سپر دین محافظی مقابل آسیب‌های اجتماعی نوجوانان
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ دین و باورهای دینی می‌توانند نقش مهمی در سلامت روان و کاهش آسیب‌های اجتماعی نوجوانان ایفا کنند. این باورها حس معنا و هدف را در زندگی جوانان تقویت کرده و به آن‌ها احساس امنیت روانی می‌بخشند. همچنین، دین با ارائه چارچوب‌های اخلاقی، از بروز رفتارهای پرخطر جلوگیری کرده و حس مسئولیت‌پذیری را در نوجوانان افزایش می‌دهد. مشارکت در فعالیت‌های مذهبی نیز به تقویت ارتباطات اجتماعی و کاهش انزوا کمک می‌کند. در مجموع، دین می‌تواند به عنوان یک عامل حمایتی در راستای بهبود سلامت روان و کاهش آسیب‌های اجتماعی نوجوانان عمل کند.
بیشتر بخوانید
رمز آرامش نوجوانان در باورهای دینی
حجت‌الاسلام جواد جعفری، نماینده مردم زنجان در مجلس خبرگان رهبری در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: در دنیای پُر چالش امروز، سلامت روان نوجوانان به یکی از دغدغه‌های اصلی جوامع تبدیل شده است.
وی با بیان اینکه در این میان نقش دین و باورهای مذهبی به‌عنوان یک عامل محافظت‌کننده و پیشگیرانه، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است، افزود: روانشناسی امروز نیز بر این نکته تاکید دارد که باورهای محکم و ریشه‌دار می‌توانند افراد را در دو بعد اساسی زندگی یاری رسانند.
نماینده مردم زنجان در مجلس خبرگان رهبری عنوان کرد: این دو بُعد شامل پیشگیری از رفتارهای ناسالم و دیگری در تاب‌آوری در برابر مشکلات و مصائب است.
وی با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین نقش‌های باورهای دینی، ایجاد یک چارچوب اخلاقی محکم است، اظهار داشت: اعتقاد به وجود خداوند، جهان آخرت و روز جزا، به فرد انگیزه می‌دهد تا از انجام کارهای خلاف، خیانت و تجاوز به حقوق دیگران خودداری کند.
جعفری با اشاره به اینکه این باور قوی به مکافات اعمال، به‌عنوان یک بازدارنده عمل کرده و فرد را در برابر وسوسه‌های مختلف مقاوم می‌سازد، تصریح کرد: این مسئله در روایات دینی نیز به خوبی منعکس شده است.
وی یادآور شد: در روایات داریم که مومن ملجم است و تقوای او مانع از انجام گناهان می‌شود، چنین دیدگاهی، نه تنها به سلامت اخلاقی فرد کمک می‌کند، بلکه به ساختار سالم جامعه نیز یاری می‌رساند.
دین نقش مهمی در مسئولیت‌پذیری دارد
نماینده مردم زنجان در مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه زندگی پر از فراز و نشیب است و هیچ کس از مشکلات و مصائب در امان نیست، ابراز کرد: از دست دادن سلامتی، فقدان عزیزان و رو به رو شدن با مشکلات اقتصادی و اجتماعی، بخشی جدایی‌ناپذیر از تجربه انسانی است.
وی ادامه داد: در این شرایط سخت باورهای دینی می‌توانند نقش حیاتی در حفظ آرامش و تاب‌آوری فرد ایفا کنند و اعتقاد به عدالت خداوند در جهان آخرت و پاداش صبر و استقامت، به فرد امید می‌بخشد و او را در برابر مصیبت‌ها مقاوم می‌سازد.
جعفری با تاکید بر اینکه این باور که هر مصیبتی حکمت و امتحانی از سوی خداوند است، گفت: به فرد کمک می‌کند تا با آرامش بیش‌تری با سختی‌ها رو به رو شود و از تسلیم شدن در برابر مشکلات خودداری کند.
وی مطرح کرد: در واقعیت نیز مشاهده می‌شود که افراد مؤمن در مواجهه با مشکلات، از آرامش و استواری بیش‌تری برخوردارند و این افراد همچون کوهی استوار در برابر طوفان‌ها هستند و حوادث سخت نمی‌تواند آن‌ها را متزلزل کند.
نماینده مردم زنجان در مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه سنین نوجوانی، دوره شکل‌گیری شخصیت و هویت فرد است، ابراز کرد: در این دوره، نوجوانان در معرض آسیب‌های اجتماعی و روانی بسیاری قرار دارند.
وی با اشاره به اینکه آشنایی نوجوانان با باورهای دینی عمیق، می‌تواند به آن‌ها در مقابله با این آسیب‌ها کمک کند، باورهای دینی به نوجوانان هویت و هدف می‌بخشد، ادامه داد: حس تعلق و مسئولیت‌پذیری را در آنان تقویت می‌کند و آن‌ها را از انجام رفتارهای پرخطر باز می‌دارد.
جعفری تاکید کرد: به‌طور خلاصه، دین و باورهای مذهبی با ایجاد حس معنا و هدف در زندگی، افزایش امید و خوش‌بینی، تقویت ارتباطات اجتماعی و ارائه راهکارهای اخلاقی، نقش مهمی در سلامت روان نوجوانان ایفا می‌کنند.
وی با بیان اینکه این عوامل به‌طور مستقیم و غیرمستقیم، به کاهش استرس، اضطراب منجر شده و با تقویت مسئولیت‌پذیری، از بروز رفتارهای پرخطر و آسیب‌های اجتماعی نیز پیشگیری می‌کنند، افزود: در نتیجه دین می‌تواند به‌عنوان یک عامل محافظت‌کننده در برابر مشکلات روانی و اجتماعی عمل کند.
دین بنیان اصلی جامعه است
یحیی حمدی، مدرس دانشگاه و جامعه‌شناس در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: وقتی درباره دین و اثرات آن سخن می‌گوییم یعنی درباره کارکردهای دین در جامعه و نیز اثری که آن بر اعضای جامعه می‌گذارد سخن گفته‌ایم.
وی با بیان اینکه دینداری یک نظام عملی مبتنی بر اعتقادات است که در ابعاد فردی و اجتماعی از سوی پروردگار برای هدایت انسان‌ها در مسیر رشد و تعالی نازل شده است، افزود: شامل عقاید، باورها، نگرش‌هایی است که رفتار فرد را شکل می‌دهد.
این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه دین می‌تواند عامل نیرومند و تعیین‌کننده پدیده‌های اجتماعی باشد، مطرح کرد: می‌تواند به نهادها شکل دهد و بر ارزش‌ها و روابط اجتماعی اثر بگذارد.
وی ابراز داشت: دین یکی از پنج نهاد اصلی هر اجتماعی است که نهاد در معنای جامعه‌شناختی عبارت است از الگوهای سازمان یافته‌ای از رفتارهای اجتماعی که افراد برای رفع نیازهایشان به آن‌ها رجوع می‌کنند.
حمدی با بیان اینکه نهادهای اجتماعی عبارت‌اند از خانواده، آموزش و پرورش، اقتصاد، حکومت و دین، یادآور شد: بر اساس آنچه که بیان شد کارکرد نهادها رفع نیازهای افراد جامعه است.
دین کلید کاهش آسیب‌های اجتماعی
وی ادامه داد: از سوی دیگر این نهادها دارای همبستگی شدیدی هستند به این صورت که تغییر در یکی از آن‌ها منجر به ایجاد تغییر در دیگر نهادها نیز می‌شود و این یعنی علاوه بر کلیات جامعه بر روی هم نیز اثر می گذارند.
این جامعه‌شناس خاطرنشان کرد: از منظر جامعه‌شناختی رفتار انسان‌ها تابع نیازهای او است یعنی نیازها رفتار او را شکل می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه از نظر آبراهام مازلو انسان‌ها دارای سلسله نیازهایی هستند که به ترتیب برآورده می‌شوند و آن را به شکل هرم ترسیم کرده است، افزود: اولین مرحله آن نیازهای فیزیولوژیک است و نیاز به امنیت، نیاز به حس تعلق ( دوست داشتن و دوست داشته شدن) نیاز به خود‌شکوفایی و در نهایت نیاز به معنا‌بخشی به حیات است نیز به ترتیب در مراحل بعدی قرار دارند.
حمدی با اشاره به اینکه نیاز به معنا‌بخشی به حیات را دین تامین کرده و همچنین بخشی از حس تعلق را نیز دین تامین می‌کند، مطرح کرد: بنابراین آنچه که به دنیا و زندگی معنا می‌دهد و چرایی و هدف خلقت بیان می‌کند دین است.
وی تاکید کرد: مذهب و دینداری به زندگی جهت و هدف می‌دهد و انگیزش ایجاد می‌کند و او را در مقابل رویدادهای ناگوار تاب‌آور کرده و داشتن هدف و معنا در زندگی نشانه سلامت روان است.
این جامعه‌شناس با تاکید بر اینکه بسیاری از مفاهیم مثل فداکاری، نوع‌دوستی که با آن‌ها زندگی معنا می‌گیرد ملهم از دین است، ابراز کرد: دین فردگرایی را تعدیل می‌کند و عامل حفظ حیات و پیوند اجتماعی است.
وی با تاکید بر اینکه آرای جامعه‌شناسان متاثر از این موارد است که مهم‌ترین آن‌ها دورکیم در اثر بزرگ خود درباره خودکشی که پیش از آن امری فردی تلقی می‌شد نشان می‌دهد که دین عامل هویت‌بخشی و انسجام اجتماعی است، عنوان کرد: مناسک دینی پیوندهای اجتماعی را تقویت می‌کند و حاصل آن کاهش آسیب‌های اجتماعی مثل پدیده خودکشی است.
حمدی با تاکید بر اینکه پژوهش‌های مختلف هم نشان می‌دهد در ابعاد سه‌گانه سلامت (جسمانی، اجتماعی و روانی) که لازم و ملزوم یکدیگرند مذهب و معنویت ابتدا بر سلامت روان تاثیرگذار و رفتار اجتماعی تابعی از آن است، افزود: هر دو بُعد بر سلامت جسمانی تاثیرگذار است.
دین سپر سلامت روان نوجوانان
محمد‌صادق شیرینی، کارشناس روانشناسی در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: از منظر روانشناسی، دوران نوجوانی مرحله‌ای حیاتی در شکل‌گیری شخصیت و هویت فردی است.
وی با بیان اینکه در این دوران، نوجوانان با چالش‌های متعددی رو‌به‌رو هستند که می‌تواند بر سلامت روان آن‌ها تأثیر بگذارد، افزود: در این میان، نقش دین و باورهای دینی به‌عنوان یک عامل محافظت‌کننده و سازنده، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
این کارشناس روانشناسی تصریح کرد: بر اساس پژوهش‌های روانشناختی، باورهای مذهبی می‌توانند به نوجوانان احساس معنا و هدف در زندگی بخشیده و به کاهش اضطراب و افسردگی کمک کنند.
وی با تاکید بر اینکه دین با ارائه یک چارچوب اخلاقی، رفتارهای پرخطر را محدود کرده و به تقویت خودکنترلی و مسئولیت‌پذیری در نوجوانان منجر می‌شود، یادآور شد: اعتقاد به یک قدرت برتر و جهان آخرت، به فرد آرامش خاطر بخشیده و او را در برابر استرس‌ها و مشکلات زندگی مقاوم‌تر می‌کند.
شیرینی تاکید کرد: این باورها، نوعی حمایت اجتماعی و روانی را فراهم می‌آورند که در دوران نوجوانی بسیار حائز اهمیت است.
دین راهی برای دستیابی زندگی سالم
وی با اشاره به اینکه از سوی دیگر، دین و مذهب با ارائه فضاهای اجتماعی سالم، نوجوانان را تشویق به تعامل مثبت با دیگران می‌کند، یادآور شد: مشارکت در فعالیت‌های مذهبی و گروهی، حس تعلق و همدلی را در آن‌ها تقویت کرده و به کاهش انزوا و تنهایی کمک می‌کند.
کارشناس روانشناسی عنوان کرد: همچنین، آموزش‌های دینی و معنوی می‌تواند به نوجوانان در مدیریت خشم و کنترل هیجانات یاری رسانده و از بروز رفتارهای پرخاشگرانه و آسیب‌زا جلوگیری کند.
وی با تاکید بر اینکه باید توجه داشت که تأثیر دین بر سلامت روان نوجوانان، بستگی به چگونگی فهم و تجربه آن دارد، یادآور شد: باورهای تحمیلی و افراطی، می‌تواند نتیجه عکس داشته و به ایجاد تعارض و استرس در نوجوانان منجر شود.
شیرینی تصریح کرد: یک رویکرد متعادل و آگاهانه، که بر اصول اخلاقی و ارزش‌های انسانی تأکید دارد، می‌تواند نقش مثبتی در رشد و سلامت روان نوجوانان ایفا کند.
وی با اشاره به اینکه از دیدگاه روانشناسی، دین و باورهای دینی می‌توانند با ایجاد حس معنا، تقویت اخلاق، کاهش استرس، ارائه حمایت اجتماعی و تقویت خودکنترلی، نقش مهمی در سلامت روان و کاهش آسیب‌های اجتماعی نوجوانان داشته باشند، افزود: با این وجود، رویکرد صحیح و آگاهانه به دین، برای تحقق این اهداف ضروری است.
دین و باورهای دینی به عنوان عوامل حمایتی، تأثیر بسزایی بر سلامت روان نوجوانان دارند. این باورها حس معنا و هدف را تقویت کرده، از بروز رفتارهای پرخطر جلوگیری می‌کنند و ارتباطات اجتماعی مثبت را افزایش می‌دهند. بنابراین، توجه به دین می‌تواند به کاهش آسیب‌های اجتماعی نوجوانان کمک کند.
انتهای خبر/