پتک انحصار بر پیشه مسگری/ سایه سنگین سلطان ها از قیر و سکه به مس رسید

به گزارش موج رسا; درخشش و جلای مس خالص و رنگ جالب توجه سنگ‎های معدنی از دیگر علل کاربرد آن در طول اعصار گذشته است به نقل از برخی منابع، قدمت استفاده از مس بر اساس مدارک و شواهد باستانشناسی به 9500 ق.م می‎رسد.

امروزه با استناد به مدارک غیرقابل انکار که از گوشه کنار ایران یافت شده،می‎توان شمال و مرکز ایران را جزء  قدیمی‎‏ترین مراکز فلزکاری جهان و نیز فلزکاران ایران از پیشگامان کشف ذوب مس در جهان باستان دانست وجود معادن بزرگ مس در منطقه نظیر معدن مس "رشید آباد" می‎توان به قدمت استفاده از این فلز در زنجان پی‏‎برد.

امروزه هم صنعتگران بیشماری در زمینه مس فعالیت می‏‎کنند و پس از رکود دو دهه‎ای این صنعت در زنجان، رونق تولید را در این زمینه شاهد هستیم اما در دو سال اخیر تامین مواد اولیه به عنوان چالشی بزرگ بر سر راه صنعتگران مس قرار گرفته است.

این گرانی موجب شده تا داد صنعتگران در آید و حتی به تعطیلی و یا تعدیل نیروی واحدهای مس در زنجان منجر شود اما دلایل مختلفی در این زمینه مطرح می‎شود به گونه‎ای که سخنگوی اتحادیه چاقو فروشان و مسگران استان زنجان که خود یکی از صنعتگران مس در زنجان محسوب می‎شود، افزایش قیمت مواد اولیه مس را با وجود اینکه در داخل تولید می‎شود،عدم رایزنی مسئولان استان در این زمینه می‎داند و معتقد است،مسئولان به جای رایزنی همواره به دنبال بنکدار هستند و مواد اولیه با دست عده‎ای خاص به ویژه تاجران سنتی معامله و خرید می‎شود.

"محمد رضا جرجیسی" می‎گوید: این افراد تعیین‏‎کنندگان اصلی بورس بوده و اجاره نمی‎دهند دیگر افراد به ویژه صنعتگران خرد در این زمینه تصمیم‎سازی کنند.

وی ادامه می‎دهد: در حال حاضر مواد اولیه مس از سرچشمه کرمان و در حوزه صنایع دستی از اصفهان تامین می‎شود که به دلیل عملکرد سلیقه‎ای در این زمینه سایر صنعتگران با مشکلات عدیده‎ای مواجه می‎شوند.

سخنگوی اتحادیه چاقو فروشان و چاقو سازان استان زنجان ادامه می‎دهد: برای هر خرید حداقل باید دو تن به قیمت180 میلیون خریداری شود در حالی که برخی صنعتگران نیاز و توان چندانی ندارند اما مجبورند تن به چنین خواسته‎ای بدهند.

جرجیسی می‎گوید: مواد اولیه دارای سایزهای 5 تا 45 سانتی‎متر است که گاهی تا یک ماه زیر 10 سانت تولید نمی‎شود و این موضوع مشکلات عدیده‎ای را برای صنعتگران به وجود می‎آورد.

وی معتقد است، صفر تا 100 مواد اولیه مس در زنجان وجود ندارد به طور مثال ماشین‎آلاتی که پرچ تولید می‎کنند ایتالیایی بوده و در استحصال مس، از موادی همچون منگنز و فسفر استفاده می‎شود که  وارداتی هستند و بهای تمام شده مس را نیز دچار نوسان می‎کند در حالی که تحریم‎ها نیز در این زمینه تاثیرگذار است.

این صنعتگر زنجانی می‎گوید: مواد اولیه‎ای که در صنعت سفیدگری استفاده می‎شود از مالزی، اندونزی،بولیوی،آمریکای جنوبی و آسیای میانه وارد می‎شود.

جرجیسی با اشاره به نوسان قیمت مواد اولیه مس در زنجان می‎گوید: قیمت از 200 هزار تومان به 420 هزار تومان رسیده است که سیر دو برابر و نیمی را طی می‎کند.

وی اضافه می‎کند: قیمت مس نیز در حال حاضر 118 و 112 تومان است در حالی که قدرت خرید مردم یک پنجم شده است.

"الناز خدایی فرد" معاون صنایع دستی، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان  نیز در این زمینه به خبرنگار موج‎رسا، گفت: در حال حاضر 800 واحد فعال مس با مجموع 2 هزار نفر در واحدهای ریخته‎گری،تولید ورق،ظروف مسی و سفیدگری فعالیت می‎کنند.

وی می‎گوید: با توجه به افزایش قیمت مس در یک سال اخیر، مشکلات عدیده‎ای برای این صنعتگران ایجاد شده است که انبار کردن ورق‎های مسی و عدم ثبات قیمت از دلایل رکود این صنعت محسوب می‎شود.

این مسئول با اشاره به تامین مواد اولیه مس از جمله ورق‎های مسی و گرده از استان‎های اصفهان، تهران و باهنر کرمان، اضافه می‎کند: بخشی از این مواد اولیه نیز از طریق استان تامین می‎شود.

"سید رضا حسینی" از فعالان صنعت مس زنجان است که معتقد است، وجود مافیا موجب شده تا مواد اولیه مس گران شود.

وی نداشتن متولی را از دلایل اصلی گرانی مواد اولیه می‎داند و می‎گوید: در حال حاضر 80 درصد بازار مس راکد است و اگر قیمت مواد ثابت نگه داشته شود بازهم می‎توان کار کرد اما اگر گرانی همچنان ادامه یابد، تولید‎کننده دچار مشکلات اساسی شده و متضرر می‎شود.

به نظر می‎رسد داستان سلطان‎ها به صنعت مس نیز رسوخ کرده و سلطان مس اجازه نمی‎دهد تا مواد اولیه‎‏ای که در داخل نیز تولید می‎شود به قیمت مناسبی به دست صنعتگران برسد عواقب چنین کاری صدمه جدی به صنعت مس بوده و احتمال تعطیلی واحدهای تولیدی بیشتری می‎رود.

هنرمندان و صنعتگران مس زنجان در این زمینه بیشتر متضرر می‎شوند چرا که زنجان مهد تولید ظروف مسی در کشور است و هنرمندان بسیاری در زنجان تلاش کرده‎اند تا به نوعی احیاکننده هنر مسگری بعد از یک دوره فراموشی شوند‌.  این نکته که مسگری جزو یکی از رشته‌های مادر در هنرهای دستی با فلز است، جالب به نظر می‌رسد. ماندگاری این هنر در استان بدون شک نتیجه تلاش و زحماتی است که هنرمندان این حوزه کشیده‎اند.//ن