استرس چگونه سیستم ایمنی بدن را در برابر کرونا تضعیف می‌کند؟/ خبرسازی شبکه‌های معاند برای فشار بر مسئولین

آقاعلی قاسم‌نیان در گفت‌وگو با خبرنگار موج رسا;با اشاره به سایه انداختن کرونا ویروس بر کشور و تمامی دنیا و مشخص نبودن زمان از بین رفتن این ویروس، اظهار کرد: کرونا در جوامع تبعاتی برای مردم داشته اس که یکی از این تبعات استرس ناشی از ابتلا به کرونا ویروس است.

وی عنوان کرد زمانی که صحبت از استرس می‌شود ، منظور واکنش طبیعی بدن در برابر عوامل محرک، تغییرات، فشارهای درونی یا بیرونی است و اگر انسان به طور مداوم بر یک موضوعی متمرکز شود و مداوم خود را در زمان آینده ای نامبهم تصور نماید، در کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌تواند استرس را به بدن خود وارد کند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه زنجان عنوان کرد قسمتی در مغز انسان به نام غده هیپوتالاموس وجود دارد که این قسمت از مغز از تمامی محیط اطراف سیگنال می‌گیرد و به عبارت دیگر هیپوتلاموس با درک رویدادها در بدن، به صورت الکتروشیمیایی پیام هایی به غده هیپوفیز مغز ارسال می کند. غده هیپوفیز نیز در ادامه آغاز به ترشحات هورمون های مختلفی می کند که یکی از آنها محرک قشر فوق کلیه یا آدرنال است. با فعال شدن غده آدرنال کورتیکواستروئیدها از جمله کورتیزول ترشح می شود. بالا بودن هورمون کورتیزول نشانگر وجود یک استرس در بدن است، لذا در ادامه بدن حالت آماده باش و مقابله به خود خواهد گرفت و برای رفع چالش ناشی از استرس تحمیلی تلاش خواهد کرد. بنابراین مقابله با این چالش شدید، موجب هدر رفت بسیار زیادی در انرژی جسمانی و روانی خواهد شد و اگر بدن نتواند مقابله نماید، به مرحله فرسایش می‌رسد. آغاز فرایند فرسایش همسو با تظاهر بیماری هایی نظیر فشار خون بالا، اضطراب، افسردگی خفیف و شدید، پرخاش، ترس، سکته قلبی و ...خواهد بود.

قاسم‌نیان در ادامه افزود:  با درک استرس در بدن(استرس روانی و جسمانی)، هورمون کورتیزول به شدت افزایش پیدا می کند. لازم به ذکر است که کورتیزول در حالت معمولی برای تنظیم هورمون‌ها و متابولیسم و سوخت‌وساز بدن نیاز است و اگر از یک حد معین در بدن فراتر رود بسیار خطرناک می‌شود و به‌ مانند اسید عمل کرده و با تخریب بافت ها موجب آسیب های چشمگیر خداهد شد. به عبارت دیگر افزایش کورتیزل باعث تحلیل رفتن عضلات و سیستم عصبی بدن و افزایش فشارخون، تضعیف حافظه و اختلال در عملکرد دستگاه گوارش می‌شود.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه زنجان با بیان اینکه زمانی که کورتیزول در بدن زیاد شد سیستم ایمنی بدن تضعیف می‌شود، ابراز کرد: بدن که قبل از افزایش کورتیزول در برابر اکثر باکتری و ها ویروس‌ها مقاوم است. امابعد از این اتفاق با ساده‌ترین باکتری و ویروس دچار مشکل می شود.

وی با یادآوری قدرت انتشار ویروس کرونا و همه‌گیر بودن این ویروس در جامعه، تصریح کرد: سیستم ایمنی بدن  افراد در حالت طبیعی با درجات مختلف توانمندی می‌تواند با این ویروس مقابله کند و حتی با توجه به صحبت های پزشکان متخصص عفونی این احتمال نیز وجود دارد که برخی از افراد به ویروس کرونا مبتلا شده باشند و با توجه به سیستم ایمنی قوی بدن شان بدون داشتن علایم بسیار شدید بیماری را پشت سر گذاشته باشند. البته هیچ کدام از این گفته ها نباید مانع از رعایت اصول بهداشتی توصیه شده توسط وزارت بهداشت گردد.

قاسم‌نیان بابیان اینکه کورتیزول قاتل سیستم ایمنی بدن است، عنوان کرد: زمانی که کورتیزول در بدن افزایش پیدا می‌کند این احتمال وجود دارد که در مغز انسان در داخل سلول‌های عصبی تولید یک میانجی به نام سروتونین  کاهش یابد و در این صورت افراد متمایل به افراط در خوردن غذا خواهند شد و جالب این که تمایل شان به مصرف غذاهای قندی شیرین افزایش خواهد یافت. ورود افراطی غذاهای قندی بی کیفیت خود عامل موثر در تضعیف سیستم ایمنی بدن و افزایش وزن و حتی ابتلا به دیابت می باشد.

وی با بیان اینکه در این ایام افراد جامعه در معرض استرس های ناخواسته هستند، افزود قرارگیری در معرض استرس مداوم یا طولانی مدت با افزایش کورتیزول حتی می تواند باعث افزایش قند خون و افزایش ذخیره چربی بدن شود. لذا باید ضمن تقویت سیستم ایمنی،مانع از به هم ریختن ترکیب بدن شویم چراکه برخی افراد دارای استعداد چاقی این روزها بیشتر در معرض افزایش هر چه بیشتر وزن و به تبع آن بیماری های قلبی عروقی، دیابت و ... هستند.

خواب شبانه ابزار قدرتمند تقویت سیستم ایمنی بدن و مقابله با کرونا

عضو هیئت‌علمی دانشگاه زنجان با بیان اینکه افراد در این روزهای سعی کنند در حد امکان از مصرف چایی و قهوه دوری کند چراکه خوردن زیاد قهوه می‌تواند بر خواب شبانه افراد تأثیر بگذارد، ابراز کرد: خواب هم یکی از عواملی است که بر سیستم ایمنی بدن تأثیر مستقیم دارد.

وی با بیان اینکه یکی از عواملی که این روزها می‌تواند افراد را دچار مشکل کند خواب نامنظم است،افزود: در بدن آنزیم‌هایی وجود دارد که این آنزیم‌ها به‌عنوان ضد رادیکال عمل می‌کنند و زمانی که خواب شبانه افراد مختل می‌شود این آنزیم‌ها به حداقل عملکرد خود می‌رسند پس خواب نامنظم می تواند بدن را در برابر انواع بیماری‌ها ازجمله سرطان و حتی سکته قلبی و مغزی قرار بدهد.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه زنجان افزود زمانی که خواب مختل شود کورتیزول در بدن افزایش پیدا می کند و با تغییر پپتیدهای اشتها انسان تمایل زیادی به پرخوری دارد و این امر در طولانی‌مدت موجب تضعیف سیستم ایمنی و افزایش وزن می شود. ایشان در ادامه ابراز کرد: احتمال دارد برخی از افراد این را مطرح کنند که روزانه 8 ساعت می‌خوابند ولی خواب این افراد از شب ساعت دو بامداد شروع می‌شود و تا ساعت ده صبح ادامه دارد، آن خواب برای بدن کارایی آن‌چنانی نخواهد داشت. وی با گریز به ساعت و میزان خواب موردنیاز برای بدن، تصریح کرد: خواب شبانه از ساعت 22:30 و نهایتاً از 23:30 باید شروع شود و حداکثر 8 ساعت ادامه داشته باشد تا با تقویت سلول های T به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.

وی با بیان اینکه مصرف قهوه منجر به بی خوابی می شود، افزود افراد دوستدار قهوه سعی کنند چند ساعت قبل از خواب شبانه این نوشیدنی را مصرف نکنند، در ادامه تصریح کرد: مصرف روزانه دو فنجان قهوه برای بدن کافی است اما ترجیحا افراد این نوشیدنی را استفاده نکنند. قاسم‌نیان با بیان اینکه مردم به‌جای مصرف چای و قهوه از آب‌میوه‌های طبیعی و دم‌نوش‌هایی مانند گل‌گاوزبان و اسطوخودوس را استفاده کنند، عنوان کرد: این دم‌نوش‌ها می‌توانند استرس بدن را به‌شدت کاهش دهد.

مصرف چایی موجب افزایش استرس

عضو هیئت‌علمی دانشگاه زنجان با بیان اینکه ازجمله عواملی که در این ایام بر استرس ما اثر افزایشی دارد و مصرف آن‌هم در کشور بالا بوده مصرف زیاد چایی است، ابراز کرد: ایرانی‌ها چایی را از قدیم به‌عنوان یک نوشیدنی بسیار محبوب پذیرفته‌اند و پدران و مادران و بزرگان ما در کشور این نوشیدنی را به شدت مصرف می‌کنند و در این ایام که مردم در خانه هستند تمایل به مصرف چایی بالا است.

وی با بیان اینکه مصرف چایی بهتر است روزانه حداکثر 4 فنجان به صورت تازه دم و کم رنگ و با دمای ملایم باشد افزود افراط در مصرف چایی به دلیل داشتن مواد شبه کافئین و دفع پتاسیم موجب افزایش فعالیت عصبی و افزایش استرس و اضطراب و حتی  تپش قلب خفیف می‌شود. در ادامه تصریح کرد: چایی ازنظر املاح بسیار ضعیف است و در مقایسه با آب و آب میوه های طبیعی یک نوشیدنی بسیار ضعیف است.

وی با بیان اینکه برخی از افراد تمایل به مصرف قهوه دارند و در این روزها برای فرار از استرس به قهوه پناه می‌برند، افزود: قهوه به دلیل تاثیر بر تحریک سیستم عصبی و افزایش میانجی های عصبی نظیر سروتونین و دوپامین موجب تغییرات مثبت در خلق و خوی افراد می شود، اما اگر در مصرف قهوه افراط شود،  اثر استرسی آن در بدن به شکلی است که می‌تواند ترشحات غده آدرنال از جمله کورتیزول را چنان تشدید کند که سیستم بدن را در یک سیکل معیوب قرار داده و اثر منفی بر سیستم ایمنی بدن داشته باشد. همچنین افراط در مصرف آن با دفع یک سری از املاح ضروری بدن، مشکلات گوارشی نیز به همراه دارد.

برخی توصیه های تغذیه ای

قاسم‌نیان با بیان اینکه این روزها برخی از افراد به دلیل خواب نامنظمی که دارند یکی از وعده‌های غذایی خود را حذف می‌کنند و متأسفانه عمدتاً افراد صبحانه را حذف می‌کند، ابراز کرد: ما در هیچ حالتی مجاز نیستیم هیچ‌یک از وعدهای غذایی را در حالت عادی و روزهای عادی حذف کنیم و روزی سه وعده بافاصله زمانی 8 ساعت و ترجیحاً 5 وعده باید از مواد غذایی استفاده کنیم.

وی با بیان اینکه برخی از افراد در این روزها بر اساس یک باور غلط می‌گویند ما در این روزها مصرف قندها (کربوهیدرات ها) را کم کرده‌ایم، تصریح کرد: هیچ پزشک و متخصصی در این روزها توصیه به حذف و یا افزایش نسبت مصرف درشت مغذی‌ها شامل پروتئین، چربی و کربوهیدرات‌ها نکرده است.

قاسم‌نیان با بیان اینکه 55 درصد غذای هر فرد باید شامل مواد قندی یا همان کربوهیدرات‌ها که از مواد غذایی مانند نان، ماکارونی، سیب‌زمینی، برنج و ... تأمین می‌شود، باشد، عنوان کرد: 25 تا 30 درصد از مواد غذایی باید حاوی چربی‌ها و 10 تا 20 درصد از غذای انسان باید حاوی پروتئین باشد که بهترین منبع پروتئین تخم‌مرغ و شیر ، ماست کم‌چرب و گوشت مرغ است.

وی با بیان اینکه مصرف روزانه یک گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن کافی است، افزود: برای افرادی که ورزش می‌کنند، میزان نیاز پروتئینی تغییر زیادی ندارد و مصرف روزانه 4 تا 5 گرم کربوهیدرات به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن  در افراد ورزشکار غیرحرفه ای توصیه می شود.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه زنجان با بیان اینکه آنچه در این روزها مهم است این‌که هر فرد دو تا سه واحد میوه مصرف کند، ابراز کرد: یک پرتقال و یک سیب متوسط یک واحد میوه به‌حساب می‌آید. وی با بیان اینکه مصرف  سبزیجات نیز در این روزها مهم است و فرقی نمی‌کند که از کدام زیرشاخه سبزیجات مصرف شود، تصریح کرد: مردم روزانه دو تا سه واحد سبزیجات مصرف کنند و ترجیحاً در کنار صبحانه خیار و گوجه‌فرنگی و در کنار وعده نهار و شام یک بشقاب سبزی استفاده نمایند.

قاسم‌نیان با بیان اینکه مواد غذایی که خانواده‌ها در این روزها مصرف می‌کنند شاخص قندی بالایی دارند و شاخص قندی بالا باعث می‌شود که انسولین در بدن نوسان زیادی داشته باشد، افزود این تغییرات انسولین ایمن نبوده و ضمن افزایش وزن و ایجاد تغییرات نوسانی زیاد در قند خون و سوق دادن بدن به طرف دیابت، در تضعیف سیستم ایمنی بدن نیز بی تاثیر نیست. در ادامه عنوان کرد: اما زمانی که همراه غذا سبزی مصرف شود باعث کاهش شاخص قندی غذا می‌شود و به علت عدم ترشح بالای انسولین، قند خون مدت طولانی در وضعیت نرمال خواهد بود و در این حالت احتمال ابتلا به چاقی مفرط و دیابت کاهش می یابد.

توصیه های ورزشی و غذایی ویژه ماه مبارک رمضان

 عضو هیئت‌علمی دانشگاه زنجان با اشاره به فصلی که در آن قرار داریم، عنوان کردند گرمای هوا و روزه داری هر دو موجب کاهش آب بدن و میزان گلوکز در دسترس می شوند، و اگر چنانچه در طول روز اقدام به فعالیت ورزشی نماییم با تشدید کم آبی بدن و کاهش میزان گلوکز در دسترس مستعد آسیب های جبران ناپذیر کلیوی ، قلبی عروقی و حتی سیستم عصبی خواهیم بود.  از طرف دیگر عدم انجام  فعالیت ورزشی در طول یک ماه (ماه رمضان) منجر به از دست رفتن کامل و یا قسمتی از سازگاري آناتومیکی، فیزیولوژیکی و عملکردي افراد فعال می شود.

در ادامه افزودند: بر اساس یافته های علمی محققان یکی از بهترین زمان ها برای ورزش در ماه مبارک رمضان برای افراد سالم (به ویژه برای افراد مشتاق کاهش وزن و یا کنترل وزن) ، قبل از افطار (یک تا یک و نیم ساعت قبل از افطار) است.  چون گرسنگی قبل از ورزش موجب افزایش مصرف اسیدهاي چرب آزاد در حین ورزش می شود.  بنابراین در افراد مشتاق تناسب اندام و کاهش وزن انجام فعالیت ورزشی یک ساعت قبل از افطار به علت پایین بودن غلظت انسولین سرم ناشی از پایین بودن مختصر قند خون، به آزاد شدن و مورد استفاده قرار گرفتن ذخایر چربی بدن و کاهش توده چربی بدن کمک خواهد کرد. این افراد دقت نمایند که با مایعات ولرم و کم کربوهیدرات افطار نمایند و در شروع افطار مایعات کافی (نه خیلی گرم و نه خیلی سرد) استفاده نمایند و نباید بلافاصله اقدام به خوردن مواد غذایی جامد نمایند. اما افرادی که فقط جهت لذت بردن ، قصد شرکت در مسابقات را دارند و یا ورزشکاران با تمرینات منظم هستند، توصیه می شود که فعالیت هاي ورزشی شان به ویژه مسابقات ورزشی به پس از وعده افطار (مصرف یک وعده سبک) موکول شود. زیرا در این صورت تأمین کربوهیدرات، مایعات و سایر مواد مورد نیاز قبل، حین و پس از ورزش امکان پذیر بوده و از کاهش توان ورزشی پیشگیري خواهد کرد. لازم به ذکر است که شروع فعالیت ورزشی یا مسابقه 3-2 ساعت پس از صرف وعده غذایی صورت گیرد.

همچنین ایشان تصریح کرد در ماه رمضان مردم باید دقت کنند که از افطار تا سحر 8 تا 12 لیوان مایعات باید وارد بدن شود و باید دقت شود که این مایعات را عمدتاً با چایی جبران نکنند چراکه چایی ادرارآور بوده و یک نوشیدنی فقیر است. در ادامه افزود: مردم از افطار تا سحر از خورد میوه‌ها غافل نشوند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه زنجان تاکید کرد مردم افطار خود را با شیرگرم و یا آب جوش (خیلی داغ نباشد) آغاز کنند و در کنار آن از سه عدد خرما یا 15 عدد کشمش استفاده نمایند. همچنین نگرانی خود را از علاقه وافر مردم به زولبیا و بامیه ابراز کرد و افزود این دو ماده غذایی شیرین به علت داشتن قند با شاخص گلیسمی بالا و همچنین فقیر بودن از مواد غذایی با ارزش زیاد توصیه نمی شود. چرا که از عوامل فزاینده وزن و تحریک کننده انسولین در بدن هستند.

خبرسازی شبکه های معاند

وی با بیان اینکه همه ما می‌دانیم که دشمنان ما از وضعیت رو به رشد ما هیچ‌وقت خوشحال نبوده و نخواهند بود، افزود زمانی که ما به مانند سایر ملت های دنیا گرفتار بیماری کرونا شدیم، دشمنان ایران اسلامی نه ‌تنها ناراحت نشدند، بلکه با ابراز خوشحالی و پخش رگباری اخبار مایوس کننده و حساب شده سعی در ایجاد التهاب و سوق مردم به یک فضای چالشی داشتند. ایشان در ادامه تصریح کرد: اصل خطر آنجایی است که مردم ما با توجه به حساسیت موضوع کرونا مباحث مرتبط با کرونا را از رسانه‌ها پیگیری می‌کنند و احتمال دارد یک خبر را در چند رسانه دنبال کنند که این خود نقطه شروع یک خطر است.

قاسم‌نیان در تشریح این موضوع با اشاره به اثرات این اخبار بر روان افراد، عنوان کرد: ما به هر چیزی که نگاه بکنیم، فکر کنیم و بروی آن تمرکز کنیم بعد از یک مدتی خواه‌ ناخواه ذهن ما فیلترگذاری می‌کند و فقط مسائل مرتبط با آن موضوع را از کانال خود رد می‌کند و چون بحث بیماری کرونا در این روزها بحث بسیار داغی است و مردم بسیار زیاد بر رو آن مسئله تمرکز می‌کنند قسمت RAS مغر مسائل مربوط به کرونا را از بین تمام اخبار به خود جذب می‌کند.

وی با بیان اینکه به دلیل داغ بودن بحث کرونا، افراد به‌شدت آن را دنبال می‌کنند، عنوان کرد این احتمال وجود دارد که مردم روزانه اخبار را از چند کانال وارد ذهن خود کنند. شبکه‌های معاند این موضوع را به خوبی متوجه هستند و برای اعمال فشار به مسئولان کشوری و دستپاچه کردن خدمت گذاران دلسوز، اقدام به خبرسازی و انتشار گسترده خبرهای کذب می‌کنند. وی در ادامه افزود: شبکه‌های معاند اتاق‌های فکر مخرب خود را در بیرون از مرزها برای سرریز خبرهای مایوس کننده و نگران کننده  در جامعه فعال کرده‌اند و به راحتی می توان در فضای مجازی و در شبکه های ماهواره ای رد پای این افکار ابتر را مشاهد کرد.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه زنجان با بیان اینکه ممکن است برخی از مردم ناخواسته در معرض رگباری از خبرهای تکراری و حساب شده و استرس‌آور شبکه‌های معاند قرار گیرند افزود، این امر می‌تواند بر غده هیپوتالاموس مخاطب اثر بسیار مخرب بگذارد و بدن فرد مخاطب را در سیکل معیوب قرار دهد. در ادامه ابراز کرد: ممکن است هم‌وطنان درگیر اخبار شبکه‌های معاند شوند. لذا به هم‌وطنان توصیه می‌شود که اگر پیگیر اخبار هستند فقط از یک رسانه معتبر داخلی پیگیری نمایند تا با شنیدن یک خبر به صورت تکراری ، مداوم خود را در معرض استرس قرار ندهند. البته لازم به ذکر است که در طول بیش از چهل سال اندیشه های تفرق افکن و تحریک کننده اتاق های فکر مسموم مورد حمایت آمریکا و صهیونیسم در مقابل هوش و درایت ملت همیشه در صحنه ایران و رهنمودهای مقام معظم رهبری ابتر مانده و خواهد ماند.

//ک