وقتی بی‌توجهی امید کشاورزان طارمی را می‌خشکاند
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ روستاهای انذر قدیم و انذر جدید، دو نگین سرسبز از توابع بخش چورزق شهرستان طارم در استان زنجان، سال‌هاست که با کشاورزی روزگار می‌گذرانند. مردمان این دیار با دستان پینه بسته و دل‌هایی مملو از امید، زمین را شخم زده و بذر امید می‌پاشند.
بیشتر بخوانید
انذر از دیرباز به روستایی کشاورزپرور شهره بوده و رزق و روزی مردمانش از دل خاک حاصل می‌شده است. اما این روزی حلال، چندسالی است که زیر سایه بی‌توجهی و سوءمدیریت در حال نابودی است.
کم‌آبی، آفت جان زمین‌های کشاورزی انذر
به‌گفته اهالی، کم‌آبی به آفت جان زمین‌های کشاورزی انذر تبدیل شده است. یک کشاورز از روستای انذر جدید با صدایی آمیخته به یأس و ناامیدی می‌گوید: ما سال‌هاست که با این زمین‌ها زندگی کرده‌ایم. از کودکی دست‌هایمان در این خاک بوده و تمام زندگی‌مان به آن وابسته است. اما حالا می‌بینیم که چطور زمین‌هایمان خشک می‌شوند و کاری از دستمان برنمی‌آید.
مشکل اصلی، توسعه بی‌رویه باغات در روستاهای بالادستی مانند شیت و ولیدر و برداشت بی‌ضابطه آب از سرچشمه‌ها است. این امر باعث شده تا آب کافی به‌زمین‌های کشاورزی انذر نرسد. کشاورزان در فصل بهار زمانی که زمین باید جان بگیرد، شاهد جان‌دادن محصولات خود هستند. سیب‌زمینی‌ها پیش‌از آنکه به‌بار بنشینند، خشک می‌شوند و امید کشاورزان نیز به‌همراه آن‌ها از بین می‌رود.
یکی از اهالی روستای انذر قدیم در این‌خصوص اظهار کرد: ما در اردیبهشت‌ماه که فصل رویش است، با چشم خود می‌بینیم که چگونه محصولاتمان در اثر کم‌آبی خشک می‌شوند. واقعاً دردناک است که ببینی دسترنج یک‌ساله‌ات به این راحتی از بین برود.
در این میان، اهالی روستا با هزینه شخصی و همت جمعی، اقدام به لوله‌گذاری و ایجاد ایستگاه پمپاژ از رودخانه قزل‌اوزن کرده‌اند تا شاید بتوانند اندکی از حق طبیعی خود را بازپس گیرند. اما به‌گفته اهالی، این اقدام با بی‌توجهی و عدم حمایت مسئولان مواجه شده است.
نیازمند کمک مسئولان هستیم
یکی دیگر از کشاورزان با گلایه از مسئولان می‌گوید: ما با هزار امید و زحمت، لوله‌گذاری را انجام دادیم تا شاید بتوانیم زمین‌هایمان را نجات دهیم. اما نه تنها هیچ کمکی به‌ما نکردند، بلکه با سنگ‌اندازی و کارشکنی، مشکلاتمان را بیشتر هم کردند.
منوچهر یارمحمدی، رئیس جهاد کشاورزی شهرستان طارم در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا، با تاکید بر بحران کمبود آب کشاورزی در روستاهای انذر جدید و قدیم از توابع بخش چورزق، از پیشنهاد این سازمان برای احداث استخرهای معیشتی در روستاهای بالادستی به‌عنوان راهکاری برای مدیریت منابع آبی خبر داد.
استخرهای معیشتی، راه نجات بحران کم‌آبی
وی با اشاره به اینکه آبیاری بی‌رویه و افزایش باغ‌ها در روستاهای بالادستی، یعنی شیت و ولیدر باعث ایجاد بحران کم‌آبی برای روستاهای انذر شده است، افزود: با توجه به‌میزان بارندگی کم در این منطقه، با مشکل کم‌آبی مواجه شدیم. برای حل این مشکل ما محل استخرهای معیشتی روستاهای شیت و ولیدر را مشخص کرده و استعلام‌های لازم را نیز انجام داده‌ایم.
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان طارم در تشریح عملکرد این استخرها افزود: در زمان پرآبی، آب به استخرها منتقل می‌شود و در زمان کم‌آبی، از این استخرها برای تامین آب مورد نیاز استفاده خواهد شد تا فشار بر رودخانه کاهش یابد.
وی با تاکید بر برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای حل این مشکل، اظهار امیدواری کرد که با این اقدامات از خسارت‌های احتمالی پیشگیری شود.
یارمحمدی در رابطه با پمپاژ آبیاری روستاهای انذر جدید و قدیم نیز اظهار کرد: جهاد کشاورزی کمک‌های زیادی در این زمینه داشته است. نقشه‌های این طرح توسط امور اراضی تهیه و تحویل داده شده و حتی کارهای نظام مهندسی نیز انجام شده است.
وی با اشاره به مجزا بودن سازمان نظام مهندسی از جهاد کشاورزی، بر همکاری و ارتباط این سازمان با نظام مهندسی برای پیشبرد طرح‌ها و کمک به کشاورزان تاکید کرد.
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان طارم در ادامه با بیان اینکه بخشی از مسیر این طرح طی شده است، افزود: در حال حاضر منتظر صدور پروانه معقول آب هستیم.
صدور پروانه معقول آب برای کل روستا
وی با انتقاد از طولانی بودن روند صدور پروانه معقول آب، پیشنهادی مبنی بر صدور پروانه برای کل روستا به‌جای صدور پروانه برای تک‌تک افراد ارائه داد و افزود: در روستاهای انذر جدید و قدیم کاملاً مشخص است که باغ‌ها و زمین‌های زراعی و نوع محصول چقدر است.
یارمحمدی با اشاره به اینکه هفت سال پیش میزان مصرف آب تک‌تک محصولات قابل کشت طارم را جمع‌آوری کرده است، اظهار کرد: با توجه به این اطلاعات و بر اساس این جدول، می‌توان در عرض زمان بسیار کوتاه پروانه معقول آب صادر شود، اما با این دستورالعمل مسیر طولانی شده است که بیشتر از یک سال است که با زحمات اهالی این روستاها هنوز پروانه صادر نشده است.
وی تاکید کرد: ما هر کاری که در توان داشته باشیم، حتی خارج از فعالیت‌های خود جهاد کشاورزی، کمک کرده‌ایم و خواهیم کرد تا مشکل باغداران و کشاورزان شهرستان طارم در کم‌ترین زمان ممکن حل شود
سید سعید موسوی، رئیس اداره محیط زیست شهرستان طارم در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: طارم به‌دلیل برخورداری از آب‌وهوای مناسب و خاک حاصلخیز، از دیرباز به‌عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی استان و کشور شناخته شده است.
وی افزود: در سال‌های اخیر، به‌دلیل تغییرات اقلیمی، افزایش جمعیت و تغییر الگوی کشت با چالش‌های جدی در زمینه حفظ منابع آبی و اراضی ملی مواجه شده‌ایم.
تغییر الگوی کشت، پیامد منفی ایجاد کرده است
رئیس اداره محیط زیست شهرستان طارم با اشاره به‌تغییر الگوی کشت در منطقه شیت، ولیدر و سایر مناطق مستعد محصولات باغی، نسبت به پیامدهای منفی این تغییر بر منابع آبی و محیط زیست هشدار داد.
وی با بیان اینکه افزایش قیمت برخی محصولات باغی، به‌ویژه گیلاس و تلاش مردم برای بهبود وضعیت معیشتی، از عوامل اصلی این تغییر الگو است، افزود: یکی از مهم‌ترین آسیب‌های این تغییر، جایگزینی محصولات پرآب به‌جای دیم‌کاری است که این مسئله در کل شهرستان مشاهده می‌شود.
موسوی با تاکید بر مسئولیت قانونی سازمان جهاد کشاورزی در ساماندهی و اجرای قانون الگوی کشت، مسئولیت آب منطقه‌ای را مدیریت منابع آبی و برخورد با متخلفان دانست.
با متخلفان برخورد می‌شود
وی همچنین وظیفه سازمان حفاظت محیط زیست را پیشگیری و برخورد با متخلفان و متصرفان در محدوده منطقه حفاظت شده و اراضی ملی عنوان کرد.
رئیس اداره محیط زیست شهرستان طارم برای حل این چالش، بر لزوم هم‌افزایی همه سازمان‌های دولتی، آگاه‌سازی و جلب مشارکت جوامع محلی تاکید کرد.
وی اصلاح شیوه‌های آبیاری سنتی به‌روش قطره‌ای و توسعه و حمایت از کشاورزی دیم را از جمله راهکارهای پیشنهادی برای کاهش فشار بر منابع آبی منطقه برشمرد.
موسوی در ادامه با اشاره به‌برخورد قانونی با متصرفان اراضی ملی در منطقه حفاظت شده، گفت: برای تمامی تصرفات در داخل منطقه حفاظت شده و به‌ویژه اراضی روستاهای مذکور، پرونده تخلف تشکیل و متخلفان به مراجع قضائی معرفی شده‌اند و برای متخلفان احکام قضایی صادر و نسبت به‌رفع تصرف و قلع‌و‌قمع اشجار اقدام شده است.
با این‌حال، وی با انتقاد از بازدارنده نبودن احکام صادره، اظهار کرد: احکام صادره بازدارنده نبوده و به‌همین دلیل افراد سودجو نسبت به تخلفات و دست‌اندازی به اراضی ملی اقدام می‌کنند.
رئیس اداره محیط زیست شهرستان طارم با اشاره به گسترش باغ‌ها و استفاده از آب رودخانه در بالادست مسیر، این موضوع را موجب کاهش آبی رودخانه در پایین‌دست و اعتراض کشاورزان، درنتیجه کاهش حق‌آبه آن‌ها دانست و مسئولیت این بخش را برعهده شرکت آب منطقه‌ای شهرستان دانست.
وی تاکید کرد: تخریب و تصرف اراضی ملی و تغییر کاربری تحت هر شرایطی در مناطق حفاظت شده ممنوع است.
برای حل این بحران نیازمند توجه جدی مسئولان و برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت منابع آب در منطقه هستیم. در غیر این‌صورت، روستاهای انذر قدیم و جدید، با خطر نابودی کشاورزی و درنتیجه مهاجرت اهالی روبه‌رو خواهند شد.
انتهای خبر/