ضرورت احیاء فرهنگ کتابخوانی
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ کتاب، میراثی گران‌بها و چراغی روشن برای هدایت انسان در مسیر تعالی و پیشرفت است.
بیشتر بخوانید
مطالعه، کلید گنجینه‌ی دانش و دریچه‌ای به سوی دنیایی از ایده‌ها، اندیشه‌ها و تجربه‌های نو. در جوامع پیشرفته، کتابخوانی نه تنها یک تفریح، بلکه یک ضرورت برای رشد فردی و توسعه‌ی اجتماعی تلقی می‌شود.
اما در سال‌های اخیر شاهد کاهش سرانه مطالعه در ایران بوده‌ایم روندی که زنگ خطری جدی برای آینده فرهنگی و فکری کشور به شمار می‌رود.
بر اساس آمارهای موجود، سرانه‌ی مطالعه در ایران به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر از میانگین جهانی است.
این در حالی است که در گذشته ایران مهد تمدن و فرهنگ بوده و کتابخوانی جایگاه ویژه‌ای در زندگی مردم داشته است.
کاهش فروش کتاب، تعطیلی کتابفروشی‌ها و کمبود کتابخانه‌ها در مناطق مختلف کشور نشانه‌هایی آشکار از این بحران هستند.
نظرسنجی‌ها و پژوهش‌های انجام شده نیز حاکی از آن است که بسیاری از افراد جامعه، به دلایل مختلف علاقه‌ای به مطالعه ندارند یا فرصتی برای آن پیدا نمی‌کنند.
دلایل کاهش کتابخوانی در ایران را می‌توان در عوامل متعددی جستجو کرد، از یک سو، مشکلات اقتصادی و معیشتی باعث شده است که بسیاری از خانواده‌ها، خرید کتاب را در اولویت‌های بعدی خود قرار دهند. افزایش قیمت کتاب و کاهش قدرت خرید مردم، دسترسی به این منبع ارزشمند را برای بسیاری دشوار کرده است.
از سوی دیگر تغییر سبک زندگی و رواج سرگرمی‌های جایگزین مانند تماشای تلویزیون استفاده از شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های کامپیوتری باعث شده است که افراد زمان کمتری را به مطالعه اختصاص دهند.
کم‌توجهی خانواده‌ها و مدارس به ترویج فرهنگ مطالعه نیز یکی دیگر از عوامل مهم در کاهش کتابخوانی است.
بسیاری از والدین خود علاقه‌ای به مطالعه ندارند و نمی‌توانند الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشند.
سیستم آموزشی نیز به جای ایجاد انگیزه برای مطالعه و تفکر انتقادی بر حفظ مطالب درسی تأکید می‌کند و به پرورش ذوق و علاقه به کتابخوانی توجه کافی ندارد.
گسترش استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی نیز تاثیر به‌سزایی در کاهش تمرکز بر مطالعه عمیق داشته است.
در دنیای امروز اطلاعات به سرعت و به صورت خلاصه در دسترس همگان قرار دارد و بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند به جای خواندن یک کتاب کامل، به خواندن مقالات کوتاه و مطالب شبکه‌های اجتماعی اکتفا کنند.
رواج کتاب‌های الکترونیکی و صوتی نیز اگرچه می‌تواند به دسترسی آسان‌تر به کتاب کمک کند، اما نمی‌تواند به‌طور کامل جایگزین تجربه‌ی لذت‌بخش خواندن یک کتاب چاپی شود.
با این حال، نباید فراموش کرد که مطالعه و کتابخوانی نقشی حیاتی در رشد فردی و توسعه اجتماعی دارد.
مطالعه باعث افزایش دانش آگاهی و بینش افراد می‌شود و به آن‌ها کمک می‌کند تا دنیای اطراف خود را بهتر درک کنند. کتابخوانی، تفکر انتقادی، خلاقیت و مهارت‌های حل مسئله را تقویت می‌کند و به افراد امکان می‌دهد تا با چالش‌های زندگی به طور مؤثرتری رو به رو شوند.
مطالعه، سطح فرهنگ و تمدن جامعه را ارتقاء می‌بخشد و میراث فرهنگی را حفظ می‌کند.
کتاب‌ها، تجربیات، ارزش‌ها و دانش نسل‌های گذشته را به نسل‌های آینده منتقل می‌کنند و باعث می‌شوند که جوامع از اشتباهات گذشته درس بگیرند و برای آینده‌ای بهتر برنامه‌ریزی کنند.
کتابخوانی، سلامت روان را بهبود می‌بخشد و استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد، غرق شدن در دنیای یک کتاب، به افراد کمک می‌کند تا از مشکلات روزمره فاصله بگیرند و آرامش و تمرکز بیش‌تری پیدا کنند.
برای ترویج فرهنگ کتابخوانی در ایران لازم است که همه نهادها و افراد جامعه دست به دست هم دهند و اقدامات مؤثری را انجام دهند.
دولت می‌تواند با حمایت از صنعت نشر، کاهش قیمت کتاب و توسعه‌ی زیرساخت‌های کتابخانه‌ای، دسترسی به کتاب را برای همه آسان‌تر کند.
مدارس و دانشگاه‌ها می‌توانند با گنجاندن برنامه‌های ترویج کتابخوانی در برنامه‌های آموزشی خود، دانش‌آموزان و دانشجویان را به مطالعه علاقه‌مند کنند.
خانواده‌ها می‌توانند با تشویق کودکان به مطالعه از سنین پایین و ایجاد عادت به کتابخوانی، نسلی کتابخوان و فرهیخته تربیت کنند.
هر فرد نیز می‌تواند با تعیین زمان مشخص برای مطالعه در برنامه روزانه خود و انتخاب کتاب‌های مناسب با سلیقه و علاقه خود، به ترویج فرهنگ کتابخوانی کمک کند.
احیاء فرهنگ کتابخوانی در ایران، یک ضرورت ملی است که نیازمند عزم جدی و تلاش همگانی است.
امیدواریم با همکاری همه نهادها و افراد جامعه، شاهد افزایش سرانه مطالعه و رونق دوباره بازار کتاب باشیم و بتوانیم ایرانی آباد و آزاد با مردمانی دانا و فرهیخته بسازیم.
زهرا محمدی، فعال فرهنگی
انتهای خبر/