سعدی صدای همبستگی ایران
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ سعدی شیرازی، این استاد بی‌بدیل سخن، نه تنها چهره‌ای ادبی که نماد همبستگی، عدالت و مهرورزی در فرهنگ ایرانی است. او در آثار خود، از گلستان تا بوستان، پیام‌هایی جهانی را مطرح کرده که فراتر از مرزهای زمان و مکان، به عنوان «صدای وحدت انسان‌ها» طنین‌انداز شده است.
بیشتر بخوانید
سعدی در گلستان و بوستان بارها از ستم‌ستیزى و حمایت از محرومان سخن می‌گوید. او خطاب به حاکمان می‌نویسد:
«بر رعیتِ ضعیف رحمت کن / تا از دشمنِ قوی زحمت نبینی»
این نگاه، سعدی را به صدای مردم محروم تبدیل کرده، کسی که از عدالت اجتماعی دفاع می‌کند و ستمگری را محکوم می‌نماید.
آوازه سعدی تنها محدود به ایران نماند. از قرن هجدهم، ترجمه‌های آثار او در اروپا مورد توجه فلاسفه و نویسندگانی مانند گوته، امرسون و ولتر قرار گرفت.
امرسون او را «شاعر ایده‌آل» می‌نامید و تأثیر اندیشه‌هایش در جنبش‌های آزادی‌خواهانه دیده می‌شد.
سعدی همچنان معیار آثار ادبی است
حسن رجبی، محقق و مدرس دانشگاه در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: در کم‌تر خانه‌ای از مردم این مرز و بوم است که گلستان و بوستان مصحوب قرآن کریم و فرقان عظیم، کتاب بزرگ دین پاک و هم‌دوش آینه و چراغ و شمع‌دان، یعنی خمیرمایه کانون گرم روشن خانواده‌های ایرانی نبوده و بر طاق و رواق ایوان و شبستان جای نداشته باشد و آن‌را نشان خیر و صلاح و نجات و فلاح به‌شمار نیاورند. « دیو بگریزد ازآن قوم که قرآن خوانند»
وی افزود: طی قرن‌ها که از عمر قوم ایرانی می‌گذرد، کودک هر خانواده، پسر یا دختر، همین‌که به مکتب و مدرسه می‌رود و خواندن و نوشتن را می‌آموزد، نخست به دیباچه کلام معجزنظام گلستان زبان می‌گشاید و چنین می‌خواند: «منت خدای را عزوجل که طاعتش موجب قربت است و به‌شکر اندرش مزید نعمت، هر نفسی که فرو می‌رود ممد حیات است و چون برمی‌آید مفرح ذات، پس در هرنفسی دو نعمت موجود است و بر هر نعمتی شکری واجب.
از دست و زبان که برآید
کز عهدهٔ شکرش به‌درآید
«إعملوا آل داود شکراً و قلیل من عبادی الشکور.»
[ آیه ۱۳ سوره سبأ]
و یا زبان به‌این ابیات آغاز بوستان مترنم می‌سازد:
به‌نام خداوند جان آفرین
حکیم سخن در زبان آفرین
خداوند بخشنده دست‌گیر
کریم خطابخش پوزش پذیر
عزیزی، که هر کز درش سربتافت
به‌هر در که شد هیچ عزت نیافت
سر پادشاهان گردن‌فراز
به‌درگاه او بر زمین نیاز
ادیم زمین سفره عام اوست
بر این خوان یغما، چه دشمن، چه دوست...
محقق و مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: موسیقی این کلمات دلآویز و جملات شورانگیز، چون تسبیح خوش‌نوا و سرود هوش‌ربای فرشتگان عالم بالا و ملائک عرش اعلی، در گوش جان و روان ایرانیان، از گهواره تا گور، طنین‌انداز و نغمه‌پرداز است.
وی خاطرنشان کرد: هر پسر و دختر ایرانی و هر زن و مرد ایرانی، با سعدی شیرازی و بوستان و گلستان او، از همان آغاز خردسالی، آشنا و مأنوس و مصاحب و محشور می‌شود و این حال خوش انس و الفت را تا زمان سال‌خوردی با خود همراه نگاه می‌دارد.
رجبی اظهار داشت: بعد از هفت قرن از درگذشت سعدی، هنوز سنجه و معیار آثار ادبی که بلاغی و هنری تلقی و به بازار علم و ادب عرضه می‌شوند، در کفه‌های ترازوی نظم و نثر ناب و منقح سعدی سنجیده شده و محک می‌خورند.
وی با تأکید بر اینکه سعدی شیرازی، یکی از بزرگ‌ترین شاعران و نویسندگان ادبیات فارسی، در قرن سیزدهم میلادی زندگی می‌کرد و آثارش همچنان در دل فرهنگ ایرانی و ادبیات جهانی جایگاه ویژه‌ای دارد، یادآور شد: سعدی به‌عنوان یک شاعر و نثرنویس، نه‌تنها در زمینه شعر بلکه در نثر نیز به خلق آثاری ماندگار پرداخته است. دو اثر مشهور او، بوستان و گلستان، به عنوان نمونه‌هایی از ادبیات اخلاقی و اجتماعی شناخته می‌شوند که همواره مورد توجه مخاطبان قرار گرفته‌اند.
محقق و مدرس دانشگاه با توضیح اینکه تحلیل آثار سعدی، به ارتباط عمیق این شاعر با تصوف و عرفان اسلامی اشاره دارد، متذکر شد: تصوف سعدی به تبار غزالی نزدیک‌تر است که نشان‌دهنده دغدغه‌های اخلاقی سعدی در آثارش است.
وی اضافه کرد: غزالی، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین عارفان و فیلسوفان اسلامی، بر روی مسائلی چون شناخت خداوند، حقیقت وجود و سیر و سلوک تأکید داشت. سعدی نیز با الهام از این تفکرات، در آثارش به بررسی ابعاد انسانی و اخلاقی زندگی می‌پردازد.
رجبی با اشاره به اینکه در بوستان سعدی با نثری موزون و شاعرانه، به بیان اصول اخلاقی و انسانی می‌پردازد، بیان کرد: سعدی با استفاده از داستان‌ها و تمثیل‌ها، آموزه‌های خود را به خوانندگان منتقل می‌کند. این اثر به نوعی یک رساله اخلاقی است که در آن سعدی تلاش می‌کند تا خواننده را به سوی فضایل انسانی هدایت کند.
وی تصریح کرد: در گلستان نیز سعدی با نثر ساده و دلنشین خود، داستان‌هایی را روایت می‌کند که هر یک حاوی درس‌های آموزنده‌ای درباره زندگی، روابط انسانی و اخلاق است. این آثار نه‌تنها به دلیل محتوای غنی‌شان بلکه به خاطر زبان زیبا و قابل فهم خود، همچنان محبوبیت دارند.
سعدی پیام‌آور مهر و دوستی است
پرویز جماعت‌نیا، نویسنده و پژوهشگر ابهری در گفتگویی با خبرنگار موج‌رسا گفت: بسیاری از پژوهشگران ادبیات فارسی و عالمان دینی معتقدند که شیخ مصلح‌الدین سعدی شیرازی به‌عنوان نماد فرهنگ و دیپلماسی فرهنگی ایران در جهان رفتار کرده و جهانیان فرهنگ ایرانی و فرهنگ دینی را با افکار و اندیشه سعدی رحمة‌الله‌علیه می‌شناسند.
وی با بیان اینکه چون سعدی پیام‌آور مهر و دوستی است، افزود: ایرانیان نیز دوست‌دار صلح هستند و دین مبین اسلام هم پیام‌آور معرفت و صلح و برادری و برابری در جهان است و سعدی نماینده چنین فرهنگ و چنین مکتبی است .
این نویسنده و پژوهشگر ابهری با اشاره به اینکه اندیشه و تفکر سعدی گفتمان‌ساز و راهنمای بشریت است، تصریح کرد: کلام این شاعر شیرین‌سخن ایرانی آمیخته با وحی و حکمت، درمانگر دردهای انسان معاصر است.
وی با اشاره به اینکه سخن این شاعر گرانقدر تاریخ مصرف ندارد، متذکر شد: چون اشعار او به حقیقت انسان می‌پردازد و آن‌را پیگیری می‌کند.
جماعت خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم به جایگاه ویژه سعدی در اندیشه‌های معرفتی اشاره کنیم باید بگوییم که سعدی با قلبی سرشار از عشق به انسانیت، در بوستان معرفت و گلستان انسانیت و آزادگی هم درس آموخت و هم درس داد.
وی با توضیح اینکه سعدی در بوستان، فضیلت‌ها را آموخت و در گلستان از انسان سخن گفت، یادآور شد: سعدی شاعری بود که با کلامش عدالت را ترویج داد، از رنج محرومان سخن گفت و دوستی و مهربانی را گسترش داد، سعدی آیینه‌ای است که چهره بشریت را بازتاب می‌دهد و هر بیت او درس انسانیت و خرد وخرورزی است.
نویسنده و پژوهشگر ابهری اظهار داشت: سعدی نه‌تنها افتخاری است برای ایرانیان بلکه برای انسانیت و جهانیان خود مایه فخر و مباهات است که باید اندیشه‌های متعالی این شاعر وارسته درمدارس و کتاب‌های درسی بصورت مستمر تدریس شود.
سعدی نسخه شفابخش دنیای زخم‌خورده امروز است
سید محمدرضا احمدی در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: سعدی تنها یک شخصیت تاریخی نیست، بلکه شاعر یک منظومه فکری و فرهنگی است.
وی به نقش سعدی در شکل‌گیری هویت فرهنگی ایران اشاره کرد و افزود: سعدی سرمایه‌ای مشترک برای بشریت است و گفتمان عقلانی و اخلاق‌محور او می‌تواند راهی برای نجات انسان معاصر باشد.
این مدرس دانشگاه به وضعیت نگران‌کننده اخلاق و معنویت در سطح جهانی اشاره کرد و یادآور شد: سعدی به عنوان یک شاعر و اندیشمند، می‌تواند نسخه شفابخش برای دنیای زخم‌خورده امروز باشد.
وی بر ضرورت تبیین و ترویج اندیشه‌های سعدی در مقیاس جهانی تأکید کرد و بیان داشت: ایران باید از منظر فرهنگی و معنوی شناخته شود، نه صرفاً از بعد اقتصادی یا جغرافیایی.
احمدی خاطرنشان کرد: سعدی با آثارش نه‌تنها بر ادبیات فارسی بلکه بر فرهنگ جهانی تأثیر گذاشته و آموزه‌های او درباره انسانیت، عشق، دوستی و اخلاق می‌تواند به عنوان راهنمایی برای نسل‌های آینده مورد استفاده قرار گیرد.
وی به اهمیت گفتمان‌های اخلاقی در عصر حاضر اشاره کرد و متذکر شد: ما نیاز داریم تا به اندیشه‌های سعدی بازگردیم تا بتوانیم با چالش‌های اخلاقی و اجتماعی امروز مقابله کنیم.
این مدرس دانشگاه تأکید کرد: آثار سعدی باید به عنوان منابع آموزشی در نهادهای آموزشی و فرهنگی گنجانده شوند تا جوانان با این گنجینه‌های فکری آشنا شوند.
وی با بیان اینکه باید نقشه راهی برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های فکری سعدی در نهادهای علمی و فرهنگی ترسیم کرد، افزود: بازگشت به عقلانیت و معنویت سعدی‌وار می‌تواند مسیر نجات اخلاقی و تمدنی جامعه امروز باشد.
احمدی اظهار داشت: سعدی را نه‌تنها میراث فرهنگی، بلکه می‌توان راهنمایی برای ساخت آینده‌ای انسانی‌تر و اخلاقی‌تر معرفی کرد، سعدی عشق و درجه کمال را در محمد و آل محمد (ص) می‌داند و بس آنجاکه می‌گوید: سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی، عشق محمد بس است و آل محمد.
سعدی نه فقط یک شاعر، که صدای جمعی ایران است، صدایی که همبستگی، عدالت و مهربانی را فریاد می‌زند. از کوچه‌های شیراز تا محافل جهانی، کلام او همچنان زنده است و یادآوری می‌کند که انسان‌ها در ذات یکپارچه‌اند.
انتهای خبر/