مساجد به عنوان مهمترین خاستگاه انقلاب اسلامی متولی ندارند

به گزارش موج رسا; مسجد به عنوان مکان عبادت و اقامه نماز، شناخته می‌شود. مساجد به عنوان مهمترین بناها در هر شهر و روستا همواره نقش‌های متعددی در زندگی اقشار مختلف مردم داشته‌اند. مساجد به دلیل اینکه بزرگ‌ترین ساختمان‌ها بوده‌اند در آغاز، نیازی به داشتن نشانی ویژه‌ای نداشته و نگاه هر گذری را به سوی خود جلب می‌کردند اما پس از گسترش شهرها با نهادن گنبد و مناره بر روی آن‌ها نشانی مسجد پیدا کردند.

مسجد از گذشته، کارکردهای گوناگونی داشته و اکنون نیز این نقش‌ها را تا حدودی حفظ کرد ‌که از جمله این نقش‌ها می‌توان مرکز ارشاد و تبلیغ اسلامی و کانون رعایت قواعد و قوانین خاص، اعتقاد به عبادت نمازگزاران و نیایش به خدا از عوامل و انگیزه‌های بنیاد و ایجاد مساجد، جمع‌آوری نذورات و پخش کمک‌های خیرین در بین نیازمندان و آموزش رشته‌های مختلف (قرآن، نهج‌البلاغه، آمادگی دفاعی و.. ) را نام برد.

مسجد در شریعت اسلامی، آداب و احکام ویژه‌ای دارد و غالباً از مسجد برای عبادت جمعی و فعالیت‌های دینیِ گروهی استفاده می‌شود و نماز جماعت، مهمترین عبادتی است که در آن به جا آورده می‌شود. مسجد علاوه بر کاربرد عبادی، کارکردهای اجتماعی، سیاسی، آموزشی و قضایی برای مسلمانان داشته که برخی از این کارکردها تا امروز باقی مانده است. مساجد در ایران، نقش مهمی در پیروزی انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ ایفا کردند.

واژه مسجد 28 بار به صورت جمع و مفرد در قرآن کریم به کار رفته که در برخی از آن‌ها از اهمیت مسجد و حفظ آن سخن رفته است که از جمله آن‌ها می‌توان آیه 18 سوره توبه را اشاره کرد که می‌فرماید: مساجد را فقط كسی آباد می‌كند كه به خدا و روز قیامت ایمان آورد و نماز را برپا دارد و زكات بدهد و از كسی جز خدا نترسد. امید است آن‌ها هدایت یابند.

در آیه ۱۲۵ سوره بقره نیز به مسجد مکه که همان مسجدالحرام است به عنوان مکانی برای فعالیت‌های آئینی و نیز محل گردهم‌آمدن اشاره شده و در آیه ۹۶ سوره آل عمران نیز این مسجد به عنوان نخستین خانه‌ای که برای عبادت مردم برپا شده، ذکر شده است.

مالکیت مسجد در قرآن کریم (طبق آیه 18 سوره جن) به خداوند نسبت داده شده است. از امام صادق(ع) از علت احترام مساجد پرسیدند که آن حضرت در پاسخ گفتند: «زیرا مساجد، خانه‌های خدا در زمین هستند.»

*‌ مسجد قُبا اولین مسجدی است که در اسلام ساخته شد

مسجد قبا اولین مسجدی است که در اسلام ساخته شد. پیامبر(ص) هنگام هجرت از مکه به مدینه پیش از ورود به مدینه، یک هفته در قُبا ماندند و در این مدت به درخواست مردم، مسجدی در این منطقه ساختند. پیامبر(ص) با هجرت مسلمانان به مدینه، مکانی را برای نماز جماعت و نیز گردهمایی مسلمانان برگزید و با همراهی مومنان آن مکان را به صورتی ساده، آماده کرد که این مسجد، مسجدالنبی(ص) نام گرفت و به زودی جایگاه ویژه‌ای نزد مسلمانان یافت و به مکانی برای عبادت، آموزش مذهبی، فعالیت‌های جمعی و تصمیم‌گیری‌های مهم سیاسی تبدیل شد.

از همان زمان که مسجد در اسلام بنیان گذاشته شد، احکام و آدابی برای حضور در آن و رفت و آمد به آن در قرآن و حدیث ذکر شد. نخستین احکام و آدابی که برای مسجد برشمرده شد، مربوط به اموری مانند طهارت و نظافت بود. برای نمونه، توصیه‌هایی اکید از پیامبر اکرم(ص) درباره ثواب پاکیزه کردن مسجد و نکوهش آلوده کردن آن در دست است که در موضوع «آداب» می‌گنجند. درباره شخص نمازگزار و اشیا و حالات مربوط به او نیز احکام فقهی خاصی وضع شده است. مثلا ورود به مسجد در حالت جنابت، حرام شمرده شده یا پوشیدن لباس سفید و پاکیزه برای حضور در مسجد، مستحب و لباس سیاه و چرک، مکروه است.

مساله‌ای که امروز جامعه با ان مواجه شده، مدیریت مساجد است که متولی خاصی ندارد و همین امر سبب شده تا اختلاف نظرهایی در برخی مساجد بر سر موضوعاتی مانند امام جماعت، موقوفات، برگزاری مراسم و... به وجود آید که نیازمند ساماندهی و مدیریت واحد و یکپارچه از سوی متولیان امر است.

*‌ مسجد در قرآن و سیره پیامبر، اهمیت به‌سزایی دارد

آیت‌اله محمد حاج‌ابوالقاسم دولابی، نماینده مردم استان زنجان در مجلس خبرگان رهبری به خبرنگار موج رسا؛ گفت: مسجد در قرآن و سیره پیامبر گرامی اسلام(ص)، مورد تاکید ویژه‌ای قرار داشته و اهمیت به‌سزایی دارد لذا از هرگونه برخورد سلیقه‌ای و ادبیات نامناسب در خصوص مساجد باید اجتناب شود.

وی با بیان اینکه مساجد، خانه‌های خداوند هستند، اظهار داشت: از هرگونه برخورد سلیقه‌ای در خصوص مساجد باید اجتناب شود زیرا مسجد در حفظ روحیه معنوی و آرامش روحی مردم، نقش به‌سزایی دارد.

آیت‌اله دولابی خاطرنشان کرد: مردم در شرایط گوناگون و به‌خصوص در شرایط مشکلات اقتصادی و حتی بیماری‌های جسمی، نیازمند آرامش روحی و روانی هستند.

نماینده مردم استان زنجان در مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه موضوع مساجد باید با دقت ویژه‌ای مورد بررسی قرار گیرد، گفت: مسجد درسیره پیامبر گرامی اسلام(ص)، مورد تاکید ویژه‌ای بوده و اهمیت به‌سزایی داشته و پیامبر اسلام(ص) از هر فرصتی برای ساخت و برپایی مساجد استفاده می‌کردند.

وی تصریح کرد: اولاً در موضوع مساجد نباید از ادبیات نامناسب استفاده شود و ثانیاً بدون اینکه یک تصمیم کارشناسی‌شده‌ای گرفته شده باشد نباید با این مراکز مهم دینی و فرهنگی، برخوردهای ناپخته‌ای صورت پذیرد.

نماینده مردم استان زنجان در مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه قرآن کریم نیز تاکیدات فوق‌العاده‌ای نسبت به مساجد دارد، گفت: از جمله این‌ها قرآن کریم در سوره مبارکه بقره فرموده است، بدترین ظلم آن است که کسی مانع فعالیت مسجد شود.

وی اظهار داشت: طبیعتا بهترین کار فرهنگی در نقطه مقابل، تلاش در جهت فعال کردن مساجد است.

آیت‌اله دولابی خاطرنشان کرد: البته در دوران شیوع ویروس کرونا لازم است فعالیت مساجد در چهارچوب پروتکل‌های بهداشتی و حفظ موازین بهداشتی باشد تا سلامت مردم به خطر نیفتد.

*‌ مساجد به عنوان مهمترین خاستگاه انقلاب اسلامی متولی ندارد

حجت‌الاسلام سعید احمدی، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان زنجان به خبرنگار موج رسا؛ گفت: مساجد به عنوان مهمترین خاستگاه انقلاب اسلامی، صاحب و متولی ندارد.

وی اظهار داشت: در قانون اساسی اینطور تعریف شده که مساجد از طریق مردم، اداره شود اما ساماندهی روحانی و اعضای هیات امنا تاکنون در دست اوقاف بوده است.

حجت‌الاسلام احمدی در خصوص انتخاب روحانی و امام جمعات برای مساجد خاطرنشان کرد: نوعاً اعضای هیات امنا و مردم از روحانی، دعوت می‌کردند.

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان زنجان با بیان اینکه مرکزی به نام رسیدگی به امور مساجد در تهران وجود دارد، گفت: در سال گذشته، صحبت‌هایی با آیت‌اله خاتمی (نماینده ولی فقیه در استان زنجان) داشتیم که بنا شد مرکز رسیدگی به امور مساجد در زنجان نیز به صورت آزمایشی، شکل بگیرد.

وی با بیان اینکه مردم در صورت درگیری با یک موضوع یا به تبلیغات اسلامی و یا به اوقاف مراجعه می‌کردند، اظهار داشت: به همین دلیل با پیشنهاد فعالیت مرکز رسیدگی به امور مساجد، قصد داشتیم که موضوعات در یک جا جمع شود.

حجت‌الاسلام احمدی با بیان اینکه مرکز رسیدگی به امور مساجد زنجان به صورت آزمایشی راه افتاد، افزود: پیگیر کارهای بعدی هستند و بنا شد تا تبلیغات اسلامی، اوقاف، سپاه و ارشاد و مجموعه‌هایی که رکن مسجد هستند در این زمینه کمک کنند.

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان زنجان با تاکید بر اینکه این اداره کل تاکنون حکمی برای امام جماعت هیچ مسجدی در شهرها نزده است، گفت: مرکز رسیدگی به امور مساجد نیز این کار را نکرده است البته به مساجد روستایی که روحانیان در خانه‌های عالم، مستقر هستند، حکم می‌زنیم و حکم تبلیغی هم صادر می‌کنیم. برای مثال؛ اعضای هیات امنای یک مسجد در ماه محرم مراجعه کرده و درخواست مبلغ می‌کنند که در این صورت، حکم تبلیغ صادر می‌کنیم که ممکن است همان مبلّغ در مدت تبلیغ، نماز جماعت را نیز اقامه کند.

وی در خصوص اختلافات پیش‌آمده در یکی از مساجد شهر زنجان و وجود همزمان 2 امام جماعت در این مسجد اظهار داشت: در یکی از استان‌های کشور، مسجدی داریم که در هر وعده 4 نماز جماعت در زمان‌های مختلف برگزار می‌شود و این مسائل به صورت جزئی وجود دارد و در زنجان هم اگر موردی بوده، اقامه همزمان نبوده بلکه در 2 زمان مختلف اقامه شده که البته این کار، درست نیست.

حجت‌الاسلام احمدی با بیان اینکه راهکارهای لازم برای حل مشکلات ارائه شده است، خاطرنشان کرد: اگر مرکز رسیدگی به امور مساجد در زنجان شکل بگیرد، تمام مسائل از طریق آن پیگیری می‌شود چرا که از لحاظ جایگاه قانونی نیز زیر نظر نماینده ولی فقیه در استان فعالیت می‌کند.

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان زنجان با تاکید بر اینکه وضعیت مدیریت و تعامل در اکثر مساجد استان زنجان مطلوب است، تصریح کرد: ممکن است از بین بیش از یک هزار مسجد استان، مساجد خیلی اندک و انگشت‌شماری هم مشکل داشته باشند اما مشکلات مسجد باید با تعامل و سعه صدر در صحن مسجد حل شود نه اینکه موضوع به مراحل قضایی کشیده شود.

وی افزود: سایر امور مساجد مانند پایگاه‌ها بسیج نیز از طریق سپاه، پیگیری می‌شود اما با مرکز رسیدگی به امور مساجد، هماهنگ هستند.// آ