راهکار برون رفت از چالش بیکاری چیست؟

به گزارش موج رسا; بیکاری، واژه غریبی نیست و اگر در گذشته، اطلاق این عنوان به شخص یا گروهی از منظر اجتماعی ناپسند به شمار می‌رفت،  اما  آن‌چنان این آفت دامنگیر بخش‌ها و گروه های متعدد اجتماعی شده که گویی به مسئله‌ای عادی و روزمره جامعه مبدل شده که با شنیدن آن، دیگر لبی گزیده نمی‌شود.

در میان تمامی صاحب نظران و کارشناسان حوزه اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی ، این وجه اشتراک نظری غالب است که بیکاری علت  بسیاری از معضلات و نارسایی‌های اجتماعی به شمار می رود و حداقل اینکه مواجه بودن فرد با این پدیده، می‌تواند به نحو فزآینده ای روند و مسیر لغزش های احتمالی را تسریع و هموار کند.

اهمیت اشتغالزایی و توسعه فرصت های شغلی به میزانی ضروری و انکارناپذیر است که رهبر معظم انقلاب در نامگذاری شعار سال نیز به آن اشاره داشتند و بر ضرورت ایجاد فرصت های شغلی برای جوانان و جویندگان کار، تاکید فرمودند.

تردیدی وجود ندارد در صورت رفع بحران بیکاری، دستگاه و قوه مجریه کشور موفق به کسب ارزنده ترین نتایج در دوران مدیریتی خود خواهد شد، امری که تا حدی در تمامی سخنرانی‌ها، نشست ها، سمینارهای اقتصادی و اجتماعی و...بر ضرورت تحقق و حصول آن تاکید می شود، اما فاصله ای جدی میان آنچه که در کلام مسئولان اجرایی شنیده می شود با میزان موفقیت ها و دستاوردهای حاصل شده در این خصوص احساس می شود و البته این معضلی است که متأسفانه در برخی از ادوار گذشته نیز با شدت و ضعف هایی استمرار داشته است.

با وجود اینکه تمامی مسئولان  بر لزوم اشتغالزایی اصرار می ورزند اما سیل جویندگان کار و جوانانی که با این نارسایی جدی دست و پنجه نرم می‌کنند، افق و آینده نوید بخش و روشنی را به ذهن متبادر نمی‌سازد. در این میان اقشار تحصیلکرده و دانشگاهی بیش از هر طیف و گروه دیگری در معرض این آسیب قرار دارند و هر ساله نیز بر تعداد این گروه (متقاضیان اشتغال) افزوده می شود.

چندی پیش، رییس مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار در گفت و گویی با رسانه‌ها، از دو برابر شدن نرخ بیکاری کل کشور خبر داد که این اعداد و ارقام، موید وضعیت بغرنج و بحرانی حاکم بر حوزه اشغال کشور است.

آن‌چنان‌که  نعمت ا...میر فلاح نصیری بیان می‌کند، برای رفع این عارضه باید سالانه 900 هزار شغل در کشور ایجاد شود. البته در ارتباط با اعداد و ارقامی که در خصوص تعداد افراد و گروه های متقاضی شغل منتشر و رسانه ای می شود، اختلاف نظرهای بسیاری وجود دارد، بنابراین در بحرانی بودن  این مشکل هیچ‌گونه تردیدی وجود ندارد.

فارغ از اظهار نظرهای داخلی  و نظریه پردازی کارشناسان و صاحب نظران حوزه اقتصادی و اجتماعی کشور، آمارهای جهانی اعلام شده نیز مبنی بر شرایط سخت و بحرانی اشتغال در ایران است. با مبنا قرار دادن اطلاعات و داده های منعکس شده از سوی کارشناسان سازمان جهانی کار و رییس مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار، این واقعیت قطعی می شود که بیکاری جوانان در کشور شرایط بحرانی را تجربه می کند و خروجِ از آن نیز بدون لحاظ کردن مدیریت صحیح بحران و هم افزایی و همگرایی بین دستگاهی مُیَسَر نخواهد شد.

در ذیل این گزارش تلاش می شود،در گفت و گو با کارشناسان و صاحب نظران اقتصادی راهکارهای مقتضی برای خروج از این بحران مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

تقویت تولید و توسعه مشاغل خانگی،بیکاری را تعدیل خواهد کرد

مجید شیخی، محقق و پژوهشگر اقتصادی در گفتگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی در خصوص راهکارهای اصولی برای عبور از چالش بیکاری اظهار کرد: برای تحقق چنین امر خطیری، تنها با عزم ملی، می‌توان بر بسیاری از این نارسایی ها چیره شد در غیر این‌صورت با نگاه های تک بُعدی و خلاصه کردن مشکل به یک یا دو نهاد خاص نمی توان به توفیق چندانی در این خصوص نائل شد.

وی افزود: تلاش مضاعف دستگاه های نظارتی برای مقابله با پدیده های شومی همچون قاچاق، تشدید مجازات‌ها با وضع قوانین مرتبط با تخلفات اقتصادی از سوی مجلس شورای اسلامی، هدفمند کردن آموزش ها در دو حوزه وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم، جلوگیری از جذب دانشجو فراتر از نیاز جامعه، ارائه تسهیلات کم سود و...از نمونه اقداماتی است که هر یک به نوعی تعدیل‌کننده این مشکل عمیق خواهند بود.

شیخی بیان کرد: تلاش برای توسعه مشاغل خانگی بخصوص صنایع دستی به عنوان فعالیت هایی که با حداقل سرمایه درآمدزایی قابل توجهی در پی خواهد داشت، از دیگر تدابیری است که با اتکای به آن می توان به این مشکل (بیکاری) غلبه کرد.

این کارشناس اقتصادی گفت: موثرترین  اقدام برای توسعه فرصت های شغلی به تقویت تولید داخلی معطوف می‌شود و این راهکار و ایده‌ای است که در بسیار از کشورهای جهان، نتایج آن به اثبات رسیده است.

وی افزود: البته نباید این واقعیت را از نظر دور داشت که معضل بیکاری تنها به کشور و جامعه ایران خلاصه نمی شود و در بسیاری از کشورهای جهان، رگه هایی از این معضل دیده می شود، اما نقطه تفاوت به ضریب و شدت بروز این عارضه باز می‌گردد.

سن بازنشستگی کاهش یابد/از بکارگیری مجدد نیروهای مذکور اجتناب شود

کاهش سن بازنشستگی از دیگر راهکارهایی است که از سوی برخی کارشناسان اقتصادی به عنوان راهکاری برای کاهش این معضل مد نظر قرار می‌گیرد.

اصغر مشبکی، استاد دانشگاه معتقد است در صورت کاهش سن بازنشستگی به میزان دو تا سه سال و البته خودداری از بکارگیری مجدد افراد بازنشسته، می توان در مدیریت این عارضه (بیکاری) موفق تر عمل کرد.

وی با اشاره به ضرورت بهره گیری حداکثری از ظرفیت اشتغال، فضای مجازی و مشاغل نوین مرتبط با این حوزه، بیان می‌کند: توجه هر چه بیشتر به مشاغل پاره وقت از دیگر ضروریاتی است که در صورت عملیاتی شدن آن، می‌توان ضریب حصول موفقیت ها در مقابله با بیکاری را تقویت کند.

چندی پیش دولت، طرح‌هایی همچون کارورزی،کاج و...را برای اشتغال جوانان ارائه کرد که البته حصول نتایج مثبت و سازنده در سایه اجرایی و عملیاتی شدن آن، مستلزم گذر زمان و کسب تجربیات هر چه بیشتر است، اما بدون تردید، نمی توان این واقعیت را انکار کرد که در صورت عدم موفقیت در رفع این معضل، درآینده ای نه چندان دور، شاهد بحران ها و چالش های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی هر چه عمیق تری خواهیم بود که مهار آن ، مستلزم مصروف ساختن هزینه های سنگین و شاید غیر قابل جبران باشد.