میراث تلخ رژیم پهلوی بر ایران
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ جنایات رژیم پهلوی ریشه در ساختار استبدادی و اقتدارگرایانه آن داشت، تمرکز قدرت در دست شاه و وابستگی شدید به قدرت‌های خارجی، فضایی را ایجاد کرد که در آن نقض حقوق بشر و سرکوب مخالفان نه‌تنها مجاز، بلکه ضروری تلقی می‌شد. الگوی مشخص این جنایات، سرکوب سیستماتیک هرگونه مخالفت سیاسی، اجتماعی و مذهبی بود که از طریق ساواک، سازمان اطلاعات و امنیت رژیم اعمال می‌شد.
بیشتر بخوانید
ساواک با شبکه گسترده‌ای از جاسوسی، شکنجه، قتل و ترور، رعب و وحشت را در جامعه حاکم کرد.
شواهد فراوانی از اسناد ساواک، شهادت شاهدان و گزارش‌های سازمان‌های حقوق بشری موجود است که نشان‌دهنده گستردگی این جنایات است.
تاثیر جنایات رژیم پهلوی بر جامعه ایران عمیق و پایدار بوده است و ترس، ناامنی و فقدان آزادی بیان از میراث این دوره تلخ است.
این جنایات به بی‌اعتمادی گسترده به حکومت و نهادهای رسمی انجامید، از نظر اقتصادی، سیاست‌های ناعادلانه و استثمارگرانه رژیم، شکاف طبقاتی را تشدید کرد و به فقر و نابرابری دامن زد.
در عرصه فرهنگی، سرکوب هویت‌های فرهنگی و مذهبی به بی‌هویتی و انفعال بخشی از جامعه انجامید.
اثرات این جنایات تا به امروز در بافت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ایران قابل مشاهده است، این جنایات به تشدید شکاف‌ها و ایجاد دشواری‌های اجتماعی و روانی در نسل‌های بعدی منجر شده است.
دیکتاتوری پهلوی زمینه ایجاد انقلاب اسلامی
حجت‌الاسلام محمدرضا علی‌اکبری، امام جمعه ماهنشان در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: انقلاب اسلامی ایران یکی از مهم‌ترین رویدادهای دوران معاصر در سایه ناکارآمدی نظام سیاسی پیشین و فروپاشی حکومت قاجار رخ داد.
وی با بیان اینکه سلسله پهلوی با روی کار آمدن رضاخان و انتخاب نام پهلوی (به معنای زبان باستانی)، نشان از برتری سنت‌های باستانی ایرانی بر ارزش‌های دینی است، بیان کرد: رضاشاه ۱۶ سال حکومت کرد و پس از او، محمدرضا پهلوی قدرت را به دست گرفت.
امام جمعه ماهنشان خاطرنشان کرد: سال ۱۳۳۲ نقطه عطفی در تثبیت قدرت پهلوی بود و کودتایی که با حمایت آمریکا و جایگذاری مهره‌های وفادار در مناصب کلیدی، مسیر حکومت را برای شاه هموار کرد.
وی با تاکید بر اینکه کمک‌های مالی آمریکا و کشورهای اروپایی به جبران کسری بودجه و تثبیت موقعیت سیاسی شاه کمک شایانی کرد، ابراز کرد: حکومت پهلوی در سال ۱۳۳۶ با همکاری موساد (سازمان اطلاعات و امنیت رژیم صهیونیستی)، ساواک (سازمان اطلاعات و امنیت کشور) را به‌عنوان پلیس مخفی قدرتمندی ایجاد کرد.
علی‌اکبری یادآور شد: اختلافات نفتی با انگلستان نیز با پذیرش اصل مشارکت برابر در سود، به نفع رژیم پهلوی حل و فصل شد.
افزایش قیمت نفت و نارضایتی زمینه‌ساز انقلاب
وی با تاکید بر اینکه حکومت پهلوی با تکیه بر ارتش قدرتمند و حمایت قدرت‌های جهانی از جمله آمریکا، شوروی سابق، کشورهای اروپایی و همسایگان منطقه‌ای، به قدرتی بی‌رقیب در منطقه تبدیل شد، اظهار داشت: رژیم پهلوی با الگوبرداری از غرب و به‌ویژه آمریکا و رژیم صهیونیستی، سیاست‌های سرکوب‌گرانه‌ای را اعمال کرد.
امام جمعه ماهنشان عنوان کرد: کشف حجاب، تعطیلی مراسم مذهبی، خلع لباس روحانیون و سرکوب مخالفان از جمله این سیاست‌ها بود.
وی با تاکید بر اینکه دولت‌های وقت، به ریاست نخست وزیرانی کاملاً مطیع شاه، دستورات او را اجرا می‌کردند و مجلس نیز به مجلس فرمایشی تبدیل شده بود، ادامه داد: ساواک با ترور و شکنجه هر نوع مخالفتی را در نطفه خفه می‌کرد.
علی‌اکبری یادآور شد: شاه با اتخاذ سیاست‌های عوام‌فریبانه و مذهبی‌نمایی سعی در جلب حمایت مردم مذهبی داشت.
وی با اشاره به اینکه افزایش ناگهانی قیمت نفت و عدم برنامه‌ریزی اقتصادی مناسب، ثروت هنگفتی را روانه خزانه شاه کرد و بخش قابل‌توجهی از آن به رژیم صهیونیستی سرازیر شد، ابراز کرد: محمدرضا پهلوی، در اواخر حکومتش دیکتاتوری خود را تشدید کرد و با اتکا به حمایت‌های خارجی، از بسیاری از مسائل داخلی غافل ماند.
امام جمعه ماهنشان با بیان اینکه نقش فعال ساواک در کنار موساد، در سرکوب مخالفان و اعمال سیاست‌های سرکوبگرانه رژیم پهلوی، انکارناپذیر است، خاطرنشان کرد: این عوامل در کنار نارضایتی گسترده عمومی زمینه را برای انقلاب اسلامی ایران فراهم آورد.
پهلوی مسبب عقب‌ماندگی‌های ایران
حجت‌الاسلام علی خانمحمدی، مسئول دفتر نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه ماهنشان در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: حکومت پهلوی در ایران، دوره‌ای از افول ملی، عقب‌ماندگی، ظلم و ستم گسترده بود.
وی با بیان اینکه این رژیم، به دلیل فقدان کفایت سیاسی، دینی و اخلاقی نتوانست نیازهای مردم را برآورده کند، عنوان کرد: سکولاریسم حاکم، فاصله میان حکومت و مردم را افزایش داده و به گسترش فقر و بی‌عدالتی دامن زد.
مسئول دفتر نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه ماهنشان یادآور شد: در این شرایط خواسته‌های مردمی نادیده گرفته شده و نظام ارباب و رعیتی، حقارت و ظلمی فراگیر را بر مردم تحمیل کرد.
وی با اشاره به اینکه استفاده از مسئولان غیرمتخصص و درباریان بی‌کفایت، به همراه نفوذ افراد غیرمتشرع و بهائی در ساختار قدرت، به عقب‌ماندگی کشور منجر شد، ادامه داد: الگوگیری کورکورانه از غرب، به ترویج بی‌بندوباری و فحشا انجامید.
خانمحمدی با تاکید بر اینکه فاصله میان ارزش‌های دینی و رفتار حاکمان، به اشاعه فحشا حتی در دربار شاه منجر شد، اظهار داشت: وابستگی شدید به غرب استقلال ایران را از بین برده و کشور را به جولانگاهی برای قدرت‌های خارجی تبدیل کرده بود.
وی خاطرنشان کرد: اختلاس‌های کلان و تاراج منابع نفتی، اقتصاد ایران را فلج کرده و از طرف دیگر کشف حجاب رضاخانی، منجر به اعتراضات و قیام‌های مردمی و شهادت بسیاری از افراد شد.
ایران الگوی مقاومت در ایران
مسئول دفتر نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه ماهنشان گریزی به وضعیت برگزاری مراسمات مذهبی آن روزگار زد و عنوان کرد: ممنوعیت برگزاری مراسم مذهبی و برخورد خشن با علما و روحانیون، موجب خشم و نارضایتی عمومی شد.
وی مطرح کرد: برگزاری جشن‌های پرهزینه شاهنشاهی در حالی که مردم در فقر و فلاکت به سر می‌بردند، نشان از بی‌توجهی حکومت به رفاه و آسایش مردم داشت. خانمحمدی با اشاره به اینکه ترویج و اشاعه هخامنشیان و کوروش نیز در این راستا قرار داشت، افزود: همه این عوامل، به تدریج به افول دولت پهلوی ایران انجامید.
وی تأکید کرد: اما در نهایت با بصیرت و روشن‌فکری امام خمینی (ره) و همدلی و همراهی مردم، به پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357 منجر شد.
مسئول دفتر نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه ماهنشان با تاکید بر اینکه امروزه نیز ایران با رهبری مقام معظم رهبری، در مسیر پیشرفت و عدالت‌خواهی گام برمی‌دارد، ابراز کرد: ایران الگوی مقاومت برای ملت‌های آزادی‌خواه جهان، از جمله مقاومت حماس در غزه، شده است.
انقلاب اسلامی تحولی بزرگ در ایران
ابوالقاسم محمدی، رئیس دانشگاه پیام نور ماهنشان در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: انقلاب اسلامی ایران، برخلاف بسیاری از انقلاب‌ها ویژگی‌های منحصر به فردی داشت. ریشه‌های آن در ظلم، فساد و بی‌کفایتی رژیم پهلوی بود که با وابستگی شدید به غرب، بی‌عدالتی گسترده، سرکوب آزادی‌اندیشی و دین‌ستیزی تشدید می‌شد.
وی با بیان اینکه محرومیت‌های اقتصادی و اجتماعی، بی‌اعتنایی به رأی مردم و جنایاتی مانند کشتار ۱۶ آذر و اردیبهشت خونین، خشم عمومی را برانگیخت، افزود: در حالی که انقلاب‌ها معمولاً با برنامه از پیش تعیین‌شده شکل نمی‌گیرند، رهبری امام خمینی و اتحاد مردم، نظام پهلوی را سرنگون کرد.
رئیس دانشگاه پیام نور ماهنشان ابراز کرد: با وجود تلاش‌های شاه و بختیار، مخالفت‌های گسترده و فشارهای خارجی، به سقوط رژیم پهلوی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ انجامید.
ساواک مظهر وحشت در دوران پهلوی
وی با تاکید بر اینکه این انقلاب، نتیجه همکاری نیروهای مختلف اجتماعی و نیروی محرکه خواست آزادی و عدالت انجامید، گفت: ساواک، سازمان اطلاعات و امنیت کشور در رژیم پهلوی با حمایت آمریکا و کشورهای اروپایی پس از کودتای 28 مرداد تاسیس شد و نقش کلیدی در سرکوب مخالفان و تحکیم قدرت شاه داشت.
محمدی خاطرنشان کرد: این سازمان با اعمال اختناق، شکنجه و بازداشت‌های گسترده، فضای رعب و وحشت را در جامعه حاکم کرد و هرگونه فعالیت مخالف را سرکوب کرد.
وی با تاکید بر اینکه هدف اصلی آمریکا از ایجاد ساواک، مقابله با نفوذ شوروی در منطقه در خلال جنگ سرد بود، یادآور شد: اما این سازمان علاوه بر سرکوب مخالفان سیاسی، به تضعیف پایه‌های اجتماعی حکومت پهلوی نیز کمک کرد.
رئیس دانشگاه پیام نور ماهنشان اظهار داشت: حکومت پهلوی علاوه بر استبداد و دیکتاتوری، فاقد پایگاه اجتماعی مستحکم بود و مفاسد گسترده اقتصادی و اخلاقی در آن بیداد می‌کرد.
وی با تاکید بر اینکه سیاست‌های اقتصادی ناکارآمد، وابستگی به نفت، نابودی کشاورزی، رشد فقر و نابرابری، و بی‌توجهی به زیرساخت‌ها، به نارضایتی گسترده منجر شد، تصریح کرد: سیاست‌های فرهنگی رژیم نیز با ترویج ابتذال و سرکوب آزادی‌های مذهبی، خشم مردم را برانگیخت.
محمدی تأکید کرد: این عوامل به همراه فساد گسترده، به بحرانی سیاسی منجر شد که سرانجام به پیروزی انقلاب اسلامی انجامید.
وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی با وجود چالش‌ها تحولی عظیم و فراگیر در ابعاد سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و علمی کشور ایجاد کرد، اظهار داشت: این انقلاب اثر عمیقی در داخل و خارج از مرزهای ایران برجای گذاشت.
در مجموع، جنایات رژیم پهلوی ریشه در ساختار استبدادی و وابستگی آن به قدرت‌های خارجی داشت و از طریق ساواک، سرکوب سیستماتیک مخالفان را به همراه داشت.
این جنایات که با شواهد فراوان مستند شده‌اند، میراثی از ترس، ناامنی و بی‌اعتمادی به حکومت در جامعه ایران بر جای گذاشتند.
علاوه بر نقض گسترده حقوق بشر سیاست‌های اقتصادی ناعادلانه و سرکوب هویت‌های فرهنگی، به فقر، نابرابری، بی‌هویتی و شکاف‌های اجتماعی عمیق منجر شد که تا به امروز نیز ادامه دارد و اثرات روانی و اجتماعی آن بر نسل‌های بعدی قابل مشاهده است این جنایات نقش مهمی در شکل‌گیری و پیشروی انقلاب اسلامی ایران ایفا کرد.
گزارش از فاطمه شیرینی
انتهای خبر/