بیکاری مقدمه پیش‌روی مشکلات اجتماعی
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ بیکاری یکی از بزرگ‌ترین معضلاتی است که تعادل و آرامش جامعه را به هم می‌ریزد و باعث ایجاد بحران‌های متعدد می‌شود، از مهم‌ترین معضلات بیکاری، از دست دادن درآمد، رفاه، آسایش و در نتیجه ایجاد فقر و تنگدستی است.
بیشتر بخوانید
به‌طور کلی می‌توان گفت بیکاری زمینهساز بزهکاری، مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را برای فرد، خانواده و به تبع آن برای جامعه به دنبال دارد که نیازمند این است که نهادهای دولتی فعال در این زمینه با ایجاد اشتغال و حمایت از کارآفرینان تا حد زیادی از وجود بیکاری در جامعه پیشگیری کنند.
افراد بیکار فارغ از اشتغال و مهارت‌آموزی
یحیی حمدی، جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه فرهنگیان در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: ضرورت توجه به جمعیت NEET در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌ها وجود دارد و باید این بمب ساعتی را خنثی کرد.
وی با بیان اینکه این مفهوم اولین بار در سال 2000 در انگلیس مطرح شد و به تدریج در دیگر کشورها نیز مورد توجه قرار گرفت، افزود: اکنون به‌عنوان یک شاخص جمعیتی در تحلیل‌های جامعه شناختی به کار گرفته می‌شود.
جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه فرهنگیان عنوان کرد: این واژه مخفف؛
(Not in Employment, Education or Training) یعنی این افراد جمعیتی هستند که نه درس می‌خوانند، نه دنبال شغل هستند و نه مهارتی دارند. وضعیت گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال (در برخی کشورها مثل ژاپن تا ۳۰ سال را نیز شامل می‌شود) را توصیف می‌کند که نه اشتغال به کاری دارند و نه در حال تحصیل یا مهارت‌آموزی هستند.
وی خاطرنشان کرد: برای ترجمه NEET از واژه عَلاّف بهره برده‌اند اما به نظر می‌رسد این واژه توانایی توصیف آن را به صورت کامل ندارد.
حمدی با اشاره به اینکه این گروه سنی، دارای بیش‌ترین وقت خالی هستند و برای پر کردن آن در خیابان، کافه‌ها و یا در خانه مشغول بازی ویدئویی و یا در حال پرسه در فضای مجازی هستند، بیان کرد: بنابراین زمان آن‌ها در این سه محل یا شبیه آن‌ها سپری می‌شود.
وی یادآور شد: گسترش کافه‌ها، گیم‌نت‌ها در سال‌های اخیر اعم از سنتی (سفره‌خانه) و مدرن (غیر از تغییر سبک زندگی و نفوذ شبه مدرنیته) از نشانه‌های افزایش این گروه است.
جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه بر اساس مطالعات در کشورهای مختلف، این جوانان علاوه‌بر از دست دادن آینده زندگی خود، سربار خانواده خود نیز هستند، اظهار کرد: این گروه بیشتر از سایر گروه‌های سنی در معرض آسیب‌های اجتماعی مثل اعمال مجرمانه، اعتیاد به مواد مخدر و سایر موارد هستند.
وی با بیان اینکه این گروه‌ها از نظر شخصیتی نیز دارای تیپ متهور و با جسارت بالا هستند و کم‌ترین وابستگی و تعلق نسبت به جامعه را دارند، عنوان کرد: زیرا هیچ تعلقی که آن‌ها را محدود کند یا احساس تعهد در آن‌ها ایجاد کند وجود ندارد، بنابراین در هیجانات جمعی دارای قدرت تخریب بالایی هستند.
حمدی ابراز کرد: بر همین اساس نظام سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در کشورهای مختلف، بیش‌ترین کوشش را در فراهم‌آوری امکان اشتغال، آموزش و مهارت‌آموزی این گروه سنی دارند تا فراوانی جمعیت NEET را کاهش دهند.
وی با اشاره به اینکه در هر جامعه‌ای فراوانی این گروه بیشتر باشد در معرض آسیب‌های اجتماعی است، تاکید کرد: تا جایی که برخی صاحب‌نظران از آن به‌عنوان بمب ساعتی و زلزله اجتماعی تعبیر می‌کنند که ممکن است حیات سیاسی، اجتماعی جوامع را با مخاطره جدی مواجه کنند.
آمار ارائه شده همخوانی ندارد
جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه فرهنگیان گفت: حال که تا حدودی منظور از این مفهوم روشن شد به وضعیت آن در جامعه ایران می‌پردازیم، در کشورمان، هر ساله مرکز آمار ایران و مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آمار را ارائه می‌کنند که آمار آن‌ها با هم همخوانی ندارد و دارای تناقض است که به‌نظر می‌رسد به دلیل تفاوت شاخص و تعریف آن‌ها از این گروه سنی و بیکاری باشد.
وی با بیان اینکه بر اساس گزارش مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در سال ۱۳۹۹ این گروه سهم بیش از ۷۷ درصدی از کل جوانان در این سن را دارند، مطرح کرد: یعنی ۸.۱ میلیون نفر این میزان برای مردان ۶۴ درصد و در بین زنان ۹۲ درصد بوده است.
حمدی تشریح کرد: اگر این داده‌های مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی صحت داشته باشد، این جمعیت هم‌اکنون یک مخاطره بزرگ برای کشور و خانوارها محسوب می‌شود.
وی گفت: اما در سوی دیگر، مرکز آمار ایران نیز طی سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نرخ NEET در کشور را ۲۷.۴ درصد برای سال ۱۴۰۰ و میزان ۲۹.۴ درصد برای سال ۱۳۹۹ ذکر کرده است مرکز آمار این رقم را برای مردان ۱۸.۲ درصد و برای زنان ۳۹ درصد ارائه کرده است.
جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه فرهنگیان با تاکید بر اینکه در گزارش مرکز آمار تعداد جوانان در شرایط NEET طی سال گذشته نزدیک به 3 میلیون نفر ذکر شده است، ابراز کرد: ۹۴۱ هزار نفر از آنان را مردان و یک میلیون و ۹۸۵ نفر از آن را نیز زنان تشکیل می‌دهند.
وی با اشاره به اینکه تفاوت آمارها در این دو مرکز نشان می‌دهد ما نه تنها در سیاستگذاری و برنامه‌ریزی برای این گروه دچار مشکل هستیم، ادامه داد: از فقر و تناقض در داده‌ها و اطلاعات در مورد NEET نیز رنج می‌بریم.
حمدی عنوان کرد: این آمارها درباره جمعیت NEET در جامعه ایران بسیار تکان دهنده است و نشان از اینکه این بمب ساعتی را باید خنثی کرد دارد چراکه در غیر این صورت حیات اجتماعی و سیاسی جامعه را دچار مخاطره جدی خواهد کرد.
وی گفت: در هیجانات و وقایع پاییز ۱۴۰۱ در جامعه ما که از آن با توجه به ویژگی‌های جامعه‌شناختی‌اش می‌توان به شورش تعبیر کرد و درصد خشونت و تخریب بالای آن، ردپای NEET به صورت عيان دیده شد.
جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه شرایط فوق یک هشداری است که باید آن را در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی اجتماعی به صورت جدی و حتی در قالب مهم‌ترین مسئله اجتماعی مدنظر قرار داد، بیان کرد: تا با استفاده از این موارد برای کاهش آن چاره‌جویی کرد.
بیکاری زمینهساز ایجاد مشکلات مختلف است
ابوالفضل شاهمرادی، مدرس دانشگاه در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: شُغل یا پیشه فعالیتی ارادی است که مردم برای پشتیبانی از نیازها و خواسته‌های خود، دیگران یا یک جامعه وسیع‌تر، انجام می‌دهند.
وی بیان کرد: در زمینه اقتصاد، پیشه را می‌توان به‌عنوان یک فعالیت انسانی در نظر گرفت که به کالاها و خدمات در یک اقتصاد کمک می‌کند.
مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه یکی از بزرگ‌ترین سوالات جوانان در برههای خاص از زندگیشان این است که کدام یک از حوزه‌های کارمندی یا شغل آزاد مناسب آن‌ها است، مطرح کرد: شغل دولتی یا آزاد؟ بدون شک از گذشته تا به امروز کار کردن و کسب درآمد یکی از مهم‌ترین جنبه‌های زندگی اجتماعی هر فردی بوده است.
وی ادامه داد: شاید اصلی‌ترین و مهم‌ترین دلیل فرد از استخدام شدن و کار کردن، کسب درآمد و گذران زندگی باشد.
شاهمرادی با اشاره به اینکه بیکار به فردی گفته می‌شود که در سن جوانی جویای کار باشد، بیان کرد: اما با وجود تلاش شغل یا منبع درآمدی پیدا نکند.
وی تصریح کرد: وجود بیکاری در هر کشور باعث بالا رفتن آمار فقر، فساد، توزیع ناعادلانه درآمد، طلاق، قاچاق مواد مخدر، ناامنی و پیامدهای سنتی دیگر در آن کشور خواهد شد.
مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه ایجاد اشتغال یکی از مهم‌ترین ابزارهای کاهش بیکاری، فقر و نابرابری است، افزود: مثلاً دانشگاه‌ها متولی تامین شغل نیستد ولی می‌توانند با ایجاد رشته‌های کارآفرین با توجه نیاز‌های منطقه‌ای مسیر اشتغال را هموار سازند.
وی با تاکید بر اینکه امروزه در دنیا دولت‌ها سعی می‌کنند اداره دولت را به بخش خصوصی واگذار کنند، بیان کرد: در کشورمان ایران و رهبر معظم انقلاب بخش خصوصی را «ماشین پیشبرد اقتصاد» می‌دانند.
شاهمرادی گفت: بخش خصوصی را به «وانتی» تشبیه می‌کنند که می‌تواند بار اقتصاد را به دوش کشیده و به مقصد برساند.
وی با تاکید بر اینکه در مدل مطلوب معظم‌له دولت نقش حمایت‌کننده، هدایت‌کننده و کمک‌کننده را خواهد داشت، اظهار کرد: اما «در عرصه، محور حرکت، بخش خصوصی خواهد بود.»، پس نتیجه‌گیری می‌شود که منظور شغل فقط، بخش دولتی نیست.
مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه جوانان و افراد جویای‌کار باید به دنبال شغل با توجه تخصیص خود باشد، یادآور شد: ممکن است این حرفه دولتی، خصوصی، یا خود‌اشتغالی، زود‌بازده باشد.
بزهکاری در جامعه از پیامدهای بیکاری
محمد افشاری، روانشناس و مشاوره خانواده مرکز مشاوره شمیم خانواده و کلینیک روانشناسی مهر زنجان در این راستا به خبرنگار موج‌رسا گفت: یکی از مسائلی که در خانواده و در مقیاس بزرگ‌تر یعنی جامعه باعث بروز مشکلات می‌شود امر بیکاری است.
وی با بیان اینکه انسان زمانی که تمایل به انجام شغل دارد، در پرتو آن شغل، آزادی و استقلال فردی، مالی و اقتصادی داد، افزود: فرد از این طریق وجود شغل می‌تواند شایستگی‌های خود را اثبات کند.
روانشناس و مشاوره خانواده با اشاره به اینکه بیکاری از بزرگ‌ترین مشکلات در جامعه امروزی محسوب می‌شود، ابراز کرد: وجود بیکاری، آسیب‌های اجتماعی و روانی و در پی آن آسیب اقتصادی قابل‌توجهی را به وجود می‌آورد که منجر به جرائم و مشکلات و اقتصادی و به تبع آن تاثیر ویرانگری را به وضعیت آن فرد بیکار خواهد گذاشت.
وی تصریح کرد: بیشتر افراد بیکار دچار عوارض افسردگی می‌شوند که شایع‌ترین آن احساس پوچی است که خود این مسئله هم زمینه پیشرفت و گسترش مشکلات فوق را ایجاد خواهد کرد.
تاکید اسلام به نقش کار در زندگی
افشاری گریزی به تاکیدات اسلام در این زمینه زد و یادآور شد: اسلام تاکید زیادی بر نقش کار و تلاش دارد، وقتی کسی کار و شغل دارد به تبع آن آرامش روانی داشته و شأن و جایگاه اجتماعی او حفظ می‌شود.
وی گفت: فردی که شغل دارد می‌تواند از خانواده خود به‌طور کامل حمایت کند و به صورت قطع به بسیاری از مشکلات دچار نخواهد شد.
روانشناس و مشاوره خانواده با تاکید بر اینکه واضح‌ترین پیامد بیکاری، احساس بی‌ارزشی است، عنوان کرد: وجود این مسئله اگر به دلیل فراهم نبودن زمینه کار و عدم تلاش فرد برای شغل مورد نظر باشد مدام مورد سرزنش اطرافیان به خصوص خانواده قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: در بیشتر مواقع اطرافیان توجه لازم نسبت به فرد بیکار را ندارند و در این شرایط فرد احساس بی‌ارزشی می‌کند و می‌توان گفت که به دنبال حس بی‌ارزشی فقر و تنگدستی و به تبع آن محرومیت از رفاه و آسایش و آرامش و سایر موارد به‌وجود خواهد آمد.
افشاری با اشاره به اینکه بیکاری باعث می‌شود فرد از امکانات مورد نیاز برای رفاه و آسایش برای خود و خانواده‌اش در جامعه محروم شود، اظهار کرد وجود این مسئله به مرور زمان باعث می‌شود شخص آرامش روانی خود و خانواده را متزلزل کند.
وی عنوان کرد: افراد بیکاری که دارای فرزند هستند مسئله‌هایی را برای فرزندان از جمله محرومیت از تحصیل و اوضاع معیشتی پر از مشکل را برای آنان به‌وجود می‌آورند.
روانشناس و مشاوره خانواده با تاکید بر اینکه فرد بیکار آماده بزهکاری است، مطرح کرد: یعنی شرایط را برای تحقق بزهکاری فراهم می‌کند و در این صورت نه تنها نمی‌تواند معیشت خود را به نحو احسن برطرف کند بلکه از طرف خانواده نیز تحت فشار قرار می‌گیرد و دست به بزهکاری می‌زند.
کاهش بیکاری نیازمند حمایت نهادهای مسئول
وی خاطرنشان کرد: نکته‌ای قابل اهمیت دیگر این است که مسئولیت برخی نهادها مانند سازمان بهزیستی کشور و همچنین کمیته امداد امام خمینی (ره) که در قالب نهادهای حمایتی به افراد آسیب دیده و یا در معرض آسیب خدمات ارائه می‌کنند در مقایسه با سایر متولیان حوزه آسیب سنگین‌تر است.
افشاری با تاکید بر اینکه نهادهای مذکور می‌توانند با تسهیل شرایط اشتغال و حمایت از کارآفرینان در این حوزه نقش مهمی ایفا کنند، عنوان کرد: خانواده‌ها نیز با حمایت و قبول بخشی از امورات و مخارج از افراد بیکار را حمایت کنند.
وی با اشاره به اینکه چند نوع بیکاری وجود دارد، ادامه داد: مورد اول بیکاری موقتی است که به بیکاری گفته می‌شود فرد قبلاً شغلی را داشته و در شرایط فعلی شغل خود را از دست داده است و تا به شغل خود بازگردد نیاز به حمایت دارد.
روانشناس و مشاوره خانواده تصریح کرد: نوع دیگر بیکاری آن است که فرد کلاً به صورت داوطلبانه بیکار است و تلاشی در جهت پیدا کردن شغل ندارد.
وی اظهار کرد: نوع دیگر از بیکاری زمانی است که فرد می‌خواهد شغل خود را از یک مورد به مورد دیگر تعویض کند و در فاصله بین این دو شغل بیکاری وجود دارد.
بیکاری یکی از بزرگ‌ترین معضلاتی است که تعادل و آرامش، فرد، خانواده و جامعه را به هم می‌ریزد و باعث ایجاد بحران‌های متعدد می‌شود، بیکاری زمینهساز بزهکاری، مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را برای فرد، خانواده و به تبع آن برای جامعه به دنبال دارد که نیازمند این است که نهادهای دولتی فعال در این زمینه با ایجاد اشتغال و حمایت از کارآفرینان تا حد زیادی از وجود بیکاری در جامعه پیشگیری کنند.
انتهای خبر/