر اقدامات مؤثر در این زمینه است.
حمایت خانواده و جامعه
زوج‌هایی که در سنین بالا تصمیم به فرزندآوری می‌گیرند، بیش از دیگران به حمایت اجتماعی نیاز دارند. پذیرش و پشتیبانی خانواده، دوستان و جامعه می‌تواند اضطراب آن‌ها را کاهش داده و شرایط روانی مساعدتری برای بارداری فراهم کند. در این میان، رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی نیز می‌توانند با فرهنگ‌سازی مناسب، از برچسب‌زنی و قضاوت‌های منفی نسبت به این موضوع بکاهند.
مشاوره پیش از بارداری
پیش از هر اقدامی، زوج‌ها باید به پزشک متخصص مراجعه کرده و با انجام آزمایش‌های لازم از وضعیت سلامت جسمی خود آگاه شوند. مشاوره‌های روانشناختی نیز می‌تواند زوج‌ها را برای پذیرش مسئولیت والدگری در سنین بالاتر آماده سازد. پزشک با بررسی کامل شرایط جسمی، بهترین و مطمئن‌ترین روش‌های بارداری را پیشنهاد خواهد داد.
فرزندآوری در سنین بالا هرچند با چالش‌های پزشکی، روانی و اجتماعی همراه است، اما غیرممکن نیست. امروزه با پیشرفت علم پزشکی، امکان مدیریت خطرات و افزایش شانس بارداری موفق وجود دارد. انتخاب آگاهانه، رعایت سبک زندگی سالم، انجام مشاوره‌های تخصصی و برخورداری از حمایت خانواده و جامعه، کلید عبور از این چالش‌ها است.
به بیان دیگر اگرچه فرزندآوری در سنین بالا دشوارتر از سال‌های جوانی است اما با برنامه‌ریزی، مراقبت دقیق و اتکا به دانش پزشکی می‌توان این مسیر را با امید و آرامش طی کرد.
نویسنده: اکرم محمدی منفرد؛ دبیر جمعیت خاتم‌الاوصیا زنجان
انتهای خبر/