خطر سرقت اطلاعات در کمین کاربران

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ طی دهه‌های اخیر با پیشرفت گوشی‌های تلفن همراه و سیستم‌های رایانه برنامه‌ها، پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی فراوانی به وجود آمده‌اند، این شبکه‌ها با مرور زمان دستخوش تغییراتی شده و تلاش به افزودن امکانات برای جذب مخاطبان خود را داشتند و می‌توان گفت با این اقدام و تجهیز پلتفرم‌های خود به امکانات به روز در این زمینه موفقیت‌های شایان‌ذکری را نیز کسب کرده‌اند.

بیشتر بخوانید

• شبکه‌های اجتماعی خارجی ناامن هستند
• تبیین در فضای مجازی ضروری است

استفاده از پلتفرم‌ها نیازمند آگاهی است

باید گفت که استفاده از این پلتفرم‌ها در ظاهر امری راحت است ولی باید توجه داشت ورود به این‌ها نیازمند کسب مهارت، آگاهی و اطلاعات لازم است تا در حد امکان گزند، صدمه و آسیبی به افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی وارد نشود.

کشورهای غربی در تلاش برای ایجاد قوانین و راهکارهایی هستند که بتوانند فضای مجازی را تحت کنترل خود درآورند.

این قوانین شامل مسائل مربوط به حریم خصوصی، امنیت و حقوق دیجیتال می‌شود.

با توجه به اینکه اداره این پلتفرم‌ها نیازمند هزینه‌های گزاف است مدیران برخی از این شبکه‌ها در ازای دریافت مبالغی اطلاعات کاربران را در اختیار حکومت‌ها قرار می‌دهند.

در برخی موارد نیز که مالکان این شبکه‌ها در مقابل خواسته‌های حکومت‌ها ایستادگی می‌کنند حکومت‌ها به واسطه زور متوسل شده و درصدد آن هستند که از طریق اجبار و حتی دستگیری و زندانی کردن افراد به بهانه‌های مختلف سعی در دستیابی اطلاعات داشته باشند.

در این میان شبکه‌های اجتماعی داخلی نیز محیطی بهتر و امن‌تری در مقایسه با شبکه‌های خارجی نظیر تلگرام هستند و  امروزه نیز به پیشرفته‌ترین امکانات روز مجهز شده‌اند.

دستگیری پاول‌ دوروف مدیرعامل تلگرام در فرانسه به‌ عنوان یک امر مهم، زاوایای  متفاوتی از سیاست‌های دوگانه غرب در آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات را آشکار کرده است.

کشور‌های غربی به ظاهر طرفداران و اجرا کنندگان آزادی بیان و دسترسی آزاد به اطلاعات هستند ولی در اجرا این ارزش‌ها ممکن است تحت تأثیر منافع خودشان واقع شود و این امر به عنوان پارادوکسی بزرگ و آشکار است.

داده‌ها جزو دارایی‌های هر کشور به حساب می‌آیند

امیرحسین شکوری، فعال سواد رسانه در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا گفت: داده‌های هر کشور در سال‌های اخیر جزو دارایی‌های آن کشور به حساب می‌آیند.

وی با بیان اینکه اگر زمانی کشور‌ها از معادن و نفت محافظت می‌کردند افزود: امروزه باید داده‌ها و اطلاعاتشان محافظت شود تا در دسترس دیگران قرار نگیرد، چراکه دسترسی به اطلاعات می‌تواند به شکل‌گیری موضوعات پیچیده منجر شود.

فعال سواد رسانه تصریح کرد: به دلیل وجود موارد فوق دولت‌ها و قدرت‌ها به نحوی در تلاش هستند تا اطلاعات و داد‌ها را جمع‌آوری کنند.

وی با اشاره به اینکه دولت‌ها به خاطر اعمال حاکمیت و کنترل افکار عمومی همچنین مبارزه با یک سری جرایم نیاز دارند تا به داده‌های پلتفرم‌های مختلف دسترسی داشته باشند بیان کرد: به همین دلیل کشورها پلتفرم‌هایی که در آن کشور فعال هستند را موظف می‌کنند تا اطلاعات را در دسترس آن‌ها قرار دهند.

وی خاطرنشان کرد: تا از یک سو دولت‌ها بتوانند از این اطلاعات حفاظت کنند و از سویی دیگر به این اطلاعات نظارت و دسترسی داشته باشند.

شکوری ابراز کرد: این دسترسی‌ها نیز با هدف کنترل افکار عمومی (تفکر، علایق و اقدامات مردم) و کنترل دولت‌ها در مقابل برخی حوادث (از جمله جرائم سامان‌یافته) انجام می‌شود.

وی با اشاره به اینکه گاهی برخی دولت‌ها پای خود را از این اقدامات فراتر می‌گذارند عنوان کرد: به دنبال این هستند تا به اطلاعات بیش‌تری دسترسی داشته باشد. 

فعال سواد رسانه تصریح کرد: هدف از این اقدامات آن است که آنان ترس دارند تا اطلاعات در دسترس افرادی غیر از خودشان قرار گیرد.

وی یادآور شد: دولت‌ها بر این دادها و دسترسی آن‌ها احتیاج دارند تا گروه و یا شخصی به این اطلاعات دسترسی نداشته و مقدم بر آنان نباشد.

الزام دولت‌ها برای دسترسی به داده پلتفرم‌ها

شکوری با تاکید بر اینکه برخی از دولت‌ها این پلتفرم‌ها را ملزم می‌کنند تا داده‌ها را در اختیارشان قرار دهند اظهار کرد: هر چند این حکومت‌ها قوانینی برای حریم خصوصی قرار می‌دهند با این تفاوت که حریم خصوصی برای خودشان در نظر نمی‌گیرند بلکه دیگران را مد نظر قرار می‌دهند.

وی با تاکید بر اینکه بسیاری از شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌ها که در اختیار ما قرار دارند رایگان هستند افزود: حجم داده‌های تبادل شده در شبکه‌های اجتماعی بسیار زیاد است و زیرساخت برای نگهداری و تبادل این داده‌ها بسیار هزینه‌بر است.

فعال سواد رسانه مطرح کرد: شاید سوالی پیش بیاید که این هزینه‌ها از کجا تامین می‌شوند؟ مقداری از این درآمد‌ها از تبلیغات حاصل می‌شود ولی باز هم پاسخ‌گوی هزینه‌ها نیست.

وی با اشاره به اینکه با نگاه جزئی‌نگر می‌توانیم پی ببریم که برخی از این پلتفرم‌ها در حال داده‌فروشی هستند گفت: این پلتفرم‌ها در ازای گرفتن مبالغی داده‌ها را در اختیار حکومت‌ها قرار می‌دهند و دولت‌ها نیز این اطلاعات را مورد استفاده قرار می‌دهند.

شکوری خاطرنشان کرد: برخی از پلتفرم‌ها نیز حاضر به فروش اطلاعات و داده‌های خود به حکومت‌ها نیستند و در این مورد دولت‌ها به زور متوسل شده و با مسدود کردن شبکه‌های اجتماعی یا کارهای مختلف دیگر نظیر اعلام جرم علیه شبکه‌های اجتماعی آنان را مجبور می‌کنند تا داده‌ها را در اختیارشان قرار دهند.

وی با بیان اینکه هر حکومتی به دنبال این است که به اطلاعات کاربران خود دسترسی داشته باشد بیان کرد: اخیرا دولت‌ها تلاش دارند بر حساب کاربران خود دسترسی داشته باشند.

فعال سواد رسانه با تاکید بر اینکه شبکه‌های اجتماعی هر چقدر هم امن باشند باز هم راهی برای دسترسی به آنان وجود دارد ادامه داد: پلتفرم‌ها برای بالا بردن امنیت شبکه خود هکرهایی که می‌توانند به سیستم آن‌ها نفوذ کنند جایزه‌های می‌دهند تا راه‌های نفوذ به شبکه کشف شود.

وی در توصیه به کاربران شبکه‌های اجتماعی گفت: هیچ‌گاه اطلاعات مهم خود را در بستر شبکه‌های اجتماعی منتشر نکنند و برای نگهداری اطلاعات خود از فضایی استفاده کنند که از امنیت بالایی برخودار است‌.

شکوری گریزی به سطح امنیت پلتفرم‌ها زد و تصریح کرد: هیچ پلتفرمی امنیت کامل ندارد و ممکن است اطلاعات در اختیار افراد فاقد صلاحیت و در نتیجه مورد سوء استفاده واقع شود.

تجهیز پلتفرم‌ها با گذر زمان 

ابوالفضل شاهمرادی، مدرس دانشگاه در گفتگو با موج‌رسا گفت: امروزه استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی خارجی رونق زیادی داشته و افرادی که از این فضا استفاده می‌کنند با خطرات آن آشنایی ندارند‌.

وی با تاکید بر اینکه با قرارگیری در این فضاها اطلاعات مهم و شخصی افراد نظیر داده‌های مالی در دسترس صاحبان آنان قرار می‌گیرد افزود: این تهدیدی برای اطلاعات افراد است‌.

 مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: این شبکه‌های اجتماعی از زمان ایجاد تاکنون دست‌خوش تغییراتی شده و با گذر زمان بر امکانات و تجهیزات خود افزوده‌اند تا افراد بیش‌تری را به خود جذب کنند و مرکز توجه قرار گیرند.

وی با بیان اینکه حضور و فعالیت در این رسانه‌ها امری به ظاهر ساده و راحت است تصریح کرد: در حالی که شبکه‌های اجتماعی فضایی ناامن است و نیاز به کسب دانش و آگاهی برای حضور در آن است که تعداد بسیاری از افراد به این موضوع توجهی نشان نمی‌دهند.

شاهمرادی اظهار کرد: دسترسی به اطلاعات شخصی کاربران در این فضاها نه تنها حریم خصوصی آن‌ها را مورد تهدید قرار می‌دهد بلکه تهدیدی مهم و حساس برای امنیت ملی نیز تلقی می‌شود که می‌تواند آسیب بزرگ و قابل‌توجهی به امنیت ملی وارد کند و مورد سوء استفاده واقع شود.

امنیت پلتفرم‌های داخلی 

وی گریزی بر اصرار کشورهای غربی به دسترسی اطلاعات کاربران در پلتفرم‌های تولید غرب زد و ابراز کرد: اصرار این دولت‌ها برای دسترسی به اطلاعات با هدف نظارت به مردم و شهروندان خود است در حالی که مواردی چون مبارزه با تروریسم، کشف باندهای قاچاق و مواد مخدر و موارد امنیتی را بهانه می‌کنند.

مدرس دانشگاه در اشاره به وجود شبکه‌های اجتماعی داخلی زد و تاکید کرد: در مقابل این پلتفرم‌های خارجی که امنیت چندانی در آن‌ها به چشم نمی‌خورد و تهدیدی برای افراد به ویژه نوجوانان و جوانان تلقی می‌شود وجود پلتفرم‌های داخلی محیطی امن و مورد اعتماد برای حضور و فعالیت است.

وی اظهار کرد: محیط‌هایی که با گذر زمان در حال پیشرفت و افزودن امکانات است که در حال رقابت با نمونه‌های خارجی هستند از طرفی محیطی امن برای حضور هستند.

شاهمرادی با اشاره به اینکه امروزه گرایش افراد به شبکه‌های اجتماعی داخلی در حال افزایش بوده افزود: افراد با آگاهی از مضرات پلتفرم‌های خارجی، تمایل بیش‌تری به فعالیت در این شبکه‌های داخلی داشته و اقدام به فعالیت‌هایی از قبیل فعالیت‌های تجاری، ایجاد آنلاین شاپ‌ها، تشکیل گروه‌ها و کانال‌های فرهنگی و آموزشی کرده و موفقیت‌های فراوانی در این زمینه کسب کرده‌اند.

آگاهی کاربران در استفاده از پلتفرم‌ها

وی عنوان کرد: کاربران باید با آگاهی و دقت بیش‌تری از خدمات مجازی استفاده کرده و در انتخاب بسترهای مجازی، امنیت و حفاظت از اطلاعات شخصی خود را در نظر بگیرند.

مدرس دانشگاه بیان کرد: مدیر‌عامل تلگرام از درخواست رژیم صهیونیستی برای سانسور اطلاعات خودداری کرده بود.

وی یادآور شد: از لحاظ ابعاد حقوقی بازداشت پاول دروف با توجه رعایت تمام مواردی حقوقی و دیپلماتی با ورود قانونی به کشور کشور فرانسه غیر قانونی بوده و باید انجام نمی‌شد.

شاهمرادی خاطرنشان کرد: دورف در ۲۴ اوت ۲۰۲۴ در فرانسه به اتهامات جزایی مربوط به عدم نظارت بر محتوا در تلگرام و امتناع از همکاری با پلیس که باعث گسترش فعالیت‌های  به ظاهر مجرمانه دستگیر شد.

وی با تاکید بر اینکه امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه تاکید کرد که «این پرونده به هیچ وجه سیاسی نیست» بیان کرد: این دستگیری بی‌سابقه، سوالات زیادی را درباره این سرمایه‌دار فناوری و روابط او با پاریس و مسکو، به وجود آورد.

مدرس دانشگاه ادامه داد: انتشار تصاویر نسل‌کشی ارتش رژیم صهیونیستی در غزه در تلگرام، نگرانی مسئولان این رژیم را در پی داشته است که برخی هکرهای تلگرام به اطلاعاتی محرمانه در مورد نسل‌کشی ارتش اشغالگر صهیونیستی در نوار غزه و حاوی اطلاعات شخصی مقامات عالی رتبه، مکاتبات حساس و اسناد داخلی و محرمانه وزارتخانه‌های رژیم صهیونیستی است دست یافته و آن را در تلگرام منتشر کردند.

وی اظهار کرد: اما تلگرام در برابر فشارهای این رژیم مقاومت کرده و حاضر به سانسور اخبار و حوادث مربوط به جنگ علیه غزه نشده و به همین خاطر در فرانسه بازداشت شده است.

شاهمرادی با اشاره به اینکه ادعا می‌شود دوروف به خاطر ۱۲ جرم مختلف بازداشت شده مطرح کرد: علت بازداشت او رد درخواست رژیم صهیونیستی برای سانسور اخبار مربوط به نسل‌کشی این رژیم در غزه بوده است.

فضای مجازی نیازمند سواد رسانه 

جواد حاتمی در گفتگو با خبرنگار موج‌رسا با بیان اینکه فضای مجازی فضایی است که امروز خواهان زیادی دارد و بسیاری از افراد هستند که اطلاعات و طرز کار درستی از این فضا ندارند و بدون داشتن سواد رسانه در آن فعالیت می‌کنند اظهار کرد: فعالیت در این عرصه نیاز به سواد رسانه دارد.

وی با بیان اینکه در بحث استفاده از پلتفرم‌ها یا همان شبکه‌های اجتماعی خارجی مانند تلگرام نکاتی مد نظر باشد ابراز کرد: پاول دوروف در سفری که به فرانسه داشت از نظر بسیاری از غرب‌گرایان این کشور مهد آزادی و تمدن است وی را به‌ علت نقض قوانین آن کشور بازداشت کردند و بعداً دولت فرانسه نتوانست اسنادی را علیه او ارائه دهد و در نتیجه آزاد شد.

وی عنوان کرد: باید در نظر داشت اکثر شبکه‌های اجتماعی خارجی اطلاعات کاربران را به سرویس‌های جاسوسی می‌فروشند از جمله آن‌ها می‌توان به اینستاگرام اشاره کرد که در هنگام استفاده از آن باید جاسوسی بودن آن مد نظر قرار گیرد و کاربران از آن مطلع شوند.

مدرس سواد رسانه با اشاره به اینکه کشور آمریکا با روکش بسیار خوبی تحت عنوان محافظت از اطلاعات شخصی کاربران برنامه‌ریزی شده اینترنت و فضای مجازی را به جهان شناساند ادامه داد: اکنون میلیون‌ها نفر بدون هیچ اطلاعی از آن استفاده می‌کنند و این موضوع بیانگر امنیت محتوای شخصی کاربران است که به هیچ‌وجه در شبکه‌های اجتماعی خارجی تضمینی نسبت به نگهداری و محافظت اطلاعات آن‌ها وجود ندارد.

حاتمی تصریح کرد: شبکه‌های اجتماعی خارجی مانند جاسوس هستند و خود اینترنت زاده و متولد شده ارتش آمریکا است که در سال ۱۹۶۰ به دست آمریکا دهکده‌جهانی پایه‌ریزی شد.

وی گفت: ریشه تمام نرم‌افزارها اینترنت در ارتش آمریکا است که آن‌ها در یک پوشش فرهنگی و اقتصادی پا به عرصه گذاشتند و در اصل از شبکه‌های اجتماعی یک ابزار مانند موشک و بمب‌های اتمی با شکل و ظاهری فریبنده در جنگ نرم، شناختی و اطلاعاتی استفاده می‌شود.

مدرس سواد رسانه اضافه کرد: مخاطبان سعی کنند اطلاعات شخصی خود را در شبکه‌های اجتماعی داخلی ذخیره کنند تا مورد سوء استفاده قرار نگیرد و شبکه‌های اجتماعی خارجی سوغات مخرب غرب است و مخاطبان باید با اطلاعات کافی وارد این حوزه شوند.

مدرس سواد رسانه عنوان کرد: شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام، اینستاگرام واتس‌آپ، وايبر، تانگو، وی‌چت، لاين، فيس‌بوک، توئيتر و...از مهم‌ترين ابزارهای جاسوسی هستند که امروزه خواسته یا ناخواسته‌ افراد زیادی از آن استفاده می‌کنند.

با این حال اطلاعات و داده‌های مهم افراد نظیر داده‌های مالی با ورود به پلتفرم‌های خارجی در اختیار سازنده این برنامه‌ها قرار داده می‌شود که بیش‌تر کشورها درصدد دسترسی به این اطلاعات هستند.