فراز و فرودهای صنایع دستی استان زنجان از سال گذشته تاکنون/ کرونا نان صنعتگران زنجانی را آجر کرد

به گزارش موج رسا; صنایع دستی هر استان و کشوری به عنوان یک هنر همواره مورد توجه بوده و این صنایع در تولید و ایجاد اشتغالزایی نقش مهمی در توسعه دارند.

استان زنجان نیز به عنوان یکی از مهمترین استان‌های صنایع فلزی کشور در تولید نقش برجسته‌ای داشته و هنرمندان صنایع دستی نیز در خط مقدم تولید قرار دارند.

اصولا زنجان را در حالی که به عنوان پایتخت شور و شعور حسینی می‌شناسند، صنایع دستی آن نیز از جمله چاقو، مس و ملیله این شهر را در جهان بلند آوازه کرده است.

صنایع دستی استان زنجان نه تنها می‌توانند صادرات استان را رونق بخشند بلکه می‌‌توانند اقتصاد منهای نفت را نیز به خوبی در صورت توجه به آن، رونق بخشند.

در سالی که گذشت همچون سال‌های گذشته صنایع دستی استان فراز و فرودهای بیشماری را تجربه کرد یکی از مهمترین مشکلات این صنعت دست زنجانی‌ها در اوایل سال گذشته عدم تامین مواد اولیه و قیمت بالای آن بود که داد صنعتگران زنجانی را در آورد.

*ناملایمات موجود بر سر صنعتگران زنجانی

اواسط سال بود که این مشکل کماکان حل شد اما افزایش چندین برابری قیمت مواد اولیه همچنان صنعتگران زنجانی را دچار مضیقه کرده و تکانه‌های اقتصادی و ناملایمات موجود بر سر صنعتگران زنجانی، آسیب‌های جدی به هنر دست زنجانی‌ها وارد کرده و برخی کارگاه‌ها را در آستانه تعطیلی و تعدیل نیرو قرار داد.  صنایع فلزی استان زنجان در حالی از نظر حجم تولید مقام اول کشور را داراست اما مشکلاتی از جمله هزینه بالای تولید و نوسانات قیمت در بازار، معیشت این صنعتگران را دچار مخاطره کرد و از آنجایی که بسیاری از صنعتگران زنجانی روز مزد کار می‌کنند این مشکل دو برابر شد و برخی‌ها نیز کار را تعطیل کرده‌اند.

در حالی که مس، ملیله و چاقوی زنجان در بحث مرغوبیت و اصالت نیز دارای رتبه‌های خوبی در کشور هستند اما قوانین سختگیرانه در مورد چاقو که به عنوان سلاح سرد دارای محدودیت‌هایی از سال 97 شده بود، صادرات این صنعت را به کشورهای مهم جهان از جمله کشورهای عربی با مشکل مواجه کرد.

در حالی که سال گذشته سال مطلوبی برای صنایع دستی زنجان نبود اما ملیله با خلوص 99 درصدی زنجان را به عنوان شهر جهانی ملیله به جهان معرفی کرد و انتظار می‌رود با کسب این موقعیت امسال ملیله روزهای متفاوتی را سپری کند.

تولیدکنندگان صنایع دستی استان زنجان نیز بارها مشکلات خود را گوشزد کرده و از عدم حمایت‌ها گلایه کردند، یکی از مهمترین مشکلاتی که تولید کنندگان این صنعت با آن مواجه بودند، مشکلات دریافت تسهیلات از بانک‌ها برای آغاز کار یا گسترش و توسعه صنعت بود که هنوز هم این مشکل حل نشده است.

فعالان صنایع دستی با مشکل بیمه نیز مواجه بوده و سال گذشته تعداد کمی از این صنعتگران بیمه شدند.

"مرتضی همتی" یکی از فعالان عرصه تولید صنعت مس استان زنجان است که سال‌های سال در این رشته فعالیت داشته و امروز هم از مشکلات آن می‌گوید.

*عدم ثبات قیمت مشکل اصلی مس زنجان

این هنرمند زنجانی می‌گوید: مشکل تولید در زمینه صنعت مس وجود ندارد و بیشتر مشکلات ناشی از عدم ثبات قیمت است که این تغییرات موجب خروج برخی افراد از این صنعت شده است.

وی ادامه می‌دهد: تغییرات قیمت دلار تولید مس را به شدت را تحت تاثیر قرار داده و حضور دلالان نیز در این عرصه مشکل ساز بوده و با کوچکترین تغییری در قیمت دلار قیمت مواد اولیه به شدت افزایش می‌یابد که این موضوع لطمه بزرگی به صنعتگران مس وارد آورده است.

همتی ادامه می‌دهد: در این صنعت قیمت گرده و مواد اولیه 90 درصد ماجرا بوده و مابقی مولفه‌ها همچون دستمزد کارگر و سایر هزینه‌ها ثابت است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر در زمینه تامین مواد اولیه مشکلی وجود ندارد، می‌افزاید: با وجود اینکه در سال گذشته تولیدات خوبی آماده شد اما شیوع بیماری کرونا، نان شب عید صنعتگران را آجر کرد.

این صنعتگر زنجانی فروش مس را در داخل ایران خوب ارزیابی کرده و می‌گوید: زنجان به عنوان شهر مس شناخته شده است و از شهرهای مختلف خواهان دارد.

همتی عدم بسته‌بندی مناسب را از دیگر مشکلات صنعت مس عنوان کرده و می‌گوید: بسته‌بندی مس تا کنون به صورت فله‌ای بوده و هنوز بسته‌بندی شکیلی ارائه نشده است.

وی خاطرنشان می‌کند: همانطور که صنعت چاقو از شکل فله‌ای خارج شده و به صورت بسته‌بندی ارائه می‌شود امیدواریم مس نیز دارای بسته بندی شود که در صورت بسته‌بندی می‌توان در فروشگاه‌های لوازم خانگی نیز عرضه کرد.

این صنعتگر زنجانی نداشتن بیمه به ویژه برای جوانان را از دیگر مشکلات صنعت مس عنوان کرد و گفت: صنعت مس از چند سال گذشته رونق خوبی یافته است اما نداشتن بیمه و عدم حمایت از صنعتگران موجب شده تا جوانان جذب این کار نشوند.

وی می‌گوید: صادرات مس نیز تا کنون به صورت فله‌ای و قاچاقی بوده و به صورت قانونی صادراتی انجام نمی‌شود.

 همتی برضرورت توجه به صادرات مس به عنوان صنعت مهم زنجان تاکید کرده و می‌گوید: در حال حاضر صادرات این صنعت به دلیل نداشتن شناخت مناسب از سلایق کشورهای دیگر، بر اساس سلایق شخصی انجام می‌شود.

وی کشورهای عربی را مساعد صادرات مس عنوان کرد و معتقد است، با توجه به اهمیتی که کشورهای عربی به قهوه می‌دهند، خط تولید دله در کارگاه راه‌اندازی شده است اما هنوز فکری برای صادرات نداریم که امیدواریم با حمایت‌های لازم این امر نیز محقق شود.

وی می‌گوید: اگر صادرات صنعت مس به ویژه به کشورهای عربی رونق یابد نرخ بیکاری زنجان 20 درصد کاهش می‌یابد.

همتی با بیان اینکه تکنولوژی، فکر و زمینه تولید محصولات مختلف مس از جمله دله در صنعتگران استان زنجان وجود دارد، گفت: باید از این ظرفیت به خوبی استفاده شود.

*صنایع دستی رونق خوبی در زنجان داشت

 مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان در گفت‌و‌گو با خبرنگار موج رسا، در حالی که مشکلات صنایع دستی را باور دارد، می‌گوید: با وجود همه مشکلات پیش پای صنعتگران، صنایع دستی رونق خوبی در استان داشت.

امیر ارجمند فر ادامه می‌دهد: سال گذشته یکی از رشته‌های شاخص استان زنجان با ارزیابی‎های انجام شده از سوی شورای جهانی صنایع دستی، بهمن ماه زنجان را به عنوان شهر جهانی ملیله ثبت کرد.

وی افزود: یکی از پروژه‌های شاخص امسال توجه به ملیله کاری در زنجان است که حمایت‌های لازم از آن انجام می‌شود.

این مسئول با بیان اینکه صنعتگران در تامین مواد اولیه در ابتدای سال گذشته با مشکلاتی مواجه بودند، افزود: توافق نامه‌هایی ما بین اتاق بازرگانی، اتحادیه چاقوسازان و دانشگاه آزاد اسلامی در ماه‌های آخر سال منعقد شد که تنوع محصولات و تهیه مواد اولیه را آسان می‌کند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به لزوم توجه به بسته‌بندی صنایع دستی، گفت: از سوی گروه‌های دانش بنیان نمونه‌های طراحی ارائه شده است که امسال تلاش می‌شود به مرحله تولید برسد.

ارجمند گفت: به کمک تولید کنندگان و بخش خصوصی بسته‌بندی جدیدی از صنایع دستی استان زنجان ارائه می‌شود.

وی افزود: در زمینه صادرات رونق خوبی به دلیل محدودیت‌های موجود وجود نداشت اما امسال میزان صادرات افزایش می‌دهد.

این مسئول شیوع بیماری کرونا را یکی از مشکلات هنرمندان زنجانی عنوان کرد و گفت: به دلیل شیوع این بیماری و تعطیلی فروشگاه‌ها، نمایشگاه‌های موقت و برنامه نوروزگاه میزان فروش صنایع دستی زنجان به شدت کاهش یافت.

ارجمند با اشاره به فعالیت 400 فروشگاه صنایع دستی در استان زنجان، گفت: میزان فروش صنایع دستی در اواخر اسفند و نیمه اول فرودین به شدت افزایش می‌یابد که امسال این امر نیز محقق نشد و صنعتگران زنجانی دچار مشکل شدند.

وی با اشاره به جبران برخی خسارت‌های صنعتگران زنجانی ظرف یک ماه گذشته، گفت: وزیر میراث فرهنگی به دولت برای تعطیلی عمومی بعد از بیماری کرونا پیشنهاد دادند که امیدواریم با رونق گردشگری، فروش صنایع دستی نیز افزایش یابد.

*گرانی مواد اولیه مشکل صنعت چاقو

استاد علی حیدری یکی از اساتید و تولید کنندگان صنعت چاقو در زنجان است که تامین مواد اولیه را یکی از مشکلات صنعت چاقو می‌داند و می‌گوید: در حال حاضر مواد اولیه این صنعت از بازار آزاد و با قیمت گزاف خریداری می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: افزایش قیمت مواد اولیه به اندازه‌ای بوده است که قیمت سنگ ۳۰ هزار تومنی به ۲۰۰هزار تومان رسیده است و چاقوی 12 هزار تومانی 20 هزار تومان به فروش می رسد.

این هنرمند زنجانی با بیان اینکه ضروری مواد اولیه با قیمت مناسب در اختیار تولید کنندگان قرار گیرد تا این صنعت بتواند راه خود را ادامه دهد، می‌افزاید: در صورت عدم حمایت این صنعت با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌شود.

استاد حیدری معتقد است، میزان فروش با این قیمت پایین به صرفه نبوده و صنعتگران از روی ناچاری با دستمزد بسیار پایین و با کار روزانه 10 ساعته فعالیت می‌کنند.

وی می‌گوید: در حال حاضر فعالیت در این عرصه به صرفه نبوده و حتی اجاره بهای مغازه و بیمه به دلیل کاهش میزان فروش و کار طاقت فرسا فراهم نمی‌شود.

این صنعتگر زنجانی ادامه می‌دهد: مشکلات چاقوی زنجان از چندین سال گذشته آغاز شده و این صنعت در مرز فروپاشی قرار گرفته است.

 استاد حیدری اضافه می‌کند: صادرات چاقو وجود ندارد و حتی برخی در داخل نیز این صنعت را به نام زنجان نمی‌شناسند.

وی برضرورت راه‌اندازی دفتر نمایندگی چاقوی زنجان در استان‌های دیگر تاکید کرد و گفت:  این امر موجب رونق صنعت چاقو می‌شود.

این هنرمند زنجانی معتقد است، مسئولان به این صنعت توجهی نداشته و حمایت‌های لازم را از آن ندارد.

البته صنایع دستی استان زنجان تنها به مس، ملیله و چاقو منحصر نمی‌شود و بیش از 260 رشته صنایع دستی در استان فعالیت می‌کنند که هر کدام دارای مشکلات خاص خود هستند.//ن