به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ زنجان سرزمینی با تاریخ کهن و فرهنگی غنی، در دوران حکومت پهلوی نیز از جریان‌های سیاسی و اجتماعی آن دوران مستثنی نبود.
بیشتر بخوانید
اگرچه این دوره به‌عنوان دوره‌ای از مدرن‌سازی و توسعه در ایران مطرح می‌شود، اما در زنجان، مانند بسیاری دیگر از نقاط کشور، این مدرنیزاسیون همراه با ظلم و ستم و عقب‌ماندگی‌های گسترده بود.
در زمینه اقتصاد سلطه اربابان و مالکان بزرگ بر اقتصاد زنجان، که از دوره‌های قبل نیز ریشه داشت، در این دوران تشدید شد. کشاورزان و رعیت‌ها با بهره‌کشی شدید و پرداخت مالیات‌های سنگین رو به رو بودند. توسعه صنعتی نیز به نفع قشر خاصی بود و اکثریت مردم از مزایای آن بی‌بهره ماندند، فقر گسترده در روستاها و حاشیه شهرها موج می‌زد و فرصت‌های شغلی اندک بود.
صنایع دستی سنتی که زمانی رونق داشت، به دلیل رقابت با کالاهای وارداتی و بی‌توجهی دولت به ضعف خود افتاد و بسیاری از هنرمندان و صنعتگران روزگار سختی را گذراندند.
در زمینه اجتماعی، بی‌عدالتی و تبعیض طبقاتی کاملاً مشهود بود دسترسی به آموزش و بهداشت برای مردم عادی بسیار محدود بود و بیشتر امکانات در اختیار قشر مرفه و شهری قرار داشت بسیاری از روستاها از امکانات اولیه بهداشتی و آموزشی بی‌بهره بودند و مردم در فقر بهداشتی و آموزشی به سر می‌بردند.
آگاهی سیاسی مردم نیز کم بود و بسیاری از آن‌ها از حقوق خود آگاه نبودند رسانه‌های دولتی هم به جای اطلاع رسانی، بیشتر به تبلیغات و توجیه سیاست‌های رژیم می‌پرداختند.
در عرصه سیاسی، حکومت پهلوی در زنجان، مانند دیگر نقاط کشور، با سرکوب مخالفان و محدودیت آزادی‌های سیاسی شناخته می‌شد حزب رستاخیز ملتی اجباری بود و فعالیت‌های سیاسی خارج از چارچوب تعیین شده توسط حکومت به شدت سرکوب می‌شد.
مقامات محلی با اعمال زور و فشار بر مردم، کنترل خود را بر منطقه حفظ می‌کردند اعتراضات مردمی به ندرت شنیده می‌شد و در صورت بروز، به شدت سرکوب می‌شد این فضای امنیتی و ترس، مانع هرگونه تغییر و تحول اساسی در جامعه زنجان می‌شد.
در زمینه فرهنگی نیز، سیاست‌های تحمیلی حکومت پهلوی، به فرهنگ سنتی زنجان آسیب رساند تلاش برای مدرنیزه‌سازی به گونه‌ای انجام می‌شد که گاه با ارزش‌های فرهنگی و بومی مردم در تضاد بود.
هنر و ادبیات سنتی زنجان، با کمبود حمایت و توجه مواجه بود و جای خود را به فرهنگ وارداتی از غرب می‌داد در مجموع، دوران حکومت پهلوی در زنجان، به رغم ادعاهای توسعه و مدرنیزاسیون، برای اکثریت مردم، دوره‌ای از ستم، فقر، بی‌عدالتی و عقب‌ماندگی بود.
این دوره، زمینه‌های شکل‌گیری نارضایتی را در زنجان، مانند سایر نقاط ایران، فراهم کرد تجربیات تلخ این دوران، بخشی جدایی‌ناپذیر از تاریخ و هویت مردم زنجان است که تاثیر آن هنوز هم در جنبه‌های مختلف زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این استان قابل مشاهده است.
مردم زنجان نیز، با شرکت فعال در تظاهرات و اعتراضات، نقش مهمی در پیروزی انقلاب اسلامی ایفا کردند. آن‌ها امیدوار بودند که با پیروزی انقلاب، مشکلات و نارسایی‌های دوران پهلوی برطرف شود و عدالت و آزادی در جامعه برقرار شود.
در پایان، می‌توان گفت که دوران پهلوی در زنجان با چالش‌های جدی در زمینه‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی همراه بود. این چالش‌ها، در نهایت منجر به نارضایتی عمومی و انقلاب اسلامی در این منطقه شد.
فرهاد لطفی، سرپرست فرمانداری شهرستان ماهنشان
انتهای خبر/