نقش حیاتی رسانه در تحولات سوریه
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ رسانه‌ها در تحولات سوریه نقشی کلیدی و غیرقابل انکار ایفا کرده‌اند. از آغاز بحران سوریه، رسانه‌های داخلی و خارجی به‌عنوان ابزارهایی برای اطلاع‌رسانی، جهت‌دهی افکار عمومی و حتی بسیج نیروها عمل کرده‌اند. شبکه‌های اجتماعی، صداهای مخالف و روایت‌هایی را که پیش‌تر در سکوت بودند، به جهان مخابره کردند.
بیشتر بخوانید
رسانه‌ها نه‌تنها بازتاب‌دهنده رویدادها بودند، بلکه در شکل‌گیری روندهای سیاسی و اجتماعی نیز نقش مؤثری داشتند.
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های حضور رسانه در سوریه، پوشش گسترده اعتراضات و درگیری‌ها بود. رسانه‌های بین‌المللی، تصاویری از وضعیت انسانی و فجایع رخ داده در مناطق درگیر را به جهانیان نشان دادند که این امر فشارهای بین‌المللی را بر دولت سوریه افزایش داد.
از سوی دیگر، رسانه‌های محلی و منطقه‌ای نیز با انتشار اخبار و تحلیل‌های مختلف، به شدت گرفتن تنش‌ها و شکل‌گیری جناح‌های جدید کمک کردند.
رسانه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، توئیتر و یوتیوب به بستری برای سازمان‌دهی و هماهنگی معترضان تبدیل شدند. فعالان سوری از این نرم‌افزارها برای انتشار اخبار لحظه‌ای و جلب حمایت بین‌المللی بهره بردند. علاوه بر این، روایت‌های متناقض از سوی رسانه‌های مختلف باعث شکل‌گیری جنگ روایت‌ها شد که این خود به پیچیدگی بحران افزود. هر جناح تلاش می‌کرد از طریق رسانه‌ها روایت مطلوب خود را تقویت کند و افکار عمومی را به سمت دیدگاه‌های خود سوق دهد.
با این حال، رسانه‌ها تنها نقش اطلاع‌رسانی نداشتند، بلکه در برخی موارد به‌عنوان ابزار جنگ روانی مورد استفاده قرار گرفتند. انتشار اخبار جعلی، شایعات و بزرگ‌نمایی برخی رخدادها توسط رسانه‌های طرفین، به افزایش بی‌اعتمادی و پراکندگی در میان مردم دامن زد. این امر نشان‌دهنده آن است که رسانه‌ها می‌توانند هم به‌عنوان عامل صلح و هم به‌عنوان محرک درگیری عمل کنند.
دشمن از رسانه برای تغییرات استفاده می‌کند
حجت‌الاسلام حسن بیگدلی، مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در سپاه انصارالمهدی (عج) استان زنجان در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا با بیان اینکه جنگ شناختی به معنای استفاده از اطلاعات و ابزارهای روانی برای تغییر نگرش‌ها، باورها و رفتارهای فردی و اجتماعی است، اظهار کرد: مقام معظم رهبری در فرمایشات خود بر اهمیت این نوع جنگ تأکید کرده‌اند و معتقدند که هر کشوری در این عرصه شکست بخورد، نه‌تنها از نظر اقتصادی و نظامی آسیب خواهد دید، بلکه حتی آرامش اجتماعی آن نیز به خطر می‌افتد.
وی با بیان اینکه در دنیای امروز فضای مجازی، رسانه‌ها، ماهواره‌ها و اینترنت به بسترهای اصلی انتقال جنگ شناختی تبدیل شده‌اند، افزود: دشمنان می‌توانند از این ابزارها برای ایجاد تغییرات اجتماعی و سیاسی در جوامع مختلف استفاده کنند.
مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در سپاه انصارالمهدی (عج) استان زنجان ابراز کرد: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های جنگ شناختی این است که دشمنان به جای استفاده از ابزارهای نظامی و اقتصادی مستقیم، از تکنیک‌های روانی و اطلاعاتی برای ضربه زدن به ملت‌ها بهره می‌برند.
وی با اشاره به اینکه این اقدامات می‌توانند شامل شایعات، دروغ‌پردازی‌ها، تبلیغات منفی و حتی هک اطلاعات حساس باشند که به ایجاد بحران‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در کشور هدف منجر می‌شوند، تأکید کرد: سوریه نمونه‌ای از کشورهایی است که به‌دلیل ناتوانی در مقابله با جنگ شناختی دشمن، درگیر بحران‌های عمیقی شد.
مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در سپاه انصارالمهدی (عج) استان زنجان عنوان کرد: سوریه نه تنها از نظر نظامی بلکه از نظر اجتماعی نیز آسیب دید. در جنگ داخلی سوریه، دشمنان با استفاده از جنگ شناختی، مشکلات داخلی این کشور را بزرگ‌نمایی کرده و آن را به بحران‌هایی تبدیل کردند که در نهایت موجب فاصله‌گیری مردم از دولت شد.
بیگدلی ادامه داد: این مسئله به جلب حمایت گروه‌های تروریستی از جمله داعش و دیگر گروه‌های مسلح منجر شد که توانستند مناطق وسیعی از کشور را تحت کنترل خود درآورند.
وی ادامه داد: مهم‌ترین نکته‌ای که باید در نظر داشت این است که در جنگ شناختی، اطلاعات و باورهای مردم از اهمیت بالایی برخوردار است.
مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در سپاه انصارالمهدی (عج) استان زنجان بیان کرد: اگر جامعه نتواند به درستی این جنگ را مدیریت کند، نتایج آن به راحتی می‌تواند به سقوط حکومت‌ها و فروپاشی کشورها منتهی شود. برای مقابله با چنین تهدیداتی، نیاز به تقویت رسانه‌های داخلی، آموزش و آگاهی‌بخشی به مردم و ایجاد ظرفیت‌های مقابله‌ای در برابر جریان‌های رسانه‌ای و اطلاعاتی بیگانه است. در غیر این صورت، کشورها همچنان در معرض تهدیدات جدی قرار خواهند گرفت و ممکن است به سرنوشت کشورهایی مانند سوریه دچار شوند.
رسانه‌ها تأثیر شگرفی بر شکل‌گیری ذهنیت عمومی دارد
در ادامه مهدی حسینی، کارشناس سیاسی بین‌المللی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری موج‌رسا با بیان اینکه حوادث اخیر در منطقه مقاومت نشان می‌دهند که در واقع این مقاومت نیست که دچار شکست شده است، بلکه رژیم صهیونیستی در این میان شکست سنگینی خورده است و هنوز نتوانسته است این شکست را باور کند، اظهار کرد: در این شرایط، اگر از محور مقاومت فاصله بگیریم و به سمت سازش حرکت کنیم، محکوم به شکست خواهیم بود. آنچه امروز در سوریه مشاهده می‌شود، ناشی از اعتماد به غرب و حرکت به سمت سازش با تروریست‌ها بوده است.
وی با بیان اینکه کشور یمن با وجود وضعیت ضعیف‌تری که نسبت به سوریه دارد، اما به دلیل مقاومت، حفظ اتحاد و همبستگی، جزو برترین‌ها محسوب می‌شود، گفت: این نشان می‌دهد که سوریه نیز می‌توانست مانند یمن اتحاد و همبستگی میان امت را حفظ کند.
کارشناس سیاسی بین‌المللی عنوان کرد: آنچه که سوریه را به سمت عقب‌نشینی کشاند، همان عنصر رسانه‌ای بود که توانست در ارتباط با مشکلات سوریه و بحران‌های آن، ذهنیت افراد مختلف را به سمت خود هدایت کند و میدان را به نفع خود تغییر دهد.
وی با اشاره به اینکه نقش رسانه در جوامع امروزی نقشی کلیدی است و محور اصلی جنگ ترکیبی، همان جنگ شناختی است، ابراز کرد: این جنگ زمانی شدت می‌یابد که رسانه‌ها به‌طور فعال در میدان حاضر باشند.
کارشناس سیاسی بین‌المللی بیان کرد: تصویری که رسانه‌ها از سوریه و وضعیت آن ساختند، تأثیر بسیار ناامیدکننده‌ای در جامعه داشت. آنچه که رسانه‌ها منتقل کردند این بود که گویا سوریه میدان را باخته است.
حسینی ادامه داد: این تصور نادرست باعث شد که ارتش، مردم و بسیاری از مسئولان به اشتباه فکر کنند که کار تمام شده است و شکست خورده‌اند.
وی تأکید کرد: این الگو نه‌تنها برای سوریه، بلکه برای بسیاری از کشورهای دیگر در حال اجراست و باید به آن تأکید و توجه فراوان شود.
کارشناس سیاسی بین‌المللی عنوان کرد: رسانه‌ها می‌توانند تأثیر شگرفی بر شکل‌گیری ذهنیت عمومی داشته باشند و اگر این تأثیر در راستای ایجاد یأس و ناامیدی باشد، می‌تواند به نابودی کشورها و مردمان آن‌ها منجر شود. از این‌رو، باید دقت کرد که چگونه رسانه‌ها از بحران‌ها و تحولات موجود گزارش می‌دهند و چه تصاویری از واقعیت‌ها ارائه می‌کنند.
رسانه نقشی کلیدی در تحولات سوریه داشت
در این میان علی‌پناه قرهباغی کارشناس علوم سیاسی و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری موج‌رسا با بیان اینکه رسانه به‌عنوان یکی از قدرتمندترین ابزارهای جنگ شناختی در تحولات اخیر سوریه نقشی اساسی ایفا کرده است، اظهار کرد: دشمنان خارجی و گروه‌های تروریستی از رسانه‌ها به‌عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف خود بهره بردند و از این طریق توانستند افکار عمومی را تحت تأثیر قرار دهند و مشروعیت دولت قانونی سوریه را تضعیف کنند.
وی با بیان اینکه رسانه‌ها با استفاده از تکنیک‌های جنگ روانی، اخبار جعلی و روایت‌های تحریف‌شده، فضایی از بی‌اعتمادی و ناامنی را در جامعه سوریه ایجاد کردند، افزود: در جنگ شناختی، رسانه‌ها نه‌تنها به انتشار اطلاعات نادرست پرداختند، بلکه به‌عنوان ابزاری برای نفوذ فرهنگی و فکری نیز عمل کردند.
کارشناس علوم سیاسی و استاد دانشگاه ادامه داد: دشمنان با بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی، تلویزیون‌های ماهواره‌ای و رسانه‌های دیجیتال، تلاش کردند تا ذهن مردم سوریه را علیه دولت مرکزی تحریک کنند.
وی با اشاره به اینکه این عملیات رسانه‌ای با تمرکز بر ایجاد شکاف‌های قومی، مذهبی و سیاسی، بستر مناسبی را برای فعالیت‌های تروریستی فراهم آورد، بیان کرد: گروه‌های تروریستی نیز از این فضای رسانه‌ای به نفع خود استفاده کردند.
کارشناس علوم سیاسی و استاد دانشگاه تأکید کرد: آن‌ها با انتشار ویدیوها و بیانیه‌های تبلیغاتی، تلاش کردند تا مشروعیت خود را نزد برخی از جوامع افزایش دهند و نیروهای جدید جذب کنند.
قرهباغی عنوان کرد: این گروه از رسانه‌ها برای نمایش پیروزی‌های کاذب و ایجاد رعب و وحشت در میان مردم استفاده کردند. رسانه به‌عنوان ابزار اصلی آن‌ها، نقش مؤثری در شکل‌دهی به افکار عمومی ایفا کرد و زمینه‌های بیش‌تری برای بی‌ثباتی در سوریه فراهم ساخت.
وی گفت: کشورهای حامی تروریسم نیز سرمایه‌گذاری سنگینی در حوزه رسانه انجام دادند تا از این ابزار به‌عنوان بازوی قوی جنگ هیبریدی استفاده کنند.
کارشناس علوم سیاسی و استاد دانشگاه بیان کرد: آن‌ها با راه‌اندازی شبکه‌های خبری مخالف دولت سوریه و حمایت از جریان‌های رسانه‌ای معاند، زمینه فروپاشی انسجام داخلی را فراهم کردند.
قرهباغی اضافه کرد: نتیجه این جنگ رسانه‌ای، تضعیف حاکمیت ملی سوریه و افزایش نفوذ گروه‌های تروریستی بود.
وی افزود: رسانه به‌عنوان یکی از مؤثرترین ابزارهای جنگ شناختی دشمن، نقشی کلیدی در تحولات سوریه ایفا کرده است. مقابله با این تهدید نیازمند آگاهی‌بخشی عمومی، تقویت رسانه‌های داخلی و ارتقای سواد رسانه‌ای در جامعه است تا بتوان در برابر جنگ روانی دشمنان ایستادگی کرد.
تحولات سوریه به وضوح نشان داد که رسانه‌ها می‌توانند سرنوشت یک کشور را تغییر دهند. قدرت رسانه در شکل‌دهی به افکار عمومی، هدایت جنبش‌ها و حتی تحت فشار قرار دادن دولت‌ها، نقشی بی‌بدیل دارد. در دنیای امروز، رسانه‌ها نه‌تنها بازتاب‌دهنده واقعیت هستند، بلکه می‌توانند مسیر تحولات سیاسی و اجتماعی را تغییر دهند. به همین دلیل، داشتن رسانه‌های آزاد، مستقل و مسئولیت‌پذیر برای حفظ ثبات و توسعه پایدار یک کشور، امری ضروری است.
انتهای خبر/