صنایع دستی زنجان نگین درخشان تولیدات کشور/ معضلات پیش روی صنایع دستی برداشته شود

به گزارش موج رسا; در دنیای خشن امروز که نشانه استیلای تکنیک بر روح انسان است، صنایع دستی یعنی دمیدن روح لطافت به این زندگی خشن و انسان تا هست لطافت را می خواهد و صنایع دستی این نیاز مبرم انسان را برآورده می کند.

یکی از خصوصیات صنایع دستی این است که این صنعت حاصل روح ملت ها و آئین فرهنگ ملی کشورهاست که به سادگی با رجوع به آمار صنایع دستی کشورها به روحیه مردم آن کشورها می توان پی برد، بنابراین صنایع دستی تنها یک کالا برای مبادله نیست بلکه خصوصیات فرهنگی و ویژگی های اقوام از طریق صنایع دستی مبادله می شود و نوعی ارتباط را ایجاد می کند.

 

*شورای جهانی صنایع دستی

صنایع دستی پس از جنگ جهانی دوم با محتوای هنری و فرهنگی مورد توجه کشورهای پیشرفته قرار گرفت و ۱۰ ژوئن (۲۰ خرداد) سال ۱۹۶۴ میلادی، نخستین کنگره ی جهانی با شرکت مسوولان اجرایی استادان دانشگاه، هنرمندان و صنعت گران بیش از ۴۰ کشور جهان در نیویورک برگزار شد که در قطعنامه ی پایانی این کنگره، تاسیس شورای جهانی صنایع دستی به عنوان نهاد وابسته به یونسکو تصویب شد.

 با تأسیس سازمان ملل متحد، محافظت از میراث های فرهنگی بشری بر عهده "یونسکو" یا "سازمان تربیتی ـ علمی و فرهنگی ملل متحد گذاشته شده است.

از سال ۱۹۶۴ میلادی با تأسیس "شورای جهانی صنایع دستی"، در قالب یکی از ارگان های وابسته به یونسکو، صنایع دستی و سنتی به صورت بخشی از حیات فرهنگی اقتصادی ملل مورد توجه قرار گرفت.

ایران نیز از سال ۱۳۴۷ (۱۹۶۸ میلادی) توسط سازمان صنایع دستی ایران به عضویت شورای جهانی صنایع دستی و به تبع آسیایی بودن به عضویت مجمع آسیا و اقیانوسیه شورا درآمد.

در بدو امر، شورای جهانی صنایع دستی با شمار محدودی از اعضا کار خود را آغاز کرد و در حال حاضر، ۹۰ کشور جهان را تحت پوشش دارد. دبیرخانه شورای جهانی صنایع دستی در شهر آمستردام کشور هلند قرار دارد. 

از هر کشور تنها یک سازمان می تواند به عنوان نماینده صنعتگران آن کشور، به عضویت شورا درآید و سازمان صنایع دستی ایران از سال ۱۳۴۷ به عنوان ارگان مسئول متولی صنایع دستی کشور به عضویت شورای جهانی صنایع دستی درآمده است.

 

*نقش بی بدیل زنجان در حوزه صنایع دستی

استان زنجان نیز به عنوان یکی از استان های کشور که حرف های بسیاری در حوزه صنایع دستی دارد، توانسته است نقش بی بدیل خود را در این زمینه بازی کند.

در واقع زنجان مهد هنرمندان بي ادعایی است كه با تمام عشق با دستان مهربان و هنرمند خويش از فلزات سخت و آيده محصولاتي با ذوق مي سازند تا موجب سربلندي سرافرازي اين مرز و بوم شوند.

اتحاديه چاقو سازان و چاقو فروشان استان زنجان بعنوان بزرگترين اتحاديه صنايع دستي و فعال ترين اتحاديه از حيث تنوع محصول و حتي كاربردي ترين توليدات دستي توانسته با تلاش بيش از ٣٠٠٠ نفر صنعتگر هنرمند اشتغال قابل توجهي را در استان ايجاد کند.

در حال حاضر ٣٠ در صد نياز كشور در زنجان شهر ميزبان مهربان برطرف می شود.

در حال حاضر با توجه به رايزني هاي صورت گرفته در رابطه با توسعه صادرات محصولات صنايع دستي گمرك استان زنجان توانايي صادرات همه نوع كالا در زمينه چاقو به كشورهاي مقصد بازار هدف را دارد.

 

*بیشترین شهرت زنجان مربوط به چاقوی آن است

بعد از اکتشاف مردان نمکی و وسایل همراهشان، مشخص شد که قدمت ساخت چاقو در زنجان به بیش از ۱۸ قرن پیش برمی‌گردد. چاقوی همراه یکی از مردان نمکی، که دسته‌ای از شاخ بز دارد.

 قدیمی‌ترین سند صنعت چاقوسازی در زنجان است. یکی از پیشینه‌های تاریخی که بر صنعت چاقوسازی بسیار تاثیر داشته، ساخت اسلحه بوده است.

 

*مس زنجان در جهان می درخشد

در استان زنجان از گذشته بسیار دور، تولید کنندگان زیادی به تولید انواع ظروف مسی ساده مصرفی، تزئینی، نقش دار و قلم خورده در انواع و اقسام آن می‌پرداخته‌اند، که کلید این تولیدات به وسیله دست و با ابزارهای ساده صورت می‌پذیرفته است و از نظر کیفیت هم نمونه‌های بسیار زیبائی از گذشته موجود است.

در حال حاضر مس زنجان در بازارهای جهانی راه یافته و توانسته است نقش خود را به خوبی بازی کند.

 

*زنجان خاستگاه اولیه هنر ملیله کاری

زنجان به عنوان خاستگاه اولیه هنر ملیله کاری با قدمت و پیشینه تاریخی چند هزار ساله، هنوز نام خود را در میان بهترین های این صنعت دستی حفظ کرده و برای احیای جایگاه اصلی خود تلاش می کند.

 

*چاروق پاپوش سنتی زنجانی ها

چاروق نوعی پای پوش سنتی است که با استفاده از چرم گاوي، نخهای ابریشمی رنگي و نخ گلابتون در انواع مختلف: توری، پرده بند و تمام چرم (پشت باز و پشت بسته) تولید می شود.

 

*گلیم صنعت دست زنجانی ها

گلیم بطور ساده یک فرش با بافت صاف یا یک نوع قالی بدون کُرک یا خواب گره خورده است، نام این فرش در زبان های مختلف به انواع گوناگون استعمال می شود. گلیم در افغانستان، کلیم در اوکراین، پلاس در قفقاز، لیاط در سوریه و لبنان، چلیم در رومانی و ...

سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی که به آنها گوهر و جواهر نیز گفته می شود، به دسته ای از مواد کانی اطلاق می گردد که بعلت وجود بعضی خواص در آنها، از سایر معدنیها و سنگها، متمایزند. بیشتر گوهرها از مواد متبلور معدنی می باشند.

استان زنجان در زمینه این نوع سنگ ها حرف های بسیاری برای گفتن داشته و این صنعت در زنجان رونق خوبی دارد.

 در استان زنجان رشته های مختلف صنایع دستی رواج دارد. از آن جمله گلیم بافی در ابهر، قیدار و زنجان روستاهای آن گیوه دوزی ابریشمی و نخی در انگوران و زنجان، چاروق دوزی در شهر زنجان، رنگرزی در ابهر، زنجان،قیدار، سفالگری در روستای قلتوق، ملیله کاری شامل سینی،سرویس بشقاب کاسه و وسایل مصرفی در شهر زنجان،ساخت انواع چاقو و کارد و قندشکن در زنجان، جاجیم بافی نواری در طارم علیا و ماه نشان، انگوران، کیسه بافی حمامی، نواری در انگوران، ماه نشان، قیدار و حکاکی روی مس در شهر زنجان را می توان نام برد.

 

*نوسانات ارزی صنایع دستی را با مشکل مواجه کرده است

محمد رضا جرجیسی در گفت و گو با خبرنگار موج رسا; با اشاره به نوسانات ارزی پیش آمده در کشور، اظهار داشت: با توجه به این امر که بیش از 80 درصد مصالح چاقو سازی استان وادراتی است،نوسانات ارزی تاثیر بسزایی در صنایع دستی به ویژه چاقو و مس داشته است.

وی با بیان اینکه مواد اولیه مورد استفاده در صنایع دستی استان وارداتی است، خاطرنشان کرد: برخی از اقلام به عنوان صنایع مادر کاربرد ویژه ای در صنعت چاقو سازی دارند.

این کارشناسی اقتصادی با بیان اینکه صنایع استان وابسته به ارز هستند، ادامه داد: نوسانات ارزی همه کارگاه های ما را به نیمه تعطیلی کشانده است.

نائب رئیس اتحادیه چاقو فروشان و چاقو سازان استان زنجان یادآور شد: زنجان دارای سه وارد کننده مواد اولیه است که وابسته به تهران هستند.

جرجیسی با اشاره به اینکه وارد کننده اصلی مواد اولیه تهران است، ادامه داد: به همین دلیل صنایع دستی با مشکلاتی عدیده ای مواجه می شوند.

وی با بیان اینکه به دلیل کمبود مواد اولیه  کارگاه ها سهمیه بندی شده اند، افزود: در حال حاضر کارگاهی که به 100 کیلو مواد اولیه نیاز دارد ،20 کیلو دریافت می کند.

نائب رئیس اتحادیه چاقو فروشان و چاقو سازان استان زنجان افزود: اغلب کارگاه های صنایع دستی استان به دلیل نوسانات ارزی و کمبود مواد اولیه تعدیل نیرو داشته و برخی ها که توان مالی داشته اند،به کارگران استراحت فصلی داده اند.

جرجیسی ماه رمضان را نیز تاثیرگذار در بازار صنایع دستی عنوان کرد و گفت: باید مواد اولیه برای صنایع دستی فراهم شود.

"الناز خدایی فرد" سرپرست سابق معاونت صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان نیزدر برنامه رادیویی روی خط با تاسف از وضعیت نوسانات ارز اظهار داشت: نوسانات ارز رونق صنایع دستی زنجان را با مشکل مواجه کرده است.

وی سال 96 را سالی طلایی برای صنایع دستی و مس زنجان عنوان کرد و افزود: نوروز 97 آمار فروش صنایع دستی بسیار خوب بود و صنایع مس جزو پروفروش‌ترین صنایع استان زنجان بود ولی متاسفانه نوسانات ارز این رونق را مختل کرده است.

 

*کاهش فروش کارخانه های بزرگ مس در زنجان

سرپرست سابق معاونت صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با بیان اینکه به خاطر افزایش قیمت دلار مواد اولیه مس به شکل خام مخصوصا به کشور عراق صادر می‌شود، خاطرنشان کرد: نوسانات ارز و عدم ثبات در بازار سبب شده است حتی کارخانه‌های بزرگ تولید مس نتوانند فروش خوبی داشته باشند.

وی تاکید کرد: قیمت مواد اولیه مس روز به روز تغییر می‌کند و شرایط حاکم اصلا به نفع صنایع دستی و مس نیست و امیدواریم این مشکل به زودی رفع شود.

خدایی‌فرد گریزی به مشکلات تولیدی چاقوی زنجان زد و گفت: برای تولید چاقو نیاز به ورق‌های استیلی است که اکثر آن وارد می‌شود و امیدواریم به خاطر نوسانات ارز واردات این کالا با مشکل مواجه نشود//ن.