غرق تدریجی نوجوانان در فروچاله فضای مجازی

به گزارش پایگاه خبری_تحلیلی «موج رسا» از زمان شیوع ویروس کرونا استفاده از فضای مجازی در جامعه افزایش پیدا کرد و همه به نوعی خواسته یا ناخواسته مخصوصاً قشر نوجوان درگیر استفاده از فضای مجازی شدند.

بیشتر بخوانید

• اشتباهات رایج کنترل والدین در فضای دیجیتال

با این حال با وجودی که استفاده از فضای مجازی دارای حُسن‌‌هایی است اما معایبی هم دارد و این معایب قشر نوجوان جامعه را بیشتر تهدید می‌کند، بنابراین والدین نسبت به این مهم باید توجه داشته باشند، چراکه بی‌توجهی به آن باعث آسیب‌های جسمی و روحی در قشر نوجوان خواهد شد.

با این وجود استفاده از فضای مجازی دارای اصولی است و عدم توجه به این اصول اعتیادآور است. بنابراین بسیاری از افرادی که در فضای مجازی مشغول هستند و از آسیب‌های آن چیزی نمی‌دانند، ناخواسته در دام اعتیاد به فضای مجازی می‌افتند.

از سویی دیگر اطلاع‌رسانی نادرست، نادیده گرفتن هویت ملی و دینی جوامع مختلف، تخریب باورهای اخلاقی و تزلزل بنیان خانواده از جمله تاثیرات منفی استفاده نادرست از فضای مجازی است که زندگی افراد جامعه را کاملا تحت تاثیر خود قرار می‌دهد، چراکه این فضا رها شده و نظارتی بر روی انجام نمی‌شود.

نوجوانان آسیب‌پذیر‌ترین قشر در استفاده از فضای مجازی هستند

در این راستا احمد موسوی، رئیس پلیس فتا استان زنجان در گفتگو با موج‌رسا با بیان اینکه عموم کاربران از فضای مجازی استفاده می‌کنند و نوجوانان آسیب‌پذیرترین قشر در این حوزه هستند، اظهار کرد: حساست درباره طریقه استفاده درست از این فضا برای نوجوانان باید وجود داشته باشد و شرایط استفاده توسط والدین کنترل شده باشد.

وی با بیان اینکه استفاده از فضای مجازی برای کاربران دارای محاسن و معایب است افزود: دسترسی سریع و آسان به اطلاعات، سرعت برقراری ارتباط، صرفه‌جویی در زمان، دستیابی سریع و آسان به منابع، امکان ارتباط سریع و گسترده و خرید آنلاین از جمله محاسن استفاده صحیح از فضای مجازی است.

رئیس پلیس فتا استان زنجان با اشاره به اثرات مخرب استفاده بیش از حد از فضای مجازی مخصوصاً برای سنین نوجوان، گفت: استرس و افسردگی، اختلال خواب، وابستگی و اعتیاد به اینترنت، گوشه‌گیری اجتماعی، زمینه دستیابی به اطلاعات خصوصی و مالی والدین و تاثیر مخرب بر روی وضعیت جسمی فرد از جمله آن‌هاست.

وی ابراز کرد: والدین باید حساسیت لازم را درباره استفاده درست از فضای مجازی برای سنین نوجوان داشته باشند.

موسوی با بیان اینکه طبق اطلاعات به دست آمده روزانه نوجوانان ۶ ساعت را در فضای مجازی، کانال‌ها و شبکه‌های اجتماعی صرف بحث دوست‌یابی و چت‌روم می‌کنند تصریح کرد: استفاده از بازی‌های یارانه‌ای نیز از دیگر موضوعاتی است که نوجوانان در آن مشغول هستند و استفاده از این فضا به صورت طولانی مدت باعث شکل‌گیری شخصیت منفی در فرد می‌شود.

وی گفت: بهترین راه کنترل دانش آموزان توسط والدین بالا بردن سطح اطلاعات، آگاهی و سواد رسانه است و والدین باید نحوه استفاده صحیح از فضای مجازی را یاد بگیرند.

افزایش استفاده از اینترنت سبب انزوای شخص می‌شود

 فاطمه عباسی، دبیر نسرای مرکز فضای مجازی استان زنجان نیز در گفتگو با موج‌رسا با بیان اینکه شبکه‌های اجتماعی در کشور ما به سرعت در میان نوجوانان و جوانان ایرانی محبوب شدند، اظهار کرد: ایرانی‌‎ها رتبه سوم در استفاده از شبکه‌های اجتماعی را به خود اختصاص داده‌اند.

وی با بیان اینکه رسانه‌ها به مرور درون خانواده‌ها راه یافته و بر ساخت آن تاثیرگذار بوده در این راستا وسوسه مقاومت‌ناپذیری ما را به نوعی رفتار تبدیل کرده و به مشارکت می‌کشاند ابراز کرد: سیل اطلاعاتی که از این طریق جاری می‌شود و اگر همه را باور نکنیم، به مرور از برخی اعتقادات خود دست بر خواهیم داشت.

 دبیر نسرای مرکز فضای مجازی استان زنجان با اشاره به اینکه برخی از آسیب‌های استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای نوجوانان و جوانان شامل اعتیاد اینترنتی، افت تحصیلی، کاهش روابط واقعی، بحران هویت، خطرات جسمی و روحی، کاهش عواطف خانوادگی است، افزود: شبکه‌های اجتماعی در واقع نوعی رسانه اجتماعی است که شیوه جدیدی از برقراری ارتباط و اشتراک اطلاعات را در اینترنت امکان‌پذیر کرده و نوعی رضایتمندی را در کاربران  ایجاد می‌کند.

عباسی اضافه کرد: این رضایتمندی میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی را افزایش داده و عامل اصلی اعتیاد اینترنتی است و دانش‌آموزان و دانشجویانی که درگیر شبکه‌های اجتماعی می‌شوند تمرکز لازم برای درس را نخواهند داشت.

وی گفت: از این‌رو می‌توان از پیامدهای منفی عضویت و فعالیت در شبکه‌های اجتماعی مجازی را، کاهش انگیزه تحصیلی یا نمره درسی و ترک تحصیل عنوان کرد. 

دبیر نسرای مرکز فضای مجازی استان زنجان عنوان کرد: هرچه جوانان در شبکه‌های مجازی فعالیت بیشتری داشته باشند، به همان میزان ارتباطات واقعی آن‌ها روند کاهشی دارد. 

عباسی افزود: در واقع هر قدر استفاده از اینترنت بیشتر باشد، میزان افسردگی و انزوای اجتماعی بیشتر است.

وی گفت: یکی از ویژگی‌های حضور در اینترنت پنهان کردن هویت واقعی خود است و این با ویژگی دوران نوجوانی و جوانی که دوران هویت‌یابی محسوب می‌شود، بسیار در تضاد است.

دبیر نسرای مرکز فضای مجازی استان زنجان افزود: در بررسی ارتباط سلامتی عمومی با اعتیاد به اینترنت، مشخص شد که سلامت کاربران معتاد به اینترنت بخصوص در زیر گروه‌های اضطراب و افسردگی، نسبت به کاربران عادی بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

عباسی با بیان اینکه امروزه با آسان شدن برقراری ارتباط از طریق تلفن، دورنگار، اینترنت از زحمت دیدارها و ملاقات‌هایی که در گذشته، منشاء تبلور احساسات و عواطف بین افراد بود، کم شده است اضافه کرد: این محدودیتی است که ابزارها و رسانه‌ها در جامعه ایجاد کرده‌ است.

آشنا شدن با سواد رسانه یکی از ضروریات امروز جامعه است

جواد حاتمی مدرس سواد رسانه نیز در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا با بیان اینکه استفاده از فضای مجازی نیازمند داشتن دانش و آگاهی از این فضا است اظهار کرد: بسیاری از افرادی که درگیر فضای هوشمند هستند اطلاعات جزئی درباره استفاده از نرم افزارهای مربوطه را ندارند.

 وی با بیان اینکه بهتر است به جای استفاده از واژه «فضای مجازی» از واژه «فضای هوشمند» استفاده شود ابراز کرد: زمانی که صحبت از فضای مجازی پیش می‌آید در واقع مخاطبان به این نتیجه می‌رسند که با فضای مجازی فیک و دروغ در ارتباط هستند که زندگی و کار را تحت تاثیر قرار نمی‌دهند بلکه بر عکس این فضا در زندگی و شخصیت افرد تاثیر مستقیم دارد و نباید از آن غافل شد.

مدرس سواد رسانه ابراز کرد: اساتید ارتباطات بر این باور هستند که فضای مجازی هوشمند یک زندگی دوم است که فرد در آن می‌تواند ساعت‌ها درگیر باشد و از زندگی حقیقی کنار رود.

حاتمی با بیان اینکه یکی از مشکلات استفاده از فضای هوشمند عدم آگاهی و داشتن سواد رسانه کافی است، گفت: امروزه توجه خاصی به این مهم نمی‌شود و افرادی که وارد این فضا می‌شوند با عدم آگاهی وارد شده و آسیب‌های اساسی در این فضا وجود دارد که افراد را به طرق و روش‌های مختلف تهدید می‌کند.

وی افزود: در واقع می‌توان گفت که آشنا شدن با سواد رسانه یکی از ضروریات امروز جامعه است که باید به آن پرداخته شود تا فرد اطلاعات کامل از این فضا داشته باشد.

با این وجود استفاده از فضای مجازی در جامعه امری عادی تلقی می‌شود و امروزه همه اقشار جامعه به نوعی درگیر آن هستند و نظارت دقیقی در این باره صورت نمی‌گیرد. باید در نظر داشت کم توجهی به این مهم باعث آسیب‌های جسمی و روحی شدید مخصوصا برای نوجوانان در جامعه خواهد شد.

والدین در این امر باید کنترل داشته و با افزایش آگاهی، اطلاعات و سواد رسانه بتوانند از تاثیرات منفی استفاده از فضای مجازی فرزندان خود را مطلع کنند.