ضرورت اِعمال اصلاحات اساسی در صندوق‌های بازنشستگی/ یک‌پنجم بودجه در اختیار صندوق‌های بازنشستگی است

به گزارش موج رسا; مصطفی طاهری اظهار داشت: 18 صندوق بازنشستگی در ایران وجود دارد که در مجموع حدود ۲۳.۶ میلیون مشترک و مستمری‌بگیر اصلی را تحت پوشش قرار داده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: 4 صندوق از این ۱۸ صندوق در حال حاضر به پرداخت حقوق و مزایای بازنشستگان خود از محل منابع داخلی قادر نبوده و مبالغی در قوانین بودجه سالانه برای کمک به آن‌ها در نظر گرفته می‌شود.

طاهری با بیان اینکه نکته قابل تامل از منظر بودجه‌ای در این خصوص، رشد فزاینده مقدار این کمک‌ها در اثر اتخاذ تصمیمات هزینه‌ساز برای صندوق‌ها و همچنین رسیدن تعداد قابل توجهی از شاغلان فعلی به سن بازنشستگی است، افزود: بر اساس جداول بودجه، میزان اعتبارات دریافتی صندوق‌ها از حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۳ به حدود ۲۱۷ هزار میلیارد تومان در سال ۱۴۰۱ رسیده است.

وی تصریح کرد: این در حالی است که اعتبار کمکی به صندوق‌های دستگاهی ورشکسته همچون صندوق بازنشستگی کارکنان صداوسیما، صندوق بازنشستگی کارکنان هما و... در این آمار لحاظ نشده است.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گفت: بر اساس آخرین آمارهای منتشرشده در سال ۱۳۹۹ حدود ۹.۱۷ میلیون نفر مشترک اصلی سازمان تامین اجتماعی، حدود ۵.۲ میلیون نفر مشترک اصلی صندوق بازنشستگی کشوری، حدود ۵.۱ میلیون نفر مشترک اصلی صندوق روستاییان و عشایر و ۱.۱ میلیون نفر مشترک اصلی صندوق تامین اجتماعی نیروهای مسلح هستند.

وی با بیان اینکه اطلاعات دقیقی از تعداد مشترکان سایر صندوق‌های بازنشستگی دستگاهی در دسترس نیست، اظهار داشت: اما بر اساس آخرین آمارها که مربوط به سال ۱۳۹۶ است، تعداد مشترکان آن‌ها در مجموع حدود ۷۰۸ هزار نفر تخمین زده می‌شود.

طاهری خاطرنشان کرد: از بین صندوق‌های بازنشستگی، صندوق بازنشستگی کشوری، نیروهای مسلح، صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد و صندوق وزارت اطلاعات از طریق منابع داخلی خود قادر به پرداخت حقوق و مزایای بازنشستگان خود نبوده و مبالغ قابل توجهی در بودجه سالانه‌ به‌صورت مستقیم به آن‌ها اختصاص می‌یابد.

وی افزود: البته اکثر صندوق‌های دستگاهی نیز این وضعیت را دارند با این تفاوت که کمبود درآمد آن‌ها از طریق دستگاه مادر مثل سازمان صداوسیما، هواپیمایی ملی ایران و... تامین می‌شود.

طاهری ادامه داد: این ارقام به‌صورت شفاف در بودجه عمومی ذکر نمی‌شود. به‌عنوان‌ مثال؛ تامین اعتبار حدود ۱۲۰۰ میلیارد تومان از هزینه‌های صندوق بازنشستگی کارکنان صداوسیما در سال ۱۴۰۰ از محل بودجه سازمان صداوسیما انجام شده است.

*‌ نسبت پشتیبانی

نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی در خصوص نسبت پشتیبانی گفت: نسبت پشتیبانی، شاخصی است که نشان‌دهنده وضعیت جریان مالی ورودی به جریان خروجی صندوق‌ها بوده و برابر با نسبت تعداد بیمه‌شدگان به تعداد پرونده‌های مستمری‌بگیران است.

وی با بیان اینکه هرچه اندازه این نسبت بزرگتر باشد آن صندوق از نظر درآمد و هزینه در نقطه مطلوب‌تری قرار دارد، اظهار کرد: بررسی آمارهای منتشر شده سازمان تامین اجتماعی نشان می‌دهد که روند تغییرات این شاخص در ۱۰ سال اخیر برای این سازمان نزولی بوده و مقدار آن تا سال ۱۳۹۶ به زیر ۴.۴ رسیده است.

طاهری ابراز کرد: به عبارت بهتر در ۱۰ سال اخیر به‌صورت مستمر نسبت درآمد حاصل از دریافت حق بیمه به هزینه پرداخت مستمری کاهش یافته است.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد که سایر صندوق‌ها نیز از این نظر وضعیت مناسبی ندارند و درآمدهای حاصل از دریافت حق بیمه در اکثر آن‌ها کفاف پرداخت مستمری‌ها را نمی‌دهد، بیان کرد: دلیل این امر این است که به‌جز صندوق بازنشستگی وکلا و صندوق روستاییان و عشایر، نسبت پشتیبانی در مابقی صندوق‌ها زیر ۳ و حتی در برخی از آن‌ها زیر یک است.

*‌ سن بازنشستگی

نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی گفت: سن بازنشستگی و مدت زمان بهره‌مندی از حقوق و مستمری بازنشستگی، یکی از موارد مهم تاثیرگذار بر پایداری صندوق‌های بازنشستگی است.

وی اظهار داشت: با وجود افزایش پیوسته امید به زندگی نه تنها متناسب با آن و حتی به دلیل افزایش توان افراد جامعه برای اشتغال، سن بازنشستگی افزایش نیافته بلکه این روند نزولی بوده و متوسط سن بازنشستگی نزدیک به 5 سال کاهش یافته است.

طاهری با بیان اینکه دلیل اصلی این اتفاق، بازنشستگی‌های پیش از موعد است که با قوانین مختلف تکلیف شده‌اند، خاطرنشان کرد: در این خصوص می‌توان به بازنشستگی‌های پیش از موعد مشاغل سخت و زیان‌آور اشاره کرد که مهمترین دسته از بازنشستگی‌های پیش از موعد هستند.

وی افزود: علاوه بر این ورود زودهنگام به صندوق‌های بازنشستگی و امکان بازنشستگی صرفاً بر اساس سنوات حق بیمه‌پردازی (بدون در نظر گرفتن حداقل سن) را می‌توان یکی از عوامل بازنشستگی در سن پایین عنوان کرد چرا که ورود زودهنگام برخی از گروه‌های شغلی به صندوق‌های بازنشستگی و درنتیجه، خروج زودهنگام آنان باعث می‌شود تا سنوات دریافت مستمری افزایش یابد که بار مالی بسیاری به صندوق‌های بازنشستگی تحمیل می‌کند.

*‌ بازده پایین سرمایه‌گذاری

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گفت: وضعیت درآمدی صندوق‌های بازنشستگی و سهم پایین بازده سرمایه‌گذاری‌ها از سبد درآمدی آن‌ها حاکی از سرمایه‌گذاری نامناسب منابع در اختیار صندوق‌ها بوده است.

وی ابراز کرد: وضعیت ناپایدار اقتصاد کلان، عدم پرداخت بدهی‌های قانونی دولت به صندوق‌ها در کنار برداشت از منابع آن‌ها در مواقع مختلف، واگذاری بنگاه‌های غیر سودده در قالب رد دیون به صندوق‌های بازنشستگی، نبود ثبات مدیریتی و عدم کارآمدی در مدیریت بنگاه‌ها، مهمترین علل عدم بهره‌وری سرمایه‌گذاری‌ها بوده است.

طاهری تصریح کرد: البته باید توجه داشت که بخشی از ناکارآمدی‌هایی که در صندوق‌ها مشاهده می‌شود به عملکرد نامناسب آن‌ها مرتبط بوده اما بخش مهمی نیز به قوانین و مقررات وضع‌شده برای آن‌ها برمی‌گردد.

*‌ لزوم چاره‌اندیشی قبل از بحران

نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: با این تفاسیر در مجموع می‌توان گفت روند کنونی فعالیت صندوق‌های بازنشستگی، رشد بالای اعتبارات مورد نیاز برای تامین کسری منابع صندوق بازنشستگی کشوری و لشکری و افزایش وابستگی این صندوق‌ها به منابع عمومی نشان‌دهنده ضرورت اِعمال اصلاحات اساسی در این حوزه است اما به‌رغم هشدار کارشناسان نسبت به وجود بحران در این بخش و ارائه پیشنهادهای اصلاحات تاکنون اقدام عملی موثری در مسیر اصلاح وضعیت صندوق‌های بازنشستگی انجام نشده است.

وی افزود: با این حال، بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد دولت تا حدی متوجه ضرورت پرداختن به این مساله شده و در این راستا پیشنهادهایی را نیز ارائه داده است.// آ