نمایش ملیله زنجان در موزه های داخلی و خارجی/ زنجان از مراکز مهم ملیله کاری عهد صفوی

به گزارش موج رسا،هنر ملیله‌کاری با قدمت بالای خود در دیار خمسه همواره به‌عنوان یکی از اصیل‌‌ترین صنایع دستی استان زنجان مطرح و در حال حاضر دوران توسعه و رشد خود را سپری می‌کند.ملیله حاصل ذوق و مهارت فوق‌العاده و صرف وقت و دقت فراوان با مفتول‌های نازک طلا و نقره است که ملیله‌کار با تأسی از نگاره‌های سنتی و طرح‌ها و نقوش اقدام به تولید انواع محصولات نفیس می‌کند.

ملیله به مفهوم ظریف‌کاری نقره است که با استفاده از مفتول‌ها و نوارهای ظریف نقره و بکارگیری طرح‌های اسلیمی و منظم ساخته می‌شود و مصنوعات از جمله سرویس چایخوری، شکلات خوری، گلدان، شمعدان، قاب عکس و انواع زیورآلات را می‌توان حاصل دسترنج استادان این حرفه برشمرد.

بخش دیگری از تولیدات ملیله‌کاری یعنی ساخت انواع ظروف نقره‌ای سابقه‌ای کهن در ایران دارد و مؤلف کتاب مبانی هنرها اعتقاد دارد اوج هنر ملیله در دوره صفوی است و شهر‌های زنجان و اصفهان و یزد از مراکز مهم ملیله‌کاری در گذشته و حال بوده است.در زمان قاجار صنعت ملیله در زنجان یکی از صنایع پر رونق بوده و هنرمندانی به این امر اشتغال داشته‌اند که از این دوره تاریخی آثاری چون سینی و گوشواره و سینه ریز و گیره، استکان و سر قلیان بر جای مانده است.

مديركل ميراث فرهنگي زنجان در این زمینه گفت: زنجان بعنوان شهر ملي مليله ايران توسط سازمان ميراث فرهنگي كشور به ثبت رسيده است.

يحيي رحمتي ادامه داد: با موافقت شوراي راهبردي انتخاب شهرها و روستاهای ملی صنایع‌دستی زنجان بعنوان شهر ملي مليله ايران ثبت شد.

«ملیله»، ظریف کاری نقره است که با استفاده از مفتولها و نوارهای ظریف نقره و بکارگیری طرحهای اسلیمی و منظم ساخته می شود. نقره اي كه در مليله سازي زنجان استفاده ميشود نقره با عيار 999 است.

 مليله زنجان به خاطر اصالت نقوش، بخصوص ظرافت منحصر به فرد آن، از جمله هنرهاي شگفت انگيز و خيره كننده از ديدگاه اهل هنر بوده  و هست.

هنرمندان مليله كار زنجان بارها موفق به كسب نشان اصالت ملي و بين المللي مرغوبيت اثر، در چندسال اخير شده است، و سه  اثر از صنايع دستي مليله زنجان شامل جعبه جواهرات- جعبه جواهرات جواهر نشان- و كاسه مليله، داراي «نشان بين المللي مرغوبيت اثر» بوده و حدود 18 اثر دارنده «نشان ملي مرغوبيت اثر» هستند.

در سال 96 نيز 3  اثر از 11 اثر صنايع دستي استان به مرحله داوري دريافت نشان بين المللي 2018 راه يافته است كه دو مورد آن مليله بود.

مهمترين و رايج ترين نقوش ملیله زنجان را اشك، جقه، پيچك، غنچه، برگ، واو يك چشم و دو چشم، برگ فرنگ، کورملیله و تابيده تشكيل مي دهد که هر يك داراي ويژگي خاص خود استو

مصنوعات مليله زنجان شامل سرویس چایخوری، شکلات خوری، گلدان، شمعدان، جعبه جواهرات، قاب عکس و انواع زیورآلات و... می شود.

دو نفر از مليله كاران زنجان «مرتضي جزءصادقي» داراي درجه 2 هنري، و «محسن يزدان شناس» داراي درجه 1 هنر هستند.

در دوران سلجوقی اکثر سازندگان آثار نفیس فلزی هنرمندان خراسانی ساکن در شرق و شمال شرقی ایران بودند که عده ای از آنان به علت جنگ های خونین و زد و خورد های محلی ، ترک  وطن کرده ، در سایر شهرها از جمله زنجان ، بروجرد ، همدان ، تبریز و به ویژه شهر موصل اقامت گزیدند.

احتمال می رود هنرمندان خراسانی هنر فلز کاری از جمله ملیله کاری را در سال پنجم هـ . ق در زنجان رواج دادند .

از دوران قاجاریه نیز تعدادی سر قلیان ، گیره استکان، سینی در اندازه های مختلف ، گوشواره ، سینه ریز و...، باقی مانده که بخشی از آنها در موزه های داخلی و خارجی و بخشی نیز به صورت مجموعه های خصوصی و یا نزد خانواده ها نگهداری می شود .//ن