بحران آب در طارم جدی است
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ شهرستان طارم، نگین سرسبز استان زنجان با اقلیم معتدل و خاک حاصلخیز خود از دیرباز مهد تولید محصولات متنوع کشاورزی و باغی بوده است. از زیتون‌های مرغوب و انارهای شیرین گرفته تا شالیزارهای برنج و باغ‌های گردو، طارم با تولید محصولات باکیفیت نقش بسزایی در تامین امنیت غذایی و رونق اقتصادی منطقه ایفا می‌کند.
بیشتر بخوانید
اما در سال‌های اخیر، این شهرستان خوش‌آب‌وهوا با چالش جدی کم‌آبی و تنش‌های ناشی از تغییرات اقلیمی مواجه شده است. این تنش‌ها، کشاورزی و باغداری طارم را با بحران روبه‌رو کرده و تاثیر منفی آن بر اقتصاد منطقه به‌وضوح قابل مشاهده است.
کاهش تولید محصولات کشاورزی، خشک شدن باغ‌ها و مزارع و افزایش مهاجرت روستاییان، تنها بخشی از پیامدهای این بحران است که نیازمند توجه جدی و اتخاذ راهکارهای فوری و موثر است.
طارم در آستانه تابستان و بحران کم‌آبی
با نزدیک شدن به فصل تابستان، نگرانی کشاورزان و باغداران شهرستان طارم از کمبود آب برای آبیاری باغ‌ها و زمین‌های زراعی روزبه‌روز بیشتر می‌شود.
بسیاری از کشاورزان با بیان اینکه منابع آبی نسبت به سال‌های گذشته کاهش چشمگیری داشته، از احتمال خسارت‌های جبران‌ناپذیر به محصولات خود می‌ترسند.
کم‌آبی، زنگ خطری برای باغات و مزارع
یکی از باغداران زیتون طارم می‌گوید: در سال‌های گذشته همین موقع از سال، آب نسبتاً کافی برای آبیاری داشتیم، اما امسال با بارندگی کم احتمالاً با کمبود آب مواجه شویم. اگر همین‌طور پیش برود نه‌تنها کیفیت محصول افت می‌کند، بلکه ممکن است درختان هم خشک شوند.
این مشکل تنها محدود به باغ‌های زیتون نیست. کشاورزان شالیکار نیز از کاهش شدید آب رودخانه قزل‌اوزن و سدهای منطقه گلایه دارند.
یکی از کشاورزان محلی می‌گوید: آب سد آیدوغموش دیرتر از موعد رهاسازی می‌شود و وقتی به زمین‌های ما می‌رسد دیگر برای کشت برنج دیر شده است. این تأخیرها هر سال خسارت زیادی به‌ما وارد می‌کند.
حفر چاه نیازمند همکاری مسئولان
برخی کشاورزان هم از افزایش هزینه‌های تأمین آب از طریق چاه‌های عمیق خبر می‌دهند. کشاورز طارمی می‌گوید: قبلاً با آب قنات‌ها و چشمه‌ها کارمان راه می‌افتاد، اما حالا مجبوریم برای تامین آب کشاورزی چاه حفر کنیم که آن هم با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شویم از جمله مشکلات اداری برای گرفتن مجوز حفر چاه که واقعا به مسئله پردردسری تبدیل شده است.
با وجود هشدارهای مسئولان محلی درباره ضرورت مدیریت مصرف آب، بسیاری از کشاورزان معتقدند که برنامه‌ریزی‌های بلندمدت برای حل این بحران کافی نیست.
آب کشاورزی در انتظار اقدامات سریع مسئولان
آن‌ها خواهان اقدامات فوری مانند لایروبی قنات‌ها، اصلاح سیستم‌های آبیاری و رهاسازی به‌موقع آب سدها هستند تا بتوانند تابستان امسال را با حداقل خسارت پشت سر بگذارند.
در حالی که گرمای تابستان نزدیک می‌شود، کشاورزان طارم امیدوارند مسئولان هرچه سریع‌تر چاره‌ای برای این بحران بیاندیشند، قبل از آنکه دیر شود.
نبی‌اله محمدی در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا، با ابراز نگرانی از وضعیت کم‌آبی در بخش کشاورزی شهرستان طارم بر ضرورت اتخاذ تدابیر جدی برای مقابله با بحران کم‌آبی در طارم تاکید کرد.
وی در این زمینه افزود: با توجه به اهمیت کشاورزی در اقتصاد طارم، رفع مشکلات کم‌آبی این شهرستان از اولویت‌های اصلی بنده به‌عنوان نماینده مردم است و تمام تلاش خود را برای حل این مشکل به‌کار خواهم بست.
در ادامه، نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی به‌تشریح اقدامات و برنامه‌های در نظر گرفته شده برای مقابله با بحران کم‌آبی در طارم پرداخت.
تخصیص آب قزل‌اوزن به اردبیل نیازمند بررسی است
وی در خصوص وضعیت آب کشاورزی و تخصیص آب قزل‌اوزن اظهار کرد: مصوبه‌ای در سال ۱۳۹۳ وجود دارد که بر اساس آن، سد شهریار بر روی قزل‌اوزن احداث و آب آن به استان‌های اردبیل و سرعین تخصیص داده شده است.
محمدی با تاکید بر اهمیت توزیع عادلانه منابع آبی، خاطرنشان کرد: درصورتی که این آب به استان‌های گیلان، خلخال و طارم تخصیص یابد اقدامی صحیح خواهد بود، چرا که این مناطق نیز حق‌آبه دارند.
وی با اشاره به پیگیری‌های خود در این زمینه تصریح کرد: موضوع تخصیص آب قزل‌اوزن به‌طور جدی مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت و اگر مشخص شود که قرارداد سال ۱۳۹۳ در این‌خصوص صحیح است، پیگیری‌های لازم برای اصلاح آن انجام می‌شود.
نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی همچنین به موضوع رهاسازی آب سد آیدوغموش اشاره کرد و گفت: پیگیری‌های لازم برای رهاسازی به‌موقع آب این سد انجام خواهد شد، زیرا در سال‌های گذشته تاخیر در رهاسازی آب باعث آسیب جدی به باغ‌های منطقه شده است.
وی در ادامه سخنان خود به برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته درخصوص آب کشاورزی منطقه اشاره کرد و افزود: رهاسازی آب سد آیدوغموش به‌صورت کوتاه‌مدت و پیگیری تخصیص آب سد شهریار به‌صورت میان‌مدت در دستور کار قرار دارد.
محمدی تاکید کرد: پیگیری‌ها در این زمینه با جدیت ادامه خواهد داشت تا مشکلات مربوط به تامین آب کشاورزی در شهرستان طارم به‌نحو مطلوب حل شود.
طارم در مسیر مدیریت کم‌آبی
منوچهر یارمحمدی، رئیس جهاد کشاورزی شهرستان طارم در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا به‌تشریح برنامه‌های جهاد کشاورزی طارم برای مقابله با تنش کم‌آبی در این شهرستان پرداخت.
وی با تاکید بر اهمیت مدیریت منابع آب موجود، از طرح‌های متنوعی از جمله احداث استخرهای معیشتی، اجرای سیستم‌های آبیاری تحت فشار و توسعه کشت گلخانه‌ای به‌عنوان راهکارهای کلیدی یاد کرد.
تاکید بر استخرهای معیشتی
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان طارم درخصوص جزئیات طرح استخرهای معیشتی گفت: جهاد کشاورزی طارم، ۴۲ مورد استخر معیشتی را در روستاهای شهرستان در نظر گرفته است. شناسایی مکان، مکان‌یابی و استعلام‌های مربوطه برای تمامی این استخرها انجام شده و در روستاهایی مانند کهیا، ایچ و خساره، خاک‌برداری نیز صورت گرفته است.
وی افزود: روستاهای رزه‌بند، شقاقی‌جزلا، شیت و زهترآباد نیز برای مشارکت در این طرح اعلام آمادگی کرده‌اند و با جمع‌آوری خودیاری‌ها، عملیات خاک‌برداری در این مناطق نیز آغاز خواهد شد.
یارمحمدی ضمن ابراز امیدواری نسبت به تامین به‌موقع اعتبارات دولتی، تصریح کرد: با همکاری خوب مردم در زمینه احداث استخرهای معیشتی، امیدواریم با تخصیص به‌موقع اعتبارات دولتی بتوانیم حداقل سالانه ۱۰ مورد از این استخرها را به بهره‌برداری برسانیم تا بخشی از مشکلات شهرستان در بحث کم‌آبی حل شود.
وی تاکید کرد: با تخصیص به‌موقع اعتبارات دولتی و با انجام اقدامات ترویجی جهاد کشاورزی طارم، مردم آمادگی دارند تا ۵۰ درصد هزینه احداث این استخرها را مشارکت کنند.
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان طارم با اشاره به حجم بالای تولیدات کشاورزی در طارم، اظهار کرد: با وجود ۲۲ رودخانه فصلی در طارم که به سایر استان‌ها جاری می‌شود، ما سالانه ۶۲۵ میلیون متر مکعب تولیدات در شهرستان داریم.
وی تاکید کرد: اگر بتوانیم ۵۰ درصد این میزان را به‌صورت بهینه در شهرستان مصرف کنیم، مشکل کم‌آبی شهرستان حل خواهد شد. همچنین استخرهای معیشتی یکی از روش‌های استفاده بهینه از آب است.
یارمحمدی در ادامه به اجرای طرح‌های آبیاری تحت فشار در این شهرستان اشاره کرد و گفت: ما در دو روستا این طرح را اجرا و به بهره‌برداری رسانده‌ایم. در روستای میرزاخانلو، ۸۰ هکتار از باغ‌های روستا به‌صورت یکپارچه تحت پوشش این سیستم قرار گرفته و تنها یک نفر مسئولیت آبیاری را بر عهده دارد.
وی مزایای این طرح را صرفه‌جویی در مصرف آب و کاهش نیاز به نیروی انسانی عنوان کرد. همچنین، طرح مشابهی نیز در روستای کوهکن اجرا شده که ۱۶۰ هکتار از اراضی باغی این روستا را پوشش می‌دهد و به‌جای ۲۵۰ نفر، تنها یک نفر مسئولیت آبیاری را بر عهده دارد.
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان طارم همچنین از مذاکره با شرکت‌ها و متخصصان در زمینه آبیاری زیرسطحی خبر داد و گفت: در این روش، آب دقیقاً به ریشه گیاه می‌رسد و تبخیر آب به‌هیچ عنوان وجود ندارد. همچنین، به‌دلیل عدم وجود رطوبت در سطح خاک، علف هرز نیز رشد نمی‌کند.
وی افزود که تکنولوژی‌های جدیدی نیز در این زمینه وجود دارد که آبیاری را به‌صورت خودکار و بر اساس نیاز گیاه انجام می‌دهند و جهاد کشاورزی طارم در حال تحقیق و بررسی این روش است.
یارمحمدی به پیگیری‌های انجام شده درخصوص رهاسازی آب سد آیدوغموش و سدهای بالادستی اشاره کرد و گفت: با پیگیری‌های انجام شده از اول اسفندماه سال ۱۴۰۲، آب این سد قبل از قطع جریان آب رودخانه قزل‌اوزن رهاسازی شد که این امر از بروز مشکل کم‌آبی بحرانی در شهرستان جلوگیری کرد.
وی افزود: پیگیری‌ها برای رهاسازی آب در سال جاری نیز با جدیت در حال انجام است. در اسفندماه سال گذشته بحث نامه‌نگاری و جلسات انجام شده و مسئولان ذیربط در این زمینه همکاری‌های لازم را انجام داده‌اند.
آبیاری نوین و کشت گلخانه‌ای
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان طارم توسعه کشت محصولات گلخانه‌ای را به‌عنوان یکی دیگر از راهکارهای مدیریت آب در بخش کشاورزی برشمرد و تاکید کرد: شهرستان طارم دارای شرایط مناسبی برای این نوع کشت است.
مدیریت تنش‌آبی راهکار مقابله با خسارات کشاورزی
سید ابراهیم شفیعی، مسئول حفظ نباتات جهاد کشاورزی طارم در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا، با اشاره به اهمیت مدیریت منابع آبی در شرایط کنونی، تاکید کرد: عدم مدیریت صحیح تنش‌آبی به‌ویژه در مراحل حساس رشد گیاهان، می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به کشاورزان منطقه وارد کند.
وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته علاوه‌بر تنش‌آبی، تنش‌های آبوهوایی نیز افزایش یافته است، افزود: تغییرات اقلیمی و نوسانات دمایی، چالش‌های جدیدی را پیش‌روی کشاورزان قرار داده است که نیازمند اتخاذ رویکردهای مدیریتی مناسب است.
مسئول حفظ نباتات جهاد کشاورزی شهرستان طارم به کشاورزان طارمی توصیه کرد: علاوه بر مدیریت مصرف آب و استفاده بهینه از منابع موجود، در زمان بروز تنش‌های آبی و آبوهوایی، از کودهای مناسب به‌ویژه کودهایی با منشأ عنصر پتاسیم استفاده کنند. این کودها می‌توانند به تقویت گیاه و افزایش مقاومت آن در برابر شرایط نامساعد کمک کنند.
وی همچنین خاطرنشان کرد: کاربرد اسیدهای آمینه پرولین‌دار نیز می‌تواند تا حدودی خسارات ناشی از تنش‌های محیطی و آبی را کاهش دهد. این ترکیبات با افزایش مقاومت گیاه در برابر استرس‌های محیطی می‌توانند به حفظ سلامت و عملکرد آن کمک کنند.
شفیعی بر لزوم آگاهی‌بخشی به کشاورزان درخصوص روش‌های نوین مدیریت تنش‌های آبی و آبوهوایی تاکید کرد و گفت: جهاد کشاورزی شهرستان طارم آماده ارائه مشاوره و آموزش‌های لازم به کشاورزان در این‌زمینه است تا بتوانند با استفاده از دانش و فناوری‌های روز، خسارات ناشی از این تنش‌ها را به حداقل برسانند.
کم‌آبی زنگ خطری برای کشاورزی طارم
بحران کم‌آبی در شهرستان طارم زنگ خطری جدی برای کشاورزی و معیشت مردم این منطقه است. کاهش منابع آبی، خشک شدن چاه‌ها و رودخانه‌ها و تأخیر در رهاسازی آب سدها همگی دست‌به‌دست هم داده‌اند تا باغات و مزارع طارم در آستانه نابودی قرار گیرند.
برای جلوگیری از فاجعه، نیازمند اقدام فوری و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت از سوی مسئولان و همکاری خود کشاورزان هستیم. مدیریت بهینه منابع آبی، اصلاح سیستم‌های آبیاری و حمایت از کشاورزان آسیب‌دیده می‌تواند تا حدودی از خسارت‌های ناشی از این بحران بکاهد و آینده کشاورزی طارم را تضمین کند.
انتهای خبر/