تکرار قصه پرغصه گوجه فرنگی‌کاران زنجانی/ کشاورز و مصرف کننده، هر دو ناراضی
به گزارش موج رسا; گوجه‌فرنگی، یکی از محصولاتی است که در خانوار، صنعت و همچنین صادرات استفاده می‌شود و همواره در طول سال، مورد نیاز است. خانوار برای مصرف خام و پخته در غذا، رستوران‌ها برای طبخ، کارخانجات برای تولید کنسرو و رب و همچنین صادرات برای فروش محصولات به کشورهای خارجی جهت ارزآوری، نیاز به گوجه‌فرنگی دارند و از طرفی هم منبع درآمدی برای کشاورزان است.
طی سال‌های اخیر معمولاً کشت محصول گوجه‌فرنگی با مشکلاتی مواجه بوده به‌طوری که اگر کم باشد با گرانی و مشکلات متعاقب آن مواجه خواهد شد و اگر زیاد باشد به دلیل اشباع بازار، تقاضا کم بوده و با کاهش قیمت، مقرون به صرفه کشاورز نبوده و متاسفانه کشاورزان در مراحل پایانی بدون چیدن گوجه‌فرنگی، زمین خود را رها می‌کنند که اسراف و هدررفت هزینه‌ها است.
از آنجایی که گوجه‌فرنگی در لیست محصولات حمایتی دولت قرار ندارد و از طرفی نیز باید منافع مردم عادی و کشاورزان تامین شود، مدیریت کشت و فروش محصول، نیاز به برنامه‌ریزی و تدابیر دقیقی دارد که رعایت الگوی کشت در این راستا قرار می‌گیرد به‌طوری که میزان مصرف سالانه مشخص شده و کشت محصول نیز بر اساس آن رعایت شود.
کشاورزان استان زنجان در سال گذشته به دلیل کشت بیش از حد گوجه‌فرنگی با مشکلاتی مواجه شدند که سبب هدررفت سرمایه و هزینه آن‌ها شد اما مسئولان استان امسال برای جلوگیری از این مشکل در صدد رعایت الگوی کشت از سوی کشاورزان شدند تا از اسراف منابع، جلوگیری شود که ظاهراً به‌رغم اصلاح الگوی کشت، باز هم کشاورزان با مشکلات زیادی مواجه شده و به حد مطلوب و ایده‌آل نرسیده است.
مشکلی که امسال کشاورزان با آن مواجه بودند، بی‌کیفیت بودن بذرهای اصلاح‌شده و پایین بودن قیمت خرید گوجه‌فرنگی توسط کارخانجات رب بود.
یکی از کشاورزان به نام محمد گفت: از سال‌های گذشته، بذری که خودمان از محصولات گرفته بودیم را داشتیم اما به توصیه کارشناسان از بذرهای اصلاح‌شده سازمان جهاد کشاورزی خریده و استفاده کردیم که متاسفانه گوجه‌فرنگی‌ها طعم معمولی و ترش خود را نداشتند و اصطلاحاً شیرین بودند در حالی که اگر از بذرهای خودمان استفاده می‌کردیم، گوجه‌فرنگی‌ها خوش‌طعم می‌شدند و به همین دلیل، سال آینده از بذرهای خودمان استفاده خواهیم کرد.
یکی دیگر از کشاورزان به نام علی سلمانی با بیان اینکه پارسال گوجه‌فرنگی کاشته بودم اما امسال نکاشتم، گفت: پارسال محصولم به دلیل نبود بازار، اضافه ماند ضمن اینکه یک داستان دیگر هم داشت که مساله حتی به دستگاه قضایی هم کشیده شد و به همین دلیل امسال گوجه‌فرنگی نکاشتم.
وی با بیان اینکه امسال کارخانه رُب، خرید گوجه‌فرنگی را از کیلویی 600 تومان شروع به خرید کرد، اظهار داشت: در ادامه با رسیدن سرما، کار از دست مردم خارج شد و مجبور شدند برداشت کنند و از طرفی هم هزینه‌های حمل‌ونقل، کارگر و سایر هزینه‌ها افزایش یافت و بار به کارخانه نرفت که کارخانه نیز قیمت‌ها را بالا برد.
سلمانی در خصوص کیفیت بذرهای اصلاح‌شده خاطرنشان کرد: من امسال گوجه‌فرنگی نکاشته بودم اما با این حال هم امسال در سایر همکاران دیدم و هم پارسال این مشکل در بذر بود که گوجه‌فرنگی‌ها طعم خوبی نداشته و سفت بودند و بذرها مشکلات زیادی داشتند.
وی در پاسخ به اینکه چرا گوجه‌فرنگی‌ها در عین قرمز بودن، بسیار سفت هستند، گفت: گوجه‌فرنگی‌هایی که با فرا رسیدن سرما به صورت کال و نرسیده، چیده می‌شوند در صورتی که در مقابل آفتاب یا حالت عادی بمانند و قرمز شوند مشکلی ندارد اما نوعی محلول وارداتی به شدت سرطان‌زا وجود دارد که واردات آن ممنوع بوده اما در بازار پیدا می‌شود که آن را هم در مزارع و هم در انبارها محلول‌پاشی می‌کنند که رنگ‌دانه‌ها را تحریک کرده و سبب قرمز شدن سریع گوجه‌فرنگی‌ها می‌شود.
سلمانی افزود: مشکلات زیادی در حوزه بذر نیز پارسال برای من پیش امد که تا همین امروز پیگیر قضایی آن هستم.
کشاورز دیگری به نام سیدجمال احمدی گفت: امسال کارخانه رُب، گوجه‌فرنگی را به قیمت هر کیلوگرم 850 تومان از ما خریده اما هنوز هم پول ما را نداده است.
وی با بیان اینکه من، رقم «باسیمو» را امسال کاشته بودم، اظهار داشت: این رقم از گوجه‌فرنگی هم زودرس بوده و هم از شرایط نگهداری خوبی برخوردار است به‌گونه‌ای که یک لایه تیوب بر روی آن قرار دارد و این رقم در جای خنک تا یک ماه نیز قابل نگهداری است که متاسفانه ما نه انبار فنی و نه سردخانه داریم و پیگیری‌ها از جهاد کشاورزی و سایر مراجع نیز به جایی نرسیده است.
احمدی با بیان اینکه امسال در مجموع 140 تُن انواع محصول کشاورزی از جمله گوجه‌فرنگی کاشته بودم، خاطرنشان کرد: متاسفانه به دلیل نبود انبار جهت نگهداری محصولات، سبدهایی به ارزش 40 میلیون تومان در میان مزرعه و دشت و از بین رفت و محصول گوجه‌فرنگی در مساحت 8 هزار مترمربع دچار سرمازدگی شد در حالی که بهره‌وری عملیاتی و در واقع تناژ در هکتار ما بالا بود.
وی ابراز کرد: علی‌رغم بالا بوده بهره‌وری محصولات بنده، مرزها را که برای صادرات بستند ضمن اینکه شرایطی داشتم که چادر پهن کرده و گوجه‌فرنگی را به شکل کشور ترکیه در مقابل آفتاب، خشک کنم اما آن را هم کلی پیچ و خم اداری قرار می‌دهند و مانع می‌شوند و کشاورز را در معرض نابودی قرار می‌دهند.
احمدی با بیان اینکه مصرف‌کننده نیز در اینجا متضرر می‌شود، افزود: محصول گوجه‌فرنگی را از ما به قیمت 600 تومان می‌خرند اما در بازار به مصرف‌کننده نهایی به قیمت 6 تا 7 هزار تومان فروخته می‌شود و اخیرا جلسه‌ای که با مسئولین بود و نماینده مجلس هم در آن حضور داشت، همه مشکلات را گفتم و حتی راهکار و راه حل هم برای حل مشکلات داریم اما در جلسات فقط حرف زده می‌شود و در عمل چیزی مشاهده نمی‌شود.
این کشاورز با بیان اینکه فروش گوجه‌فرنگی به 850 تومان صَرف نکرد، گفت: با این وضعیت هزینه‌های کود شیمیایی و کارگر و سایر هزینه‌ها اصلاً نمی‌صرفد از طرف دیگر، نوع گوجه‌فرنگی که من کاشته بودم، یک درصد هم اُفت نداشت اما کارخانه تا 6 درصد به آن افت زده است در حالی که رقم گوجه‌فرنگی بنده، صادراتی و درجه یک است.
وی با بیان اینکه راهکارهای قانونی، دست و پای ما را بسته است، اظهار داشت: پارسال برای یک گلخانه اقدام کرده‌ایم در حالی که به دستور وزیر استعلام‌ها 20 روزه باید انجام شود اما هنوز هم بعد از گذشت یک و نیم سال به دنبال مجوز هستم و نتیجه استعلامات نیامده است و متاسفانه به بهانه استعلام از پنجره واحد سرمایه‌گذاری، مرا بین ادارات مختلف می‌چرخانند و دوندگی زیادی دارد به قدری خسته می‌کنند که نه تنها کشاورزی انگیزه‌ای پیدا نمی‌کند حتی جان آدم هم از بین می رود.
احمدی در خصوص کیفیت بذرها با بیان اینکه این موضوع وابسته به انتخاب بذر است، خاطرنشان کرد: رقمی که من امسال کاشته بودم بر روی آن تحقیق کردم و دیدم که با آب و هوای ما سازکار بوده و بهره‌وری بالایی نیز دارد. برای مثال؛ از هر 100 کیلوگرم گوجه‌فرنگی که من کاشته بودم 30 کیلوگرم رُب درمی‌آمد اما نوعی گوجه‌فرنگی امسال کاشته بودند که از هر 150 کیلوگرم آن 20 کیلوگرم رُب درآمد.
وی افزود: سازمان جهاد کشاورزی و بخش‌های مشابه وظیفه دارند ارقام مختلف بذرها را به کشاورزان معرفی کنند تا کشاورزان بدانند که کدام ارقام باید در استان زنجان کاشته شود، بهتر است. الان من رقم هبریدی بذر را برای تولید نشا در گلخانه را سفارش داده‌ام.
احمدی با تاکید بر اینکه متاسفانه کشاورزی با توجه به هزینه‌ها نمی‌صرفد، تصریح کرد: امسال به هر هکتار زمین، بالای 60 میلیون تومان هزینه کردم اما متاسفانه علاوه بر اینکه بیش از 30 میلیون تومان از هزینه‌ها بر جا ماند، نصف محصولاتم را نیز به دلیل اینکه صرف نمی‌کرد، برداشت نکردیم و سرمازده شد.
وی با بیان اینکه من در بخش کشاورزی، پیشرو هستم، گفت: 200 هکتار، زَرع می‌کنم و امسال بیش از 3 هزار تُن محصول زراعی و کشاورزی، تولید کرده‌ام اما کشاورزی رو به نابودی است و به همین دلیل به فرزندانم اجازه نمی‌دهم که وارد کار کشوارزی شوند زیرا نه تنها از ما حمایت نمی‌شود بلکه از پای ما هم می‌گیرند.
* جهاد کشاورزی باید به سمت الگوی کشت بازارمحور، حرکت کند
محمود نوری، مدیر تعاون روستایی استان زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار موج رسا؛ با بیان اینکه بذرهای اصلاح‌شده را ما توزیع نکرده‌ایم، گفت: تعاون روستایی در مباحث تخصصی مانند کِشت، زراعت و باغبانی دخالت نمی‌کند و بذر توسط سازمان جهاد کشاورزی تامین و توزیع می‌شود.
وی با بیان اینکه گوجه‌فرنگی، جزء محصولات بااهمیت و اولویت‌دار نیست، اظهار داشت: بنابراین دولت، زمانی وارد آن می‌شود که با یک بحران مواجه باشیم.
نوری خاطرنشان کرد: برای مثال در سال 98 با سونامی گوجه‌فرنگی مواجه بودیم و وضعیت ناجور بود زیرا کشاورزان، الگوی کشت را رعایت نکرده بودند و متاسفانه یک چالشی در سطح کشور بود.
مدیر تعاون روستایی استان زنجان با بیان اینکه پارسال حسب تکلیف وزارت جهاد کشاورزی، وارد موضوع گوجه‌فرنگی شدیم، گفت: امسال هم وضعیت گوجه‌فرنگی به سمت بحرانی شدن می‌رفت اما با اصلاح قیمت‌ها از بحران جلوگیری شد و ما زمانی که قیمت به مخاطره بیفتد، حسب تکلیف برای حفظ منافع دولت، وارد قضیه می‌شویم.
وی در خصوص اکراه کارخانه رب در خرید گوچه‌فرنگی به قیمت هرکیلوگرم یک هزار تومان، اظهار داشت: تنظیم بازار بر عهده سازمان صنعت، معدن و تجارت است اما اگر گوجه‌فرنگی به صورت حمایتی هم خریداری می‌شد باز هم در همان حدود بوده و نمی‌توانست بالاتر باشد زیرا با خرید حمایتی، هزینه بر دولت تحمیل می‌شود.
نوری در پاسخ به اینکه کشاورز، محصول خود را به امید سود و درآمد می‌کارد، خاطرنشان کرد: اقتصاد کشاورزی، یک همکاری دوجانبه است و وقتی کشاورز، یک محصولی را بر اساس تشخیص خود، کِشت می‌کند نمی‌توان گفت امید داشته باشد بلکه حتماً در امید، ریسکی را هم باید در نظر بگیرد.
این مسئول افزود: بر فرض مثال، اولویت وزارت جهاد کشاورزی، توسعه کِشت دانه‌های روغنی بدون کوچکترین ریسکی باشد اما وقتی الگوی کشت در ان محصول، رعایت نشود، نباید انتظار سود داشت.
مدیر تعاون روستایی استان زنجان گفت: به دلیل اینکه کشاورز با میل خودش وارد شده به نوعی یک عدم تعادل پیش می‌آید و یارانه‌ای که باید توزیع شود صرفا بر اساس احساسی که طرف داشته این اتفاق می‌افتد.
وی با بیان اینکه وظیفه وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه، خطیرتر می‌تواند باشد، اظهار داشت: وزارت مذکور باید به شدت بر روی الگوی کشت، کار کرده و اطلاعات موثق در اختیار کشاورزان قرار دهد زیرا کشاورز نیز از نیروی انسانی گرفته تا تامین موارد لازم، هزینه می‌کند.
نوری تصریح کرد: متاسفانه آب در معادلات هزینه‌های تولید به حساب نمی‌آید و آب به عنوان نهاده محسوب نمی‌شود در حالی که اگر آب را هم حساب کنیم، هزینه هر کیلو محصول از جمله گوجه‌فرنگی بیش از ان مقدار می‌شود. برای مثال اگر هزینه تمام‌شده گوجه‌فرنگی هر کیلوگرم یک هزار تومان حساب شده در صورت احتساب هزینه آب به 2500 تومان نیز می‌رسد اما آب چون خدادادی است، محاسبه نمی‌شود.
مدیر تعاون روستایی استان زنجان تاکید کرد: سازمان جهاد کشاورزی باید به سمت اصلاح الگوی کشتِ بازارمحور، حرکت کند یعنی ابتدا باید بازار داخل و خارج ،بررسی شده و سپس وارد کشت محصول شده و هدف از کاشت محصول مورد نظر باید مشخص باشد.
وی افزود: یکی از مشکلاتی که کارخانجات رب با ان موجه هستند، این است که برای مثال اگر 25 تا 30 درصد گوجه‌فرنگی باید تبدیل به نیمه‌خشک و رب شود متاسفانه 10 درصد محصول تبدیل به رب می‌شود بنابراین رقم محصول نیز در تولید رب موثر است که باید برای آن برنامه‌ریزی شده و به کشاورز اطلاع داده شود.
* الگوی کشت قراردادی باید در راس امور وزارت جهاد کشاورزی قرار گیرد
علی خان‌محمدی، مدیرعامل مجمع ملی خبرگان کشاورزی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار موج رسا؛ با بیان اینکه اگر الگوی کشت، رعایت نشود هم کشاورزان و هم مصرف‌کنندگان دچار مشکلاتی مانند نواسانت قیمت خواهند شد، گفت: امسال هم مثل سال‌های قبل، همان مشکلات را داشتیم اما هم نهاده‌ها آزاد شد و سرمازدگی هم دیر به منطقه رسید و کشاورزان، محصولات را بر روی زمین نگه داشتند و در انتهای کار به کارخانجات رب دادند.
وی افزود: امسال تولید 6 میلیون تُن گوجه‌فرنگی در سطح کشور پیش‌بینی شده بود که بر اساس مصرف داخلی و صادرات، رقم خیلی بالایی بود و به همین دلیل، قیمت‌ها اُفت کرد اما دوباره بالا آمد.
خان‌محمدی اظهار داشت: اگر بخواهیم در کشورمان کشاورزی پایدار داشته باشیم به طوری که نه تولیدکننده، ضربه ببیند و نه مصرف‌کننده دچار مشکل شود حتما باید الگوی کشت و کشاورزی قراردادی در راس امور وزارت جهاد کشاورزی قرار گیرد یعنی هیچ کشاورزی، حق کشت بدون قرارداد و بدون حفظ الگوی کشت را نداشته باشد.
وی با بیان اینکه الگوی کشت، نیاز حرکت اجرایی دارد نه حرف، خاطرنشان کرد: رعایت الگوی کشت کشاورزی در سال 88 در مجلس شورای اسلامی مصوب شده اما تاکنون اجرا نشده و متولیان باید بر اساس قوانین و راهکارهایی به صورت عملیاتی، ورود پیدا کنند تا دچار مشکل در آب‌بَری و نهاده‌ها نشده و از ضایعات نیز جلوگیری شود.
خان‌محدی ادامه داد: از طرفی نیز مصرف‌کننده، اطمینان خاطر داشته باشد که با قیمت‌های مناسب می‌تواند یک محصول را خریده و مصرف کند و مواد لازم نیز به قیمت مناسب به دست تولیدکننده برسد تا دلالی و سودجویی‌های موجود نیز صحنه تولید، خارج شوند.
مدیرعامل مجمع ملی خبرگان کشاورزی ایران با بیان اینکه امسال کارخانجات رب، اوایل به قیمت کمتر از 1000 تومان خریداری می‌کردند، گفت: در ادامه که گوجه‌فرنگی تقریباً جمع‌آوری می‌شد و به سمت صادرات می‌رفت، کارخانجات به قیمت هر کیلوگرم 1000 تومان قبول کردند که بخرند و اوایل که بین 700 و 800 تومان بود وقتی به مزارع مراجعه می‌کردیم، گوجه‌فرنگی را برداشت نکرده بودند که علت را جویا شذیم، گفتند نمی‌صرفد اما برخی هم از شانس آن‌ها امسال هوا خوب بود که محصولشان بر زمین مانده بود و سرما تاثیر نگذاشت و توانستند به قیمت 1000 و 1200 تومان نیز بفروشند اما کارخانه به همان 1000 تومان می‌خرید.
وی اظهار داشت: بذرهایی که کشاورزان در استان زنجان برای کشت گوجه‌فرنگی، مصرف می‌کنند استانداردهای لازم را ندارد و با موقعیت زمانی و قیمت‌های فعلی که نیز نمی‌تواند هزینه‌های تولید را پوشش دهد.
خان‌محمدی افزود: امسال همه کشاورزان ناراخت بودند و می گفتند خیلی مشکل است برایمان که هم تولید می‌کنیم و هم ضرر می‌کنیم.
وی در خصوص اینکه گوجه‌فرنگی، جزو محصولات خرید حمایتی دولت نیست، گفت: سازمان تعاون روستایی در این زمینه ورود کرد اما برای ورود این سازمان نیز باید از قبل بگوییم که محصول را چند می‌خواهی بخری و در ضمن باید قرارداد منعقد کند تا کشاورز بتواند حرف بزند اما اینکه کشاورز، کشت کرده و انتظار داشته باشد تا یه نفر بیاید و محصولات وی را بخرد، این اتفاق نخواهد افتاد حتی اگر در گذشته نیز می‌افتاد از این به بعد نخواهد افتاد.
* الگوی کشت گوجه‌فرنگی رعایت شد
جواد تاراسی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار موج رسا؛ اظهار داشت: امسال برای جلوگیری از خسارت مادی کشاورزان و همچنین جلوگیری از هدررفت هزینه‌ها، الگوی کشت گوجه‌فرنگی رعایت شد.
وی در خصوص کیفیت پایین بذرهای اصلاح‌شده، گفت: این موضوع نیز باید بررسی شود.
تاراسی با تاکید بر اینکه الگوی کشت به طور کامل رعایت شد، خاطرنشان کرد: صادرات گوجه‌فرنگی ممنوع شد اما برای تولید رب و تازه‌خوری در داخل استان مورد استفاده قرار گرفت.
* کشاورزان گوجه‌کار استان زنجان امسال ضرر نکردند
محمدرضا آبی‌پور، معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار زنجان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار موج رسا؛ گفت: امسال حدود 300 هزار تُن گوجه‌فرنگی در استان زنجان تولید شد.
وی بیان کرد: این میزان محصول هم برای حوزه تازه‌خوری هم حوزه صادرات به کشورهای اطراف و هم در حوزه تبدیل به رب گوجه‌فرنگی از طریق شرکت پایا کنسرو، مورد استفاده قرار گرفت و اقدام مناسب و به‌جایی انجام شد.
آبی‌پور تصریح کرد: معمولاً کشاورزان گوجه‌کار استان، امسال در رابطه با میزان محصولاتشان ضرر نکردند.
معاون استاندار زنجان در خصوص اینکه کارخانه رب، گوجه‌فرنگی را با اکراه خریداری می‌کرد، گفت: هرچه بوده بالاخره به قیمت هر کیلوگرم یک هزار تومان، خریداری کرده مهم، خرید محصول بوده که بر روی دست کشاورز نمانده است.
آبی‌پور تصریح کرد: امسال برای جلوگیری از زیان کشاورزان، الگوی کشت در گوجه‌فرنگی به طور مطلوب رعایت شد.// آ
انتهای خبر/