به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ مردم شریف زنجان آئین‌ها و برنامه‌های خاصی در ماه محرم برگزار می‌کنند، که این میراث معنوی و مذهبی نسل به نسل ادامه دار بوده و روز به روز پر رنگ‌تر می‌شود.
بیشتر بخوانید
به طور معمول چند روز مانده به حلول ماه محرم، آئین تشت‌گذاری در شماری از مساجد، حسینیه‌ها و تکایای زنجان و برخی شهرهای استان برگزار می‌شود.
در این آئین‌ها عاشقان اباعبدالله و دوستداران اهل بیت عصمت و طهارت با قرار دادن تشت آب در چهار گوشه مساجد و مداحی برای امام حسین (ع) و شهدای کربلا، آغاز رسمی ایام سوگواری ماه خون و شهادت را اعلام می‌کنند.
حرکت دسته‌های سینه و زنجیرزنی هیأت‌های مختلف در معابر عمومی که از اولین روز ماه محرم آغاز می‌شود در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی به اوج می‌رسد.
در تاسوعا و عاشورا، آئین‌های عزاداری و سوگواری برخلاف دهه اول محرم قبل از ظهر آغاز می‌شود و مردم سیاهپوش با حضور در اماکن مقدس و پیوستن به صفوف عزاداران، شور و حال خاصی را به این آئین‌ها می‌بخشند.
همچنین عاشقان کربلا و شیفتگان حضرت امام حسین (ع) با پخش نذورات عمدتاً شیر، چای و شربت و قربانی کردن گاو و گوسفند در مسیر حرکت دسته‌های عزاداری، ارادت خود را نسبت به شهدای دشت نینوا ابراز می‌کنند.
حرکت دسته‌های عزاداری حسینیه اعظم و زینبیه زنجان روشن کردن شمع، زیارت اهل قبور، دادن شام و ناهار نذری و پخش جیره‌های غذایی بین مردم تحت عنوان «تبرک» از دیگر سنت‌های مرسوم مردم استان است که در روزهای هشتم تا دوازدهم ماه محرم به طور گسترده و به یاد رشادت‌ها و مظلومیت‌های شهدای صحرای کربلا انجام می‌شود.
حرکت دسته‌های عزاداری حسینیه اعظم و زینبیه زنجان با شرکت گسترده اقشار مختلف مردم سیاهپوش و سوگوار در عصر هشتم و یازدهم ماه محرم به آئین‌های گرامیداشت یاد شهیدان کربلا جلوه و شکوه خاصی می‌دهد.
در این مسیر باشکوه و غیر قابل وصف، هزاران رأس گاو و گوسفند قربانی و میلیاردها ریال نذورات نقدی توسط عاشقان امام حسین (ع) از شهرها و مناطق مختلف کشور توسط کسانی که درخواستشان اجابت و نذرشان قبول شده است اهدا می‌شود.
همزمان با روز عاشورای حسینی مراسم عزاداری مردم پایتخت شور و شعور حسینی به اوج خود می‌رسد و فضای شهرها و روستاهای استان آکنده از غم و اندوه می‌شود.
شبیه‌خوانی، برپایی محفل قرآنی، قرائت زیارتنامه عاشورا، طبخ و پخش انواع غذا از جمله حلوا، حلیم، شله‌زرد، عدس پلو، شیربرنج و قیمه‌پلو بین مردم و توزیع آب، شربت و شیر به یاد تشنه لبان صحرای نینوا توسط خردسالان از دیگر سنت‌های مرسوم مردم استان در روز عاشوراست.
مردم سوگوار این استان همچنین در روز عاشورا با اجتماع در تکایا، مساجد و اماکن متبرکه، نماز ظهر عاشورا را به یاد آخرین نماز و راز و نیاز سیدالشهدا در صحرای کربلا اقامه می‌کنند.
در این آئین‌ها نمازگزاران سوگوار و سیاهپوش، پیشانی بندگی و عبودیت به خاک می‌سایند و مقابل عظمت و عشق حسین‌بن‌علی (ع) به درگاه احدیت سرتعظیم فرود می‌آوردند و با تمام وجود «سبحان الله» می‌گویند.
یوم‌العباس زنجانی‌ها در روز هشتم محرم
همه ساله در عصر روز هشتم محرم، موکب عزاداران حسینی حسینیه اعظم زنجان با تجمع چند هزار نفری در خیابان اصلی شهر زنجان خالق صحنه‌های بی‌بدیلی می‌شوند که همانندش را در کمتر جایی می‌توان دید و گذر زمان نه چیزی از اصالت و نوای گرم و دلنشین نوحه‌های مراسم و نه چیزی از حضور یکپارچه پیر و جوان و دست‌های برافراشته برای شفاعت از حسین (ع) کم می‌کند.
دست‌های چندین هزار نفری که به سوی آسمان بلند می‌شود همه لبیک گویان یا «ابوالفضل» سر می‌دهند و جوانان و عاشقان بسیاری از اقصی نقاط کشور و حتی دیگر کشورها به زنجان آمده‌اند تا بار دیگر به یاد رشادت‌های علمدار کربلا و مظلومیت حسین‌بن‌علی (ع) پیمان دوباره با اهل بیت ببندند.
کوچک و بزرگ، پیر و جوان و زنان و دختران نیز همگام با سایر عاشقان دسته عظیم حسینیه اعظم زنجان همنوا با این کاروان حرکت کرده و صحنه‌های بی‌نظیری را خلق می‌کنند که برای همیشه در تاریخ ثبت و ضبط می‌شود.
یوم‌العباس، هشتم محرم برای زنجانی‌ها روزی است که فریاد «یل یاتار، طوفان یاتار، یاتماز حسینین پرچمی» مردم زنجان در جهان طنین‌انداز می‌شود و عاشقانه‌هایش به نام عباس علمدار رقم می‌خورد و همه در آستانه روز واقعه، فریاد یا عباس سر می‌دهند.
«شام غریبان» از دیگر آئین‌هایی است که در پایان روز عاشورا و پس از تاریک شدن هوا در مناطق مختلف استان زنجان برگزار می‌شود.
در این آئین‌ها، هیأت‌های عزاداری شب هنگام با حرکت در معابر عمومی و اجتماع در مساجد، تکایا و حسینیه‌ها با خاموش کردن چراغ‌ها و در فضای تاریک در غم شهدای دشت کربلا و حالات خاندان رسول‌الله اشک ماتم می‌ریزند.
در بامداد و روز عاشورا عاشقان حضرت امام حسین (ع) با حضور در سازمان انتقال خون و اهدای خون خود به یاری بیماران نیازمند می‌شتابند.
معمولا بازار و مغازه‌های شهرها و بخش‌های استان زنجان نیز از روز تاسوعا تا دوازدهم ماه محرم تعطیل و تا پایان این ماه سیاهپوش می‌شود.
یکی از آئین‌های ماندگار زنجانی‌ها برگزاری مراسم تعزیه در تکیه حسینیه شهر ارمغانخانه است که به گفته متولیان در ۱۳ روز عزاداری حدود ۱۵۰ هزار نفر در این مراسم شرکت می‌کنند.
اجرای تعزیه در این مکان علاقه‌مندان زیادی را جذب کرده است و همه ساله با استقبال گرم مردم از سراسر کشور مواجه می‌شود.
۱۲ هنرمند در تعزیه‌خوانی تکیه تاریخی ارمغانخانه فعالیت دارند و هر ساله گردشگران خارجی در این مراسم حضور پیدا می‌کنند. طی سال‌های گذشته، گردشگرانی از کشورهای کانادا، اسپانیا، آلمان، انگلیس و آمریکا در تکیه ارمغانخانه حضور یافتند و این مراسم را از نزدیک مشاهده کردند.
۷۰۰ هیأت عزاداری ثبت شده که هر کدام ویژگی خود را دارند، مثل تعزیه ارمغانخانه نوع پذیرایی و خیرات مردمی در روزهای عزاداری که ۱۳ روز تعزیه در مکان مشخص برگزار می‌شود.
مراسم عزاداری حسینیه اعظم زنجان که در هشتمین روز ماه محرم در زنجان برگزار می‌شود به‌عنوان دهمین مورد از میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.
آئین‌های مذهبی به ویژه عزاداری ماه محرم یکی از میراث‌های معنوی در کشور ما به شمار می‌رود. آئین‌های عزاداری ماه محرم همه ساله در سراسر ایران با شور و عشق خاص مردم به اباعبدالله‌الحسین (ع) برگزار می‌شود.
این دسته‌ها از دیرباز همواره در قالب هیأت‌های مذهبی و راه‌اندازی دسته‌ها و تکایا برگزار شده است.
استان زنجان نیز در کنار همه میراث فرهنگی ملموسی که دارد، دارای یکی از بزرگ‌ترین میراث‌های معنوی کشور است به طوری که مراسم عزاداری حسینیه اعظم زنجان که در هشتمین روز ماه محرم در زنجان برگزار می‌شود، در تاریخ ۱۵ دی‌ماه ۸۷ با شماره ثبتی ۱۰ به‌عنوان دهمین مورد از میراث معنوی کشور و نخستین گونه از جنبه منحصربه‌فرد آئین‌های عزاداری در فهرست میراث معنوی کشور ایران به ثبت رسید.
میراث معنوی، موضوعی است که از چندین سال پیش در بخش فرهنگی یونسکو برای حفاظت از میراث فرهنگی و معنوی تمام ملت‌ها تعریف شده و از آن پس برای این امر برنامه‌ریزی لازم انجام می‌شود.
مهدی باقری، رئیس میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان زنجان
انتهای خبر/