زنجان در آینده با چالش در فرسایش خاک ناشی از باد مواجه خواهد شد

به گزارش موج رسا; خلیل آقاجانلو امروز در مراسم گرامیداشت روز جهانی خاک با اشاره به اهمیت این منبع خدادادی اظهار داشت: با توجه به نقشی که خاک در معیشت مردم به‌ویژه روستاییان دارد، اهمیت حفظ و پایداری و همچنین مسائل اجتماعی مربوط به خاک قطعا همیشه با مردم همراه خواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: دستگاه‌های زیادی در این حوزه، دخیل هستند اما وزارت جهاد کشاورزی، متولی اصلی در موضوع خاک است که نقش ایفا می‌کند.

آقاجانلو با بیان اینکه 2 گروه، اقدامات در حوزه جهاد کشاورزی داریم، افزود: بخش اول برای حفاظت از خاک و منابع طبیعی و بخش دوم مربوط به افزایش کیفیت و کاهش فرسایش خاک در بخش کشاورزی است.

وی با بیان اینکه ایران، یکی از کشورهای دارای بالاترین میزان فرسایش خاک با توجه به شرایط اقلیمی و نوع سازندها است، گفت: میزان رسوب وارده بر سدهای کشور 250 میلیون مترمکعب در سال است هرچند هیچ کشوری، آمار دقیقی نمی‌تواند ارائه دهد و فقط تخمین زده می‌شود.

آقاجانلو ادامه داد: برای مثال؛ سالانه 5 میلیون مترمکعب رسوب به سد خندقلو وارد می‌شود و به عبارت دیگر میزان رسوب وارده به سدهای کشور 50 برابر سد خندقلو است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان تصریح کرد: در کنار معیشت نمی‌توان نقشی که خاک در تولید دارد را ارزش‌گذاری کرد.

وی با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال 93 گفت: ایشان در حوزه منابع طبیعی، صراحتاً موضوع خاک را حتی مهمتر از آب دانستند.

آقاجانلو اظهار داشت: تلاش برای حل سایر مشکلات مردم باید همراه با تلاش برای حل مشکل خاک باشد زیرا مشکلات و چالش‌های خاک زیاد است اما خوشبختانه وزارت جهاد کشاورزی هم اقدامات خوبی را در این زمینه شروع کرده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان با بیان اینکه برنامه‌های محوری در حفاظت از خاک داریم، خاطرنشان کرد: در چند سال اخیر با عنایت رهبر انقلاب، اعتبارات خوبی از صندوق توسعه ملی برای اجرای طرح‌های آبخیزداری، آبخوانداری و حفاظت از خاک تخصیص یافته و توجه جدی به مشارکت مردم شده است.

*‌ میزان فرسایش خاک در کشور 10 برابر حد مجاز است

علیرضا واعظی، رئیس دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان نیز گفت: فرسایش مجاز خاک 1.4 تن در هکتار در سال است اما این میزان در کشور ما بین 7 تا 10 تن در هکتار در سال بوده و حتی در بعض مناطق 40 تُن نیز گزارش شده است.

وی اظهار داشت: هدف از نامگذاری روز جهانی خاک این بود که همه با مساله خاک و چالش‌های آن در هر منطقه آشنا شده و دانشمندان سراسر جهان، گِرد هم آمده و راهکارهای گذر از تخریب خاک را به تبادل نظر بگذارند و اقداماتی برای حفظ خاک انجام دهند.

واعظی خاطرنشان کرد: روند تشکیل خاک نسبت به آب، کُند بوده و این روند در مناطق خشک 5 صدم میلی‌متر در سال و نیمه‌خشک یک دهم میلی‌متر در سال است.

وی تصریح کرد: به دلیل کند بودن روند تشکیل، خاک را به عنوان منبع طبیعی غیرقابل تجدید تعریف می‌کنیم اما آب در چرخه هیدرولیکی قرار دارد و روند تشکیل آن سریعتر است هرچند باید مراقب آب هم باشیم.

رئیس دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، تولید را مهمترین رسالت خاک بیان کرد و گفت: خاک برای ما ذخیره‌گاه عناصر غذایی و آب بوده و بهترین و سالمترین مامن آب در درون خاک است.

وی با بیان اینکه هر خاکی، مقاومت خاص خود را دارد، اظهار داشت: باید طبیعت خاک را شناخت و بر اساس استعدادش از آن انتظار داشت و وقتی وضعیت طبیعی تولید خاک دچار اختلال شود به آن تخریب و پس‌رفت می‌گوییم.

واعظی با اشاره به تغییر کاربری‌ها در تخریب خاک گفت: یک‌سوم جنگل‌های کشور در نیم‌قرن اخیر از بین رفته در حالی که جنگل مانند لباس برای تَن بوده و 20 برابر بیشتر می‌تواند آب را حفظ کند.

وی افزود: به دلیل تغییر کاربری‌ها 140 هزار هکتار از زمین‌های حاصلخیز حاشیه رودخانه‌ها بر اثر توسعه شهرنشینی از بین رفته در حالی که خاک به راحتی تولید نمی‌شود و روند پس‌رفت خاک، تکان‌دهنده است.

رئیس دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان تاکید کرد: باید 30 درصد بقایای گیاهی بر روی زمین بماند تا بتوان سال آینده نیز محصولی در آن کاشت و همچنین از نفوذ باد و باران برای تخریب خاک، جلوگیری کند.

وی گفت: میزان فرسایش خاک در کشور بین 7 تا 10 برابر ظرفیت مجاز بوده و ایران، جزء کشورهای قرمز و بحرانی دنیا در کنار کشورهای شمال آفریقا، عراق و عربستان قرار دارد.

واعظی افزود: سالانه بیش از یک میلیارد تُن خاک در ایران فرسایش می‌شود که هزینه هر تُن آن 28 دلار است ضمن اینکه 85 درصد علت تخریب خاک در دنیا به دلیل فرسایش خاک است.

وی اظهار داشت: با 2 چالش جدی یعنی فرسایش و آلودگی خاک مواجه هستیم و باید مدیریت کنیم که امری زمانبر است.

واعظی خاطرنشان کرد: از دستگاه‌های مختلف، رسانه‌ها، خانواده‌ها، متخصصان و بهره‌برداران انتظار داریم که در این زمینه مشارکت کنند زیرا پیشگیری از تخریب و فرسایش خاک بدون مشارکت نمی‌تواند کامل شود.

جمال انصاری، مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان نیز در ادامه گفت: با توجه به طولانی بودن فرآیند به وجود آمدن یک سانتی‌متر مکعب خاک، حفظ این منبع خدادادی وظیفه ذاتی ماست.

وی اظهار داشت: قوانین مختلفی در راستای حفظ خاک و جلوگیری از تخریب و فرسایش آن مصوب شده است.

انصاری خاطرنشان کرد: مردم، متقاضیان و مسئولین در حوزه تغییر کاربری، انتظاراتی دارند که در این حوزه برای تشخیص درجه خاک از مرکز تحقیقات کشاورزی استان کمک می‌گیریم.

مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان افزود: در حوزه تغییر کاربری غیرمجاز هم خرد شدن و هم تغییر کاربری غیرمجاز داریم زیرا متاسفانه اطراف شهرها که اراضی کشاورزی است، سودجویان در سال‌های گذشته این اراضی را خریداری کرده و به مرور از چرخه کشاورزی خارج کرده‌اند و تغییر کاربری داده‌اند که این‌ها باید به چرخه کشاورزی بازگردد.

وی اظهار داشت: بر اساس آخرین گزارش سازمان امور اراضی کشور، ضریب امنیت غذایی کشور به 60 درصد رسیده و این آمار هر لحظه پایین می‌آید و به سمت واردات محصولات کشاورزی می‌رویم.

به گزارش موج رسا؛ شعار امسال روز جهانی خاک «خاک را زنده نگه داریم و تنوع زیستی خاک را حفظ کنیم» است.// آ