تقویت دیپلماسی اقتصادی و سیاسی ایران در اجلاس سران اکو/ گشایش مشکلات اقتصادی با راهبردهای جدید دولت سیزدهم

به گزارش موج رسا; نشست سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) با هدف حل و فصل مناسبات اقتصادی، ایجاد راهکارها و زمینه‌سازی برای گسترش فعالیت‌های اقتصادی با اولویت همسایگان در ترکمنستان برگزار در چند سال گذشته و امسال برگزار شد و هر کدام از کشورهای شرکت‌کننده در این نشست تلاش دارند تا با توجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های خود از این نشست به نفع کشور خود استفاده کنند.

ایران جزو اولین کشورهای عضو این سازمان و موسس آن بوده و با وجود همه ظرفیت‌ها در بخش‌های مختلف در سال‌های گذشته نتوانسته برای توسعه اقتصادی کشور از این همکاری استفاده کند.

توسعه تجارت و اقتصاد برای هر کشوری مهم بوده و در ارتباط با سایر کشورهای جهان می‌تواند توسعه اقتصادی و تجاری خود را رقم بزند، اما هنوز همگرایی لازم برای این امر مهم محقق نشده است اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم و پیوستن ایران به پیمان شانگهای و حضور موثر در نشست سازمان اکو بارقه‌های امید را برای توسعه ارتباطات با کشورهای عضو سازمان اکو به وجود آورده و به نظر می‌رسد آیت‌الله رئیسی گسترش همکاری با این کشورها را به جد در برنامه خود دارد.

ایران به عنوان یکی از پایه‌گذاران این سازمان جایگاهی ویژه در بین کشورهای عضو این سازمان داشته و می‌تواند نقش مثمر ثمری در برقراری ارتباط و توسعه فعالیت‌های اقتصادی داشته باشد.

ایران در طی سال‌های گذشته در جلسات برگزار شده توسط اعضای این سازمان پیشنهاداتی از جمله گردشگری سلامت، لغو ویزا به ویژه ویزای درمانی، مبارزه با فساد، تاکید بر مقررات زدایی، افزایش تسهیل فعالیت‌های گمرکی، تقویت همکاری‌های علمی و فنآوری و گسترش همکاری‌های اقتصادی، صنعتی، انرژی، کشاورزی را ارائه کرده است.

سازمان همکاری اکو جایگزین همکاری عمران منطقه‌ای بوده و سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه در سال 1341 آن را پایه‌گذاری کرده‌اند که پس از فروپاشی شوروی کشورهای افغانستان، آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قیرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان به آن پیوسته‌اند.

در حال حاضر 25 درصد بودجه سالانه این سازمان را ایران تامین کرده و 20 درصد کارشناسان آن ایرانی هستند.

در چند سال گذشته به دلیل تحریم‌های ناجوانمردانه آمریکا علیه نظام اسلامی ارتباطات بانکی و صادراتی ایران با این کشورها کاهش یافته است، اگر چه کارشناسان معتقدند با آغاز فعالیت دولت سیزدهم روابط یخی ایران با برخی کشورهای منطقه شکسته شده و حجم مبادلات تجاری با این کشورها افزایش یابد.

یکی از اولویت‌های دولت سیزدهم توجه به همسایگان بوده و به نظر می‌رسد با حضور آیت‌الله رئیسی در راس دولت جدید زمینه همکاری‌ها بیش از گذشته فراهم و سوء تفاهم‌ها و مشکلات گذشته برطرف شود.

سفر آیت‌الله رئیسی به تاجیکستان و ترکمنستان و برخی کشورهای عضو سازمان اکو امیدواری برای گسترش همکاری‌ها را افزایش داده و به نظر می‌رسد با از سرگیری واردات گاز از ترکمنستان بتوان بخش زیادی از چالش‌های افت فشار گاز در فصل سرما را حل کرد.

"حسین محمودی اصل" کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌و‌گو با خبرنگار موج رسا، اظهار داشت: توسعه همکاری‌های اقتصادی در هر شرایطی به نفع کشورها است و موجب می‌شود تا کشور با قرار گرفتن در هر سازمان، قرارداد و اتحادیه‌ای از مزایای آن بهره‌مند شوند.

وی ادامه داد: ارتباط با کشورهای همسایه موجب کاهش هزینه‌های حمل‌و‌نقل برای تامین کالاها شده، مزیت رقابتی را افزایش داده و موجب شناسایی بازارهای هدف می‌شود که این امر موجب می‌شود با وجود مزیت‌های موجود بازارهای متناسبی به وجود آید.

این استاد دانشگاه بیان داشت: وابستگی کشورهایی که در یک مجموعه در کنار هم جمع شده‌اند در افزایش و در رشد اقتصادی کشورها موثر است.

 *همکاری با کشورهای سازمان اکو اثر گذار در کاهش اثر تحریم‌ها 

کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: همکاری با کشورهای سازمان اکو می‌تواند در کاهش اثر تحریم‌ها موثر شده و پیوندهای استراتژیک و فنی را ایجاد کند اگر چه اگر این ارتباطات تنها به صادرات کالاها به ویژه مواد خام منجر شود، کشورهای همسایه در شرایط تحریمی و تنگنا تنها به منافع خود می‌اندیشند.

محمودی اصل حرکت به سمت کالاهای دانش بنیان و استراتژیک را برای کسب ارزش افزوده بیشتر مورد تاکید قرار دارد و گفت: در صورتی که به این سو حرکت شود موجب ایجاد اشتغال در کشور و ارز آوری شده و در شرایط تحریمی، این کشورها به راحتی نمی‌توانند با ایران قطع ارتباط کنند و سعی می‌کنند با مزیت‌های موجود این کالاها را تامین کرده و خودشان تحریم‌ها را دور بزنند.

وی برضرورت عمل هوشمندانه در قراردادها و ایجاد چنین ارتباطاتی تاکید کرد و افزود: در شرایطی که کشور در وضعیت فشار اقتصادی است کشورهای مختلف به دنبال گرفتن امتیازهای خاص و تامین منافع خود هستند که باید مراقب چنین اعمالی در ارتباطات خود با کشورهای همسایه بود.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در فضای اقتصادی باید بیشتر هوشیار بوده و به دنبال تامین منافع ملی خود بود چرا که در حال حاضر میزان صادرات غیرنفتی کشور از سال 96 که به میزان 47 میلیارد و 700 میلیون دلار بود در سال 99 به 34.5 میلیون دلار رسیده است که این امر نشان می‌دهد از فرصت‌های به وجود آمده استفاده نشده است.

کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه ایران شرکت‌های برند و توانمند صادراتی ندارد و حتی شناسایی بازارها به دلیل نداشتن رایزن اقتصادی امکانپذیر نشده است، گفت: بیش از 80 درصد شرکت‌های ایران دولتی بوده و بخش خصوصی نیز توانایی شناسایی بازار و ایجاد ارتباط را با این کشورها تا کنون نداشته است که ضروری است شرکت‌های توانمند در این عرصه وارد شوند.

محمودی اصل یادآور شد: در ارتباطات جدید دولت با کشورهای همسایه باید منافع ملی در نظر گرفته و بر اساس قرارداد محکم عمل شود تا ارزش افزوده بیشتری برای شرکت‌های ایرانی مهیا شود.

"حجت‌الاسلام مهدی باقری"، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرنگار موج رسا، اظهار داشت: گسترش مناسبات اقتصادی در سطح کشورهای اكو، مي‌تواند به افزايش تدريجي رقابت تجاری و اقتصادی ايران با كشورهای منطقه و گسترش مبادلات کمک شایانی نماید.

وی با بیان اینکه توجه به مناسبات اقتصادی موجب آماده‌سازی صنايع ايران برای پيوستن آتی به تجارت آزاد در سطحی جهان می‌شود، افزود: گسترش ارتباطات و مناسبات گمرکی از دیگر نتایج همکاری با کشورهای عضو سازمان اکو است.

عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی یادآور شد: گسترش صادرات و واردات، گردشگری، همکاری در زمینه گاز و نفت، گسترش حمل‌و‌نقل و مسیرهای مواصلاتی، بیمه، همکاری‌های بانکی، سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در مجموع به سود کشورهای عضو و موجب ارتقای اقتصاد منطقه خواهد بود.

حجت‌الاسلام باقری تصریح کرد: در حال حاضر با توجه به پتانسیل ژئواستراتژیک، جمعیت، ذخایر نفت و گاز و انرژی در این منطقه، روابط اقتصادی کشور‌های عضو نسبتاً کم است که باید این ارتباطات افزایش یابد که ایران به دنبال چنین برنامه‌ای در منطقه است.

وی خاطرنشان کرد: دلایل متعددی از جمله تداخل منافع، اختلافات سیاسی اعضا، وضعیت متفاوت نظام اقتصادی کشورهای عضو و دخالت‌های فرا منطقه‌ای موجب کاهش ارتباطات بین کشورهای عضو سازمان اکو شده است.

نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: امیدواریم بتوان از این فرصت برای جبران عقب ماندگی‌ها استفاده کرد چرا که ایران مشترکات بسیاری در حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی و تا حدودی امنیتی با کشورهای عضو اکو دارد.

*توجه به مشترکات کشورهای اکو موجب حل مشکلات منطقه می‌شود

حجت‌الاسلام باقری یادآور شد: با توجه به وجود مشترکات بین کشورهای عضو سازمان اکو باید با توجه به این اشتراکات به سمت حل مسائل و نیازهای مشترک رفت چرا که اکو فرصت خوبی برای حل مسائل منطقه‌ای و مشکلات اقتصادی است.

وی گفت: باید با جدیت توافقات حاصل شده در اجلاس اکو را پیگیری کرده و با نگاه جامع گرایانه و عمل گرایانه و با بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و با کمک اعضای اکو مشکلات را حل کرد.

"علی یگانه فرد"، رئیس اتاق بازرگانی استان زنجان در گفت‌و‌گو با خبرنگار موج رسا، اظهار داشت: در حال حاضر ارتباط با همسایگان کشور وجود دارد اما در صورت حل مشکلات ترانسفور مالی، صادرات کشور با رشد بیشتری مواجه می‌شود.

وی عمده مشکلات ارتباط با کشورهای همسایه را مسائل مالی عنوان کرد و افزود: در صورتی که میزان ارتباطات ایران با ترکیه و روسیه عملیاتی شود تجارت کشور رو به بهبود شده و می‌توان از ظرفیت این کشورها برای صادرات استفاده کرد چرا که بسیاری از این کشورها با کشورهای اروپایی مراوداتی داشته و می‎توانند زمینه صادرات مجدد محصولات را فراهم کنند.

این کارشناس مسائل اقتصادی یادآور شد: همکاری و توسعه تجارت خارجی موجب رونق تولید و این گردش موجب حل بسیاری از مشکلات کشور می‌شود.

رئیس اتاق بازرگانی استان زنجان خاطرنشان کرد: در حاضر زنجان با کشورهای ترکیه و آذربایجان و اکثر کشورهای جهان در ارتباط است اما میزان ارتباط با عدد و رقم‌های بسیار پایین بوده و برای افزایش این همکاری‌ها نیازمند ارتباط دوسویه هستیم.

*دولت سیزدهم به دنبال همکاری دوجانبه با کشورهای اکو است

 یگانه فرد ادامه داد: در سفر آقای رئیسی به کشورهای منطقه تلاش این است که زمینه همکاری دو جانبه فراهم شود و سفر ایشان به ترکمنستان و انجام مذاکرات و تفاهم‌نامه‌ها در راستای همکاری دو جانبه است که امیدواریم فرصت خوبی برای ایران ایجاد شود.

"مهدی رنگرونا" رئیس اتحادیه صادرات کنندگان استان زنجان، در گفت‌و‌گو با خبرنگار موج رسا، اظهار داشت: ارتباط با کشورهای عضو اکو، کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی و عضو پیمان شانگهای موجب انعقاد توافق‌نامه‌ها و تفاهم نامه‌ها می‌شود که هر کشوری به تناسب منافع خود می‌تواند از مزیت‌های آن استفاده کند.

وی برضرورت قرار گرفتن دیپلماسی اقتصادی در کنار دیپلماسی سیاسی برای استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی کشورهای همسایه تاکید کرد و گفت: اگر از این ظرفیت‌ها به خوبی استفاده شود راه برای فعالان اقتصادی باز می‌شود.

این مسئول بیان داشت: در چند ماه گذشته که ایران عضو پیمان شانگهای شد بستر مناسبی برای ارتباطات اقتصادی فراهم شد که ایران می‌تواند از نتایج این تفاهم نامه‌ها و توافق نامه‌ها استفاده کند.

رئیس اتحادیه صادرات کنندگان استان زنجان یادآور شد: در صورت حرکت دیپلماسی اقتصادی کشور به سمت ارتباط بیشتر با کشورهای عضو سازمان اکو و انعقاد تفاهم نامه‌ها، توافق نامه‌ها و تعرفه‌های ترجیحی، فعالان اقتصادی از مزایای آن بهره‌مند می‌شوند.

رنگرونا بیان داشت: قطع و یقین ارتباط با کشورهای عضو سازمان اکو نتایج خوبی به همراه خواهد داشت و ضروری است سازمان‌های اقتصادی و وزارتخانه‌های کشور از این پتانسیل استفاده کنند که در چنین صورتی بخش خصوصی هم بی‌بهره نخواهد ماند.

وی برضرورت استفاده از فرصت فراهم شده برای ارتباط بیشتر با کشورهای عضو سازمان اکو تاکید کرد و گفت: کشورها با توجه به منافع مشترک و اهداف خاص در این ارتباط قرار می‌گیرند که باید با استفاده از توانمندی و دیپلماسی از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم.

این مسئول با بیان اینکه در حال حاضر زنجان با 40 کشور دنیا از جمله کشورهای آسیایی، اروپایی و آسیای جنوب شرقی ارتباط دارد، افزود: ضروری است سطح ارتباط با این کشورها افزایش یابد چرا که در حال حاضر میزان ارتباط پایین است.

ایران به دلیل داشتن مرز زمینی با 5 کشور عضو سازمان اکو و موقعیت استراتژیکی برای اتصال سایر کشورهای این سازمان به آب‌های بین‌المللی از موقعیت مهمی برخوردار است.

ظرفیت‌های تجاری، اقتصادی، حمل و نقل، دسترسی به آب‌های آزاد، دارا بودن منابع انرژی همچون نفت و گاز دست ایران را برای همکاری با کشورهای عضو سازمان اکو بیشتر کرده است.

در چند سال گذشته محصولاتی همچون گاز مایع، مشتقات نفتی، ماهی، میگو، رب گوچه فرنگی، انواع سبزیجات، میوه تازه و خشک، انواع گل و گیاه، زعفران و خشکبار محصولات صادراتی ایران به کشورهای عضو این اتحادیه است.

افزایش همکاری با کشورهای عضو سازمان اکو زمینه‌های مشترک همکاری و همسایگی را برای توافق‌های دو جانبه فراهم کرده و می‌توان با ترسیم نقشه راه در ابعاد مختلف با این کشورها همکاری نزدیکی داشت.

استان زنجان نیز به دلیل داشتن ظرفیت‌های صادراتی، معدنی، کشاورزی،نساجی، صنایع دستی، صنایع برقی در تولید ترانسفورماتور از استان‌های مستعد و دارای ظرفیت برای افزایش همکاری با کشورهای عضو سازمان اکو است که نقشه راه آن توسط اتاق بازرگانی زنجان تدوین شده است.//ن